Sáng kiến kinh nghiệm Công tác chủ nhiệm Lớp 1 Lê Thị Kim Thúy

 Sáng kiến kinh nghiêm Trường Tiểu học Lương Tài
 Lời nói đầu
 “Công tác chủ nhiệm lớp” là một vấn đề rộng lớn, bao la mà rất nhiều 
người thầy trăn trở để tìm ra những biện pháp thiết thực nhất, hiệu quả nhất phụ 
trợ cho quá trình dạy học của mình. Tôi cũng như bao giáo viên khác rất muốn 
chia sể cùng đồng nghiệp những kinh nghiệm ít ỏi của mình cũng như muốn 
học hỏi thêm từ bạn bè đồng nghiệp những sáng kiến trong công tác chủ nhiệm 
lớp góp phần làm tốt hơn công tác này. 
 Với vốn kinh nghiệm còn ít ỏi, lại đi vào một vấn đề lớn chắc chắn bài 
viết của tôi còn nhiều hạn chế, rất mong được sự đóng góp thêm từ phía Hội 
đồng khoa học Nhà trường cũng như từ các bạn đọc khác để giúp tôi tiếp tục 
nghiên cứu, khắc phục vấn đề còn hạn chế của bài viết.
 Tôi xin chân thành cảm ơn!
Lê Thị Kim Thúy 1 Sáng kiến kinh nghiêm Trường Tiểu học Lương Tài
Quốc tế. Điều đó đòi hỏi một thế hệ trẻ toàn diện, một lớp người mới, một thế 
hệ thanh niên vưa Hồng vừa Chuyên như Bác Hồ đã nói. Nhưng xã hội càng 
phát triển, nền kinh tế thị trường đã kéo theo sự suy giảm về đạo đức lối sống 
của một bộ phận không nhỏ thế hệ thanh thiếu niên – thế hệ tương lai của đất 
nước. Điều này đã làm nhức nhối và đau lòng nhiều người Việt Nam có trách 
nhiệm. 
 Là một người giáo viên, với suy nghĩ góp phần nhỏ bé của mình đào tạo 
thế hệ trẻ, tôi luôn suy nghĩ, trăn trở tìm ra phương án tốt nhất để góp phần 
mình giáo dục học sinh không chỉ có đầy đủ kiến thức cập nhật đảm bảo yêu 
cầu của xã hội mà còn là những em học sinh ngoan ngoãn trở thành người có 
ích cho đất nước. Chỉ mong thế hệ măng non này lớn lên sẽ đủ lông đủ cánh 
gánh vác vận mệnh giang sơn không thua kém bạn bè các nước trong khu vực 
và trên thế giới.
 Giáo viên, đặc biệt lại là giáo viên Tiểu học – một người thấy tổng thể 
không chỉ dạy các em tri thức mà còn dạy các em cách làm người, hình thành 
những nhân cách ban đầu cho trẻ. Vậy phải làm thế nào để đạt được những yêu 
cầu này? Đó là một câu hỏi khó không phải ai cũng tìm được câu trả lời. Thấy 
rõ vấn đề này, tôi luôn coi trọng cả hai lĩnh vực dạy chữ và dạy người trong 
công tác giáo dục. Một mặt học tập đồng nghiệp, trau dồi thêm chuyên môn để 
không ngừng phát triển về năng lực giảng dạy, mặt khác tôi luôn coi trọng giáo 
dục đạo đức học sinh trong công tác chủ nhiệm lớp. Tôi biết gi¸o viªn chñ 
nhiÖm líp lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn mäi quyÕt ®Þnh qu¶n lÝ cña hiÖu 
tr­ëng ®èi víi líp vµ c¸c thµnh viªn trong líp. Ở cÊp TiÓu häc n¬i mµ c¸c em 
®ang h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch, gi¸o viªn chñ nhiÖm còng lµ ng­êi 
phèi hîp víi c¸c tæ chøc, ®oµn thÓ trong tr­êng trong ®ã quan hÖ nhiÒu lµ tæng 
phô tr¸ch ®éi , héi cha mẹ học sinh , ®Ó lµm tèt c«ng t¸c d¹y- häc-gi¸o dôc häc 
sinh trong líp phô tr¸ch.Trong thùc tÕ còng cã gi¸o viªn ®Õn tr­êng chØ quan 
t©m nhiÒu ®Õn viÖc d¹y, ch­a quan t©m ®Õn viÖc h×nh thµnh nÒ nÕp vµ t×m hiÓu 
Lê Thị Kim Thúy 3 Sáng kiến kinh nghiêm Trường Tiểu học Lương Tài
 3. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu
 - Ph­¬ng ph¸p ®äc tµi liÖu
 - Ph­¬ng ph¸p quan s¸t
 - Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra
 - Ph­¬ng ph¸p tæng kÕt kinh nghiÖm
 4. C¸c b­íc tiÕn hµnh
 - B­íc 1: §iÒu tra thùc tr¹ng
 - B­íc 2: C¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn
 - Bø¬c 3: Rót ra bµi häc kinh nghiÖm
 - B­íc 4: ViÕt s¸ng kiÕn
 5. Thêi gian thùc hiÖn
 B¾t ®Çu: 01/ 9 / 2011
Lê Thị Kim Thúy 5 Sáng kiến kinh nghiêm Trường Tiểu học Lương Tài
 - Như vậy, ở lứa tuổi Tiểu học này, nhận thức đã có nhiều tiến bộ so với 
lứa tuổi trước nhưng còn hạn chế. Những tiến bộ này biểu hiện sự hoàn chỉnh 
dần của tư duy cụ thể. Khắc phục dần những hạn chế và chuẩn bị cho sự phát 
triển tư duy lên một bước cao hơn: tư duy chính thức ở lứa tuổi lớn hơn.
 2. Cơ sở thực tiễn
 - Học sinh lớp một đã lớn hơn một chút so với trẻ mẫu giáo cả về nhận 
thức và thể lực. Song trẻ vẫn còn mang đậm phong cánh lứa tuổi nhỏ.: thích 
nghịch, thích chơi. Vậy làm thế nào để người giáo viên chủ nhiệm lớp dần đưa 
các em vào chiều hướng tích cực học tập để hoàn thành bài học ở lớp 1 mà 
không khiến cho học sinh căng thẳng, không tạo áp lực cho các em? Đó là cả 
một nghệ thuật mà người giáo viên dạy lớp một không chỉ dạy chữ mà còn phải 
biết dỗ trẻ. Giáo viên phải nắm vững tâm lí của trẻ để động viên, khích lệ các 
em ham mê học hành, giảm dần hoạt động, tâm lí vui chơi là chính ở lứa tuổi 
mẫu giáo mà dần chuyển vào guồng quay của việc học.
 - TrÎ em rÊt hiÕu ®éng, dÔ tin, rÊt nghe lêi c« gi¸o song còng rÊt nhanh 
quªn. C¸c em còng ®· biÕt ph©n biÖt ®óng sai, biÕt xö lÝ ®­îc t×nh huèng ®¬n 
gi¶n, biÕt nãi lªn ý kiÕn cña m×nh, nhËn ra ra mét mÉu hµnh vi chuÈn mùc qua 
bµi häc 
 - Qua nghiên cứu thực tế, tôi thấy không phải ai, không phải giáo viên 
nào cũng làm tốt công tác chủ nhiệm lớp. Bởi vì công tác này đòi hỏi người 
giáo viên cần có một nghệ thuật. Không chỉ cần chuyên môn vững đảm bảo dạy 
tốt cho các em những tri thức cần thiết của lớp mình phụ trách mà còn cần một 
tấm lòng yêu trẻ, một sự nhiệt tình trong công tác, nắm bắt đặc điểm tâm lí của 
từng em để có thể đưa ra biện pháp giáo dục cho phù hợp.
 - N¨m häc 2011- 2012, t«i ®­îc nhµ tr­êng ph©n gi¶ng d¹y vµ chñ nhiÖm 
líp 1D. Qua t×m hiÓu t«i thÊy líp 1D cã mét sè ®Æc ®iÓm sau:
 1. Thµnh phÇn: Líp cã 29 em: 10 n÷, 19 nam. Häc sinh trong líp kh«ng 
®ång ®Òu c¶ vÒ thÓ lùc còng nh­ häc lùc.
Lê Thị Kim Thúy 7 Sáng kiến kinh nghiêm Trường Tiểu học Lương Tài
từ buổi học đầu tiên tôi đã động viên các em: “Từ hôm nay các con đã là học 
sinh lớp một rồi, các con đã lớn hơn nhiều, đã được các em mẫu giáo gọi bằng 
anh, bằng chị vậy thì chúng mình cần học tập tốt hơn, ngoan hơn để làm gương 
cho các em. Nếu bạn nào chưa ngoan, chưa xứng đáng là học sinh lớp một thì 
sao? Các bạn có đồng ý để cô gửi về học lại mẫu giáo không?’ Đương nhiên 
chẳng em nào muốn như vậy cả. Thế là buổi học hôm ấy cũng như những buổi 
sau nếu có em nào chưa ngoan, tôi cũng không cần nhắc tên chỉ cần nói nhẹ: 
“Bạn nào muốn về mẫu giáo thì bảo cô nhé, cô sẽ đưa con về.” Vậy là học sinh 
ý thức được ngay và tiếp tục tập trung vào bài học.
 - Trong quá trình học, tôi luôn nắm vững tâm lí trẻ rất thích khen nên dù 
em có tiến bộ chỉ một chút thôi cũng cần tuyên dương, động viên để em cố gắng 
hơn nữa. Chẳng hạn lớp tôi có em Phúc luôn đi học muộn. Cô giáo nhắc nhở 
nhiều lần mà chưa tiến bộ. Đột nhiên có hôm em đi học đúng giờ, vậy là tôi 
khen em trước lớp. Được các bạn khích lệ, từ hôm đó, số buổi đi học muộn của 
em giảm hẳn và dần dần em đó đã có thói quen đi học đúng giờ. Hay như em 
Đức Anh không biết đáp lời cô tôi đã thường xuyên chơi, nói chuyện, nô đùa 
với em; từ đó em Đức Anh đã biết hướng đúng trọng tâm khi cô hỏi; em Phong, 
Hòa A, Bằng nhận thức rất chậm nên để theo kịp các bạn quả là khó khăn. Em 
đọc yếu, viết kém, làm tính chậm. Tôi đã giúp đỡ em bằng cách thường xuyên 
gọi tới. Khi em đọc bài, viết bài có tiến bộ hơn, tôi gần gũi động viên, khen em 
có cố gắng. Không có học sinh dốt, chỉ có các bạn lười học là dốt thôi. Được cô 
quan tâm, em Phong, Hòa A, Bằng đã có tiến bộ hơn nhiều, bước đầu đã biết 
làm tính không cần sử dụng đến các ngón tay, đọc đã ít phải đánh vần hơn, chữ 
viết không còn tình trạng con giun, con rắn như trước nữa.
 - Biết các em thích làm người lớn, tôi giao toàn bộ giờ sinh hoạt cho các 
em. Dưới sự điều hành của lớp trưởng, các em được thoải mái trình bày những 
suy nghĩ, những thắc mắc của mình, đến những phút cuối thì tôi là người giải 
đáp những thắc mắc đó. Đặc biệt, biết trong lớp có nhiều em rụt rè, nhút nhát, 
Lê Thị Kim Thúy 9 Sáng kiến kinh nghiêm Trường Tiểu học Lương Tài
 • VÝ dô qua bµi “Bảo vệ cây và hoa nơi công cộng” c¸c em biÕt bảo vệ cây 
và hoa trong trường. Không hái hoa, bẻ cành và nhắc nhở bạn bè cùng thực 
hiện.
 • Gi¸o viªn lu«n lµ ng­êi lµm g­¬ng, lµ tÊm g­¬ng s¸ng cho c¸c em häc 
sinh. Ng­êi thÇy tèt sÏ s¶n sinh ra nh÷ng häc trß tèt.
 5. X©y dùng nÒ nÕp
 X©y dùng nÒ nÕp lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô träng yÕu hµng ®Çu cña 
ng­êi gi¸o viªn tiÓu häc. Thùc tÕ, nÕu häc sinh kh«ng cã nÒ nÕp th× viÖc gi¸o 
dôc vµ d¹y häc sÏ kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ cao.
 Ngay tõ ®Çu n¨m, sau khi ®­îc BGH nhµ tr­êng ph©n c«ng chñ nhiÖm líp 
1D, t«i b¾t tay vµo viÖc æn ®Þnh tæ chøc líp . Tôi cho các em bầu ban cán sự 
lớp. Nh­ vËy c¸c em ®­îc tù chän ra b¹n ngoan, g­¬ng mÉu, häc tËp tèt vµ cã 
kh¶ n¨ng l·nh ®¹o líp vµo ®éi ngò c¸n bé líp. §éi ngò c¸n bé líp ®· cã, t«i häp 
riªng c¸c em ph©n c«ng nhiÖm vô cho tõng em .
 + Em líp tr­ëng: qu¸n xuyÕn chung c¶ líp, thay mÆt GV kiÓm tra, ®«n ®èc 
viÖc thùc hiÖn nh÷ng qui ®Þnh cña líp, cña tr­êng: ®«n ®èc c¸c b¹n thùc hiÖn 
truy bµi, kiÓm tra ®ång phôc, viÖc xÕp hµng ra vµo líp, xÕp hµng khi thÓ dôc, 
sinh ho¹t tËp thÓ
 + Em líp phã häc tËp : KiÓm tra viÖc lµm bµi vµ häc bµi ë nhµ cña c¸c b¹n 
vµ gióp ®ì c¸c b¹n khi c¸c b¹n ch­a hiÓu bµi
 + Líp phã phô tr¸ch v¨n nghÖ th­ßng xuyªn gi÷ nÒ nÕp h¸t ®Çu giê, giê ra 
ch¬i vµo, sinh ho¹t v¨n nghÖ cuèi tuÇn , trong c¸c ®ît thi do tr­êng tæ chøc.
 + Líp phã phô tr¸ch lao ®éng th­êng xuyªn qu¸n xuyÕn c¶ líp khi lµm vÖ 
sinh “1 phót s¹ch tr­êng”, khi líp lao ®éng .
 • X©y dùng nÒ nÕp trËt tù kû luËt:
 - Ngµy ®Çu tiªn míi nhËn häc sinh, tôi quy định rõ ràng: Học sinh lớp một 
là phải học nhiều hơn học sinh mẫu giáo hơn nữa thời gian lại có hạn, chính vì 
vậy trong giờ học không ai nói chuyện riêng, không ai nói tự do những việc 
ngoài lề. Nếu phát hiện có em nói chuyện hay làm việc riêng trong giờ, tôi 
Lê Thị Kim Thúy 11 Sáng kiến kinh nghiêm Trường Tiểu học Lương Tài
 VÝ dô: Khi cã tiÕng s¹ch tr­êng: Líp phã phô tr¸ch lao ®éng ®iÒu khiÓn c¸c 
b¹n nhanh chãng vµo vÞ trÝ tæ ®· ®­îc ph©n c«ng, bµn trùc nhËt ë l¹i lµm vÖ sinh 
trong líp häc.
 Truy bµi ngåi theo nhãm (bµn) 2 ng­êi «n l¹i bµi cò, kiÓm tra viÖc häc bµi 
ë nhµ cña nhau.
 Khi xếp hµng ra vµo líp hay thÓ dôc gi÷a giê: líp tr­ëng lµ ng­êi ®iÒu 
®éng c¸c b¹n sao cho thËt nhanh ngay ng¾n.
 - Sau mçi tuÇn, gi¸o viªn cÇn tæ chøc sinh ho¹t líp ®Ó nhËn xÐt c«ng viÖc 
trong tuÇn qua: c¶ líp cïng nhËn xÐt c¸c viÖc mµ líp ®· thùc hiÖn, nhËn xÐt 
®­îc mÆt tèt cÇn ph¸t huy cho líp trong thêi gian tíi.
 VÝ dô : Líp cã b¹n ®i häc trÔ líp nªn nh¾c nhë b¹n ®i häc ®óng giê. Tuyªn 
d­¬ng häc sinh g­¬ng mÉu, tËp thÓ cã nhiÒu cè g¾ng.
 - Gi¸o viªn ghi nhËn nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c em vµ qua ®ã gi¸o dôc 
c¸c em biÕt ®­îc hµnh vi ®óng sai. Gióp c¸c em ph¸t huy nh÷ng mÆt m¹nh s½n 
cã. Víi nh÷ng viÖc c¸c em lµm ®­îc gi¸o viªn kÞp thêi khen ngîi, tuyªn d­¬ng 
nh»m nh©n réng ®iÓn h×nh trong líp, giøp nhiÒu häc sinh häc hái theo.
 • X©y dùng nÒ nÒp häc tËp
 - Gi¸o viªn sö dông mét sè kÝ hiÖu hoÆc lÖnh ®Ó ®iÒu khiÓn häc sinh thùc 
hiÖn trong giê häc.
 VÝ dô: Khi GV chØ vµo h×nh trßn cã dÊu chÊm ë gi÷a lµ häc sinh ngåi 
khoanh tay nhìn lên bảng.
 Khi chØ vµo h×nh ch÷ nhËt häc sinh lÊy b¶ng con. Khi đang dùng bảng mà 
giáo viên chỉ vào kí hiệu bảng thì học sinh lập tức cất bảng.
 Khi b¹n lµm bµi xong ®Ó c¶ líp tËp trung nhËn xÐt ch­· bµi gi¸o viªn gâ 1 
tiÕng th­íc.
 Khi yêu cầu học sinh lấy đồ dùng hay cất đồ dùng thì giáo viên chỉ vào chữ 
Đ bên góc trái bảng.
Lê Thị Kim Thúy 13