Sáng kiến kinh nghiệm Công tác chủ nhiệm Lớp 1

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 Đề tài: “CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP 1” 
 Phần 1: Mở đầu 
 Ngay từ khi bước vào nghề Sư phạm, tôi đã coi đó là cái nghiệp mà mình phải theo 
và gắn bó suốt đời. Xuất phát bởi một mục đích ấy nên tôi coi công việc hằng ngày của 
mình như một phần lẽ sống. Tôi muốn công việc mình đã và đang làm sẽ thực sự có ích 
cho cộng đồng, cho chính bản thân mình. Do vậy nên tôi thường trăn trở tìm mọi cách để 
công việc của mình thu được kết quả. Kết quả ấy nằm ngay trong chất lượng giáo dục 
toàn diện của học sinh qua mỗi năm tôi dạy. 
 Tôi nghĩ rằng: Nếu mình yêu thích công việc của mình thì mình sẽ làm được tốt. Trẻ 
cũng vậy, các em đạt được hạnh kiểm tốt và văn hoá khá giỏi chính các em cũng phải yêu 
thích công việc của mình. Vậy làm thế nào để các em yêu thích công việc học tập của 
mình? Để đạt được điều đó trước tiên các em phải thích học. Từ kinh nghiệm thực tế tôi 
nhận thấy học sinh thích đi học là những học sinh tìm được niềm vui khi tới lớp, những 
cháu đó được thầy yêu, bạn mến và việc học tập đối với các cháu không mấy vất vả. Học 
sinh đến trường phải có niềm vui, có vui mới học được tốt. 
 Trong buổi học nhiệm vụ năm học đồng chí Hiệu trưởng có kêu gọi tập thể giáo viên 
trong trường “làm thế nào để mỗi ngày học sinh đến trường là một ngày vui”. Tôi rất 
tâm đắc với ý kiến trên. Bởi ý kiến đó đã trùng lặp với điều mình hằng trăn trở bao lâu 
nay. Thế là như một mầm cây ủ sẵn trong đất nay gặp mưa nên được dịp phát triển. Vào 
năm học mới, tôi định hướng trước cho mình phải gây được tâm thế cho học sinh trong 
những ngày đầu năm học để rồi dẫn dắt các em bước vào năm học đầy tự tin và phấn 
khởi. Để có được kết quả tưởng chừng như đơn giản thế thôi nhưng cách thức để đi đến 
cái đích đó thật không đơn giản chút nào. Có được niềm vui cho trẻ không phải tạo ra 
được từ một giờ học, một ngày học hay một tuần học mà phải lôi cuốn, gây hứng thú cho 
học sinh trên một bình diện rộng ở mọi nơi, mọi lúc, qua giao tiếp, qua cách cư xử, bảo 
Tổng hợp bởi: Hoatieu.vn Phần 2: Nội dung 
 A . Cơ sở lý luận 
 1. Đặc điểm tâm lý và nhận thức của học sinh lớp 1 
 Học sinh lớp 1 còn rất non nớt, các em sống trong những gia đình có hoàn cảnh khác 
nhau, nếp sống khác nhau nên nhận thức và nếp sống cũng khác nhau. Đặc biệt tư duy trẻ 
lớp 1 cũng rất cụ thể cảm tính. Các em rất ham hiểu biết, thích bắt chước, hiếu động chưa 
biết tập chung lâu sự chú ý vào một cái gì đó. Năm đầu tiên của đời học sinh, trẻ rất bỡ 
ngỡ với việc chuyển hoạt động chủ đạo từ chơi sang hoạt học tập, đặc biệt rất dễ xúc 
động với các yêu cầu và quy tắc của trường học.
 2. Tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức, hình thành nhân cách, phát triển 
tư duy và nhận thức của học sinh. 
 Giáo dục đạo đức, hình thành nhân cách, phát triển tư duy và nhận thức của học sinh 
là mục tiêu và là nhiệm vụ hàng đầu của nhà trường phổ thông. Giáo dục đạo đức phải 
làm ngay từ nhỏ, càng sớm càng tốt, nhưng phải phù hợp với trẻ. Tục ngữ có câu: “Dạy 
con từ thuở còn thơ ”.
 Giáo dục đạo đức phải làm sớm, bởi lẽ: Tuổi thơ trong trắng dễ hấp thụ cái mới, để 
được cảm hoá, thuyết phục. Những điều răn dạy ban đầu đến với trẻ bao giờ cũng in dấu 
ấn sâu đậm nhất. Trong tâm trí trẻ nếu không có giáo dục sớm, trẻ cũng tiếp thu một cái 
gì đó ngoài dự kiến của chúng ta. Những cái đó nếu là điều sai trái, việc giáo dục lại khó 
khăn gấp bội . Kinh nghiệm của ông cha xưa đã đúc kết: 
 “Bé không vin, cả gãy cành !” 
 Học sinh lớp 1 cũng không phải là quá bé, với vốn ngôn ngữ, kinh nghiệm đạo đức 
và kiến thức đã thu được ở gia đình, nhà trẻ, các lớp mẫu giáo, các em có thể tiếp thu các 
chuẩn mực đạo đức và kiến thức ban đầu ở dạng hành vi cụ thể không khó khăn, từ đó 
làm nẩy nở những tình cảm, thói quen đạo đức và những tư duy ban đầu của các em. Và 
nếu chúng ta không quan tâm giáo dục ở lứa tuổi này thì đó là điều sai lầm của chúng ta 
và chúng ta là người đầu tiên phải gánh chịu hậu quả đó. 
Tổng hợp bởi: Hoatieu.vn làm cho công tác chủ nhiệm được dễ dàng hơn . 
 C. Giải pháp thực hiện 
 I . Xây dựng, hình thành và giáo dục nhân cách cho trẻ . 
 Như chúng ta đã biết ngoài vệc xây dựng, hình thành và giáo dục nhân cách cho trẻ 
thông qua các bài giảng ở trên lớp của tất cả các bộ môn được giảng dạy trong nhà trường 
thì việc xây dựng, hình thành và giáo dục nhân cách cho trẻ thông qua các giờ chơi , giờ 
hoạt động tập thể ... là hết sức cần thiết và bổ ích. Vì vậy với khuôn khổ của đề tài này tôi 
chỉ đề cập đến vấn đề là: Xây dựng, hình thành và giáo dục nhân cách cho trẻ thông qua 
giờ chơi, giờ hoạt động tập thể. 
 a) Xây dựng , hình thành và giáo dục nhân cách cho trẻ thông qua giờ chơi. 
 Sau những giờ học căng thẳng và mệt mỏi thì giờ chơi là giờ các con được vui chơi 
thoải mái, chơi những gì mà con thích. Chính vì vậy mà đã nẩy sinh bao nhiêu vấn đề làm 
cho người làm công tác chủ nhiệm phải hết sức quan tâm , tìm ra những giải pháp phù 
hợp để giờ chơi thực sự trở thành một giờ chơi lành mạnh và bổ ích. Qua niều năm làm 
công tác chủ nhiệm tôi đã xây dựng cho mình kế hoạch để hướng dẫn các con có giờ chơi 
thật thoải mái, lành mạnh vổ ích cụ thể như sau:
 Ngay từ đầu năm tôi đã kết hợp với nhà trường và ban phụ huynh của lớp chuẩn bị 
cho các con một số vật dụng cần thiết phục vụ cho giờ chơi như: Cầu lông, dây nhảy, quả 
cầu, giấy vẽ, bút màu, phấn màu, bộ xếp hình, que tính, sách, báo, truyện, những viên sỏi 
trắng để chơi trò ô ăn quan .... 
 Đến giờ chơi tôi cho các con tự chọn các vật dụng để phục vụ trò chơi mà con thích . 
Với trò chơi mà các con chưa biết cách chơi tôi đã hướng dẫn và chơi cùng các con . 
 Ví dụ: Với những trò chơi đá bang, đá cầu, cầu lông hay nhảy dây hầu như các con đã 
biết nên các con có thể tự chơi. Nhưng với các trò chơi như xếp hình, sử dụng que tính, 
bút màu, phấn màu, giấy vẽ tôi sẽ hướng dẫn và có thể gợi mở ý tưởng cho các con . 
 Với bộ xêp hình: có thể chơi cá nhân, hay một nhóm từ 2 đến 3 em: xếp thành hình 
Tổng hợp bởi: Hoatieu.vn bạn gái à? Nào hãy đưa nhanh nhanh lên!” Và sự quan tâm tốt đẹp của các bạn trai sẽ 
biến thành một nhiệm vụ phiền hà. Khi đó sự ân cần bị mất vẻ đẹp thẩm mỹ và cơ sở đạo 
đức. Nếu các em gái không biết nôi dung sinh hoạt của chúng tôi thì bất kỳ một sự quan 
tâm nào của các bạn trai cũng sẽ được tiếp nhận với tình cảm biết ơn . 
 Thứ hai, khi cánh cửa đóng kín tôi có thể nói với các em trai thẳng thắn hơn, giải 
thích cho các em hiểu thế nào là phẩm cách một người đàn ông. Tính chất bí mật của 
buổi nói chuyện này bắt buộc các em trai phải nhìn vào mình khác đi: người ta nói 
chuyện một cách nghiêm túc, tin tưởng ở các em, nghĩa là các em đã khôn lớn! 
 Thứ ba, trẻ thích những bí mật nào đó của mình. Việc tiếp xúc như thế kích thích các 
em hoạt động. “Đây là bí mật của chúng mình” có nghĩa là “Cái đó rất quan trọng”. 
Ngoài ra tính bí mật – một trong những nét đẹo nhất của trò chơi trẻ em. Trẻ giữ bí mật 
về chuyện gì? Các em bí mật cái mà có lẽ cả thế giới đều rõ. Và vấn đề không phải bí mật 
như thế nào, mà là ở chỗ có bí mật. Còn tôi lại muốn các em thể hiện sự ân cần nam giới 
với bạn gái. Vậy là sự mong muốn của chúng tôi trùng nhau: tôi cho các em nhiệm vụ bí 
mật còn các em cố gắng hoàn thành. 
 Khi các em trai đi vào lớp, tôi đóng cửa, để các em ngồi gần tôi và bắt đầu nói nho 
nhỏ, nghiêm túc: 
 - Thầy muốn tổ chức trong lớp chúng ta một hội những người đàn ông chân chính. Ai 
trong số các em muốn trở thành người đàn ông chân chính thì giơ tay! 
 Các em ngạc nhiên...
 a/ Trẻ rất thích được thể hiện mình. 
 Trong lớp tôi có một số học sinh thường thích mình là nhân vật trung tâm, muốn 
được làm mẫu để các bạn chú ý tán thưởng và đề cao mình. Nắm được đặc điểm tâm lý 
đó tôi thường tranh thủ cho các em có dịp thể hiện mình. 
 Trong giờ học toán Việt là một học sinh thông minh nhanh nhẹn thường làm toán 
xong trước các bạn,mỗi khi làm bài xong cháu thường ngoảnh đi ngoảnh lại khoe với các 
bạn “ tớ xong nhất’’ nhưng bài em làm rất ẩu. Để chấn chỉnh điều đó, tôi cho em lên bảng 
Tổng hợp bởi: Hoatieu.vn có ý thức rèn chữ viết đẹp hơn bạn thì bạn đó sẽ được tặng danh hiệu “ngưòi chiến 
thắng”. Suốt thời gian ấy giữa hai cháu có sự chạy đua ngầm vì cháu nào cũng muốn 
mình là người chiến thắng. 
 Tôi thường xuyên vận động những cuộc chạy đua nho nhỏ như vậy và quả nhiên lớp 
tôi có phong thi đua học tập sôi nổi hơn. Những cuộc thi đua như vậy tôi 11 cho là rất 
lành mạnh, nó giúp các cháu luôn có cái mốc mới cao hơn cần vươn tới. Những cháu sẵn 
có tính hiếu thắng thường thu được kết quả rõ rệt sau mỗi cuộc đua. 
 c/ Học sinh cần được khích lệ động viên 
 Tôi thường nhìn nhận và quan sát học sinh và sự vận động, nhìn thấy những tiến bộ 
của học sinh dù là rất nhỏ tôi cũng kịp thời động viên khen ngợi trước lớp để cháu phấn 
khởi và tiếp tục phấn đấu. Bên cạnh đó tôi còn quan tâm đến từng học sinh nhất là những 
em có hoàn cảnh đặc biệt và những em chậm tiến. ........ 
 2/ Chia sẻ với phụ huynh học sinh 
 Học sinh rất thích được điểm tốt và phụ huynh luôn mong: Sau mỗi buổi đón conở 
trường về lại được con mình khoe có những điểm tốt, những chuyện vui ở lớp. Chỉ cần có 
thế thôi cũng đủ để bố mẹ thêm vui và vợi đi bao sự nhọc nhằn của cả một ngày lao động 
vất vả. Cũng chỉ cần có thế mà bữa cơm gia đình học sinh hôm ấy cảm thấy ngon miệng 
hơn và hạnh phúc hơn. Nhưng thực tế không phải bao giờ các cháu cũng học bài và làm 
bài chuyên cần để cô giáo sẵn lòng cho ngay điểm tốt. Nhiều khi kiểm tra bài, học sinh vì 
một lý do nào đấy không đủ bài tôi vẫn nghiêm khắc cho điểm kém kèm theo lời khiển 
trách nhưng vẫn ôn tồn mở lối cho học sinh. Nhắc cho học sinh nợ điểmđến lần kiểm tra 
sau đồng thời thông báo cho học sinh biết điều đó. Cách làm này đã làm mất đi sự thất 
vọng trong lòng các em và mở ra cho các em hy vọng để cố gắng ở lần sau. Những em 
này luôn có tư tưởng gỡ lại điểm nên đã: lập công chuộc tội “rất hào hứng xung phong 
được kiểm tra vào tiết học tiếp. Phụ huynh học sinh biết được điều đó đều cố gắng đọng 
viên con học và họ không băn khoăn, lo lắng về kết quả học tập của con mình có thể rơi 
vào mức độ “báo động” 
Tổng hợp bởi: Hoatieu.vn được cười đùa thật vui vẻ . Trong giờ học để các cháu tiếp thu bài được dễ hơn,tôi cũng 
thường tổ chức các trò chơi, tạo điều kiện để đông đảo học sinh được tham gia tham gia : 
ví dụ chơi hái hoa dân chủ trong giờ ôn tập môn, tự nhiên,xã hội;chơi đóng kịch phân vai 
trong giờ đạo đức( luyện tập), chơi ai nhanh hơn trong giờ toán và “Giọng đọc vàng’’ 
trong giờ tập đọc..vv.Những kiến thức cơ bản học sinh được học dưới dạng trò chơi, các 
cháu thấy hứng thú và tiếp thu kiến thức nhanh hơn đồng thời tôi nhận thấy thông qua các 
trò chơi tính cách của các cháu được bộc lộ rõ ràng hơn.Qua đó tôi nhận xét cụ thể về 
tính cách của từng cháu để có biện pháp giáo dục phù hợp. 
 c- Khen thưởng động viên 
 Thứ sáu cuối tuần có tiết sinh hoạt lớp, học trò lớp tôi rất thích và háo hức chờ đón . 
Các cháu được tự do bình bầu nhau. Những cháu được cô khen vì tiến bộ từng mặt: học 
tập, kỷ luật hay chỉ là có chữ viết tiến bộ hơn tuần trước đều được phát phần thưởng. Vào 
những ngày lễ tết hoặc sinh nhật của từng em, học sinh cũng nhận được những món quà 
nhỏ nhưng nó đã thực sự mang đến cho ccác cháu niềm vui khi đến trường: 
 Ví dụ 1: Tết Nguyên đán tôi mừng tuổi cho các cháu một quyển vở kèm theo những 
lời chúc: Em gặp may mắn. 
 Ví dụ 2: Ngày 8 tháng 3 để các cháu gái có ý thức về giới tính của mình, tôi hướng 
dẫn các cháu trai làm một món quà tặng cho các bạn gái cùng bàn ngoài ra tôi còn cho cả 
lớp vẽ, cắt một bông hoa có ghi điểm 9, điểm 10 về tặng bà tặng mẹ. 
 Những món quà tuy nhỏ nhưng đã thu được những giá trị tinh thần lớn bởi tôi đọc 
thấy trên gương mặt của các em sáng lên niềm hân hoan với những nụ cười hồn nhiên của 
con trẻ. 
 Mang niềm vui đến cho con trẻ từ những việc làm bình thường như vậy nhưng cũng 
khiến cho học sinh cảm thấy tình thương yêu và sự quan tâm săn sóc của cô với các cháu. 
Từ sự cảm nhận này khiến cả phụ huynh lẫn học sinh đều cảm thấy tin tưởng các cháu 
thấy mỗi buổi đến trường là một ngày vui. Khi phụ huynh gửi gắm các cháu cho nhà 
trường, cho cô mà hoàn toàn yên tâm vững dạ. 
Tổng hợp bởi: Hoatieu.vn