Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục kỹ năng sống qua các hoạt động trải nghiệm cho học sinh Lớp 1

 Giáo dục kĩ năng sống qua các hoạt động trải nghiệm cho học sinh lớp 1
 UBND HUYỆN HOÀI ĐỨC
 TRƯỜNG TIỂU HỌC VÂN CANH
 ============
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG 
 TRẢI NGHIỆM CHO HỌC SINH LỚP 1
 Lĩnh vực: Khác ( Kĩ năng sống)
 Cấp học : Tiểu học
 Tên Tác giả: Nguyễn Vân Anh
 Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Vân Canh
 Chức vụ: Giáo viên
 Năm học : 2019 - 2020
 1 / 15 Giáo dục kĩ năng sống qua các hoạt động trải nghiệm cho học sinh lớp 1
 A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài:
1.1. Về mặt lí luận:
 Nhiệm vụ then chốt của giáo dục là đào tạo thế hệ trẻ thành những chủ 
nhân tương lai đủ tâm, đủ tài để xây dựng đất nước. Trong thời đại công nghiệp 
hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế ngày nay, để theo kịp sự phát triển chung 
của giáo dục thế giới, để đào tạo nguồn nhân lực phát triển toàn diện cả Đức- 
Trí- Thể- Mĩ; Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có rất nhiều đổi mới về giáo dục học 
sinh Phổ thông nói chung, học sinh Tiểu học nói riêng. Trường học không chỉ 
trang bị cho học sinh kiến thức, tri thức mà còn trang bị cho các em những kĩ 
năng, bồi dưỡng năng lực cần thiết. Đến trường, các em được lĩnh hội những 
kiến thức về khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, về cuộc sống xung quanh, được 
tham gia các hoạt động tập thể, các hoạt động của cộng đồng, tham gia các trò 
chơi... Thông qua các hoạt động đó giúp các em rèn luyện, vận dụng các kiến 
thức, kĩ năng đã học vào thực tế cuộc sống với phương châm: Học để biết, học 
để làm, học để tự khẳng định mình và học để cùng chung sống. 
 Ở Việt Nam, ngay từ thời xa xưa, ông cha ta đã coi trọng trải nghiệm thực 
tiễn trong giáo dục cũng như trong lao động sản xuất. Điều đó được thể hiện rất 
rõ qua các câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ:
 “Trăm hay không bằng tay quen”
 “ Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”
1.2. Về mặt thực tiễn:
 Trong dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể dự kiến triển khai 
thực hiện bắt đầu từ năm học 2020- 2021, hoạt động trải nghiệm là hoạt động 
giáo dục trong nhóm các môn học bắt buộc. Đây là hoạt động giáo dục và dạy 
học được tổ chức trong môi trường học tập bằng chính sự trải nghiệm của mỗi 
cá nhân. 
 Hoạt động trải nghiệm ở cấp Tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành 
những kĩ năng sống cơ bản, thói quen sinh hoạt tích cực trong cuộc sống hàng 
ngày, nền nếp học tập ở nhà cũng như ở trường; biết tuân thủ các nội quy, quy 
định; bắt đầu có định hướng tự đánh giá và tự điều chỉnh bản thân; hình thành 
những hành vi giao tiếp, ứng xử có văn hóa; có ý thức làm việc nhóm, ý thức 
tham gia hoạt động lao động, hoạt động xã hội, hoạt động phục vụ cộng đồng; 
bước đầu biết cách tổ chức một số hoạt động đơn giản; làm quen và hình thành 
hứng thú với một số nghề gần gũi với cuộc sống của học sinh.
 Trên thực tế, hoạt động trải nghiệm đã được tổ chức ở các tiết hoạt động 
ngoài giờ chính khóa, hoạt động tập thể... trong chương trình giáo dục hiện 
hành. Qua thực tế giảng dạy, bản thân tôi thấy rèn kĩ năng sống cho học sinh 
thông qua các hoạt động trải nghiệm thiết thực như múa hát, trò chơi, vẽ tranh, 
lao động... mang lại hiệu quả cao nhất. Tham gia hoạt động trải nghiệm không 
những giúp các em học sinh lĩnh hội các kiến thức khoa học tự nhiên, khoa học 
xã hội một cách chủ động, tích cực mà còn giúp các em hình thành và phát triển 
các kĩ năng sống một cách đa dạng.
 Thông tư 30 về quy định đánh giá học sinh Tiểu học có hiệu lực từ ngày 
15- 10- 2014 của Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng thể hiện rõ mục tiêu giúp học 
 3 / 15 Giáo dục kĩ năng sống qua các hoạt động trải nghiệm cho học sinh lớp 1
nhiều chuyển biến tích cực, nhận được sự quan tâm, sự chỉ đạo sát sao của các 
cấp quản lý giáo dục. Các giáo viên trực tiếp đứng lớp coi trọng, có nhiều biện 
pháp để nâng cao chất lượng hoạt động. Việc đầu tư cơ sở vật chất cho các hoạt 
động cũng được chú trọng.
 Tuy nhiên thực tế vẫn chưa đáp ứng hết được nhu cầu của học sinh cũng 
như yêu cầu giáo dục của các hoạt động. Việc triển khai các hoạt động trải 
nghiệm còn gặp không ít khó khăn như:
 - Một số phụ huynh còn chưa hiểu hết tầm quan trọng của các hoạt động trải 
nghiệm trong giáo dục, đặc biệt là giáo dục kĩ năng sống nên chưa tích cực phối 
hợp với giáo viên trong các hoạt động, chỉ tập trung cho con học các môn văn 
hóa mà không quan tâm đến việc cho con tham gia các hoạt động tập thể, hoạt 
động cộng đồng. 
 - Một số học sinh còn nhút nhát, chưa quen với môi trường học mới.
 - Học sinh còn chậm chạp, chưa có hiểu biết về kĩ năng sống trong các hoạt 
động trải nghiệm.
 - Ý thức giữ gìn và bảo quản đồ dùng học tập chưa cao. Một số học sinh 
chưa có nề nếp lao động tự phục vụ.
 - Học sinh chưa có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường và vứt rác đúng nơi 
quy định.
 Chính vì vậy hiệu quả của các hoạt động trải nghiệm, giáo dục kĩ năng sống 
còn chưa cao, chưa phát huy được hết ý nghĩa thực của nó đối với việc nâng cao 
chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
2.3. Kết quả điều tra trước khi thực hiện.
 Hứng thú Hợp tác và Mạnh dạn, Ý thức 
 Sĩ tham gia chia sẻ tự tin lao động
 Lớp
 số hoạt động
 SL % SL % SL % SL %
 2018-2019 1A 39 25 64,1 20 51,3 23 59 18 46,2
3. Mục đích nghiên cứu:
 - Tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo góp phần vào việc giáo dục 
toàn diện cho học sinh:
 + Giúp các em hình thành và phát triển các kĩ năng sống.
 + Giúp các em tự tin, mạnh dạn bộc lộ và thể hiện khả năng của mình để 
khẳng định bản thân.
 + Hình thành cho các em những thói quen, hành vi và đức tính tốt: Tình 
yêu quê hương, đất nước; tình cảm gia đình, tinh thần đoàn kết; sự cảm thông, 
chia sẻ; tình cảm nhân ái ...
 - Tạo cho các em niềm vui, hứng thú, thoải mái khi đến trường và tham gia 
các hoạt động giáo dục, học tập; hứng thú và có ý thức lao động.
 5 / 15 Giáo dục kĩ năng sống qua các hoạt động trải nghiệm cho học sinh lớp 1
 * Chủ đề: Mái trường thân yêu của em
 - HĐ 1: Làm quen bạn bè, thầy, cô 
 giáo.
Tháng 9 - HĐ 2: Tìm hiểu về nhà trường và nội - Trang trí lớp học.
 quy trường học. - Mũ bảo hiểm- người 
 bạn đường của em.
 - HĐ 3: Vui Trung thu. - Tập làm đèn lồng bằng 
 giấy và bày mâm ngũ 
 quả.
 * Chủ đề: Vòng tay bè bạn
 - HĐ 1: Kể về người bạn mới của em. -Làm thiệp chúc mừng 
Tháng 10 - HĐ 2: Trò chơi " Kết bạn". ngày Phụ nữ Việt Nam 
 - HĐ 3: Trò chơi " Sóng biển". 20-10.
 * Chủ đề: Biết ơn thầy giáo, cô giáo
 - HĐ 1: Thầy giáo, cô giáo của em. - Thi văn nghệ chào 
Tháng 11 - HĐ 2: Chúng em hát về thầy, cô giáo. mừng ngày Nhà giáo 
 - HĐ 3: Hội vui học tập. Việt Nam.
 - HĐ 4: Trò chơi " Bỏ rác vào thùng". - Vẽ tranh chủ đề “ thầy 
 cô- mái trường mến yêu”
 * Chủ đề: Uống nước nhớ nguồn
 - HĐ 1: Nghe kể chuyện về các anh - Xem phim tài liệu, lịch 
 hùng liệt sĩ trẻ tuổi. sử, nghe kể về một số 
 - HĐ 2: Hát về anh bộ đội. anh hùng liệt sĩ của Việt 
Tháng 12 - HĐ 3: Tham quan di tích, đền thờ, Nam.
 tượng đài kỉ niệm anh hùng dân tộc. - Tham quan nông trại 
 giáo dục Erahouse.
 * Chủ đề: Ngày Tết quê em
 - HĐ 1: Trò chơi " Mười hai con giáp". - Dọn vệ sinh, trang trí 
Tháng 1 - HĐ 2: Tiểu phẩm " Cây lộc". lớp học đón Tết Nguyên 
 đán.
 - HĐ3: Nói lời chúc mừng năm mới. -Trò chơi “Lì xì may 
 mắn”.
 * Chủ đề: Em yêu Tổ quốc Việt Nam
 - HĐ 1: Nghe kể chuyện truyền thống - Tập nhảy dân vũ “ Như 
Tháng 2 quê hương. hoa mùa xuân” dự thi 
 - HĐ 2: Hát về mùa xuân. ngày “Hội sách xuân 
 - HĐ 3: Tham quan danh lam thắng 2020”
 cảnh địa phương. -Ủng hộ quỹ “Vì bạn 
 - HĐ 4: Chơi trò chơi dân gian. nghèo”.
 * Chủ đề: Yêu quý mẹ và cô giáo
 - HĐ 1: Trò chơi " Bàn tay kì diệu". - Làm thiệp tặng bà, tặng 
Tháng 3 - HĐ 2: Quà 8 - 3 tặng mẹ. mẹ nhân ngày Quốc tế 
 - HĐ 3: Tiểu phẩm '' Ai yêu mẹ nhất". Phụ nữ.
 7 / 15 Giáo dục kĩ năng sống qua các hoạt động trải nghiệm cho học sinh lớp 1
thú vị các em sẽ được tìm hiểu qua các môn học. Ví dụ: Môn Tiếng Việt giúp 
các con biết đọc, biết viết, các con sẽ viết được tên mình, tên của bạn bè, người 
thân, các con cũng sẽ tự mình đọc được sách, truyện. Môn Toán giúp các con 
biết cộng, trừ, biết làm bài toán. Môn Tự nhiên và xã hội các con sẽ được tìm 
hiểu về cây cối, động vật; tại sao cây lại có hoa; tại sao quả trứng lại nở ra con 
gà... Môn Âm nhạc giúp các con biết hát và biểu diễn thật nhiều bài hát hay...
 - Tổ chức các hoạt động mang tên " Khám phá trường Tiểu học của em". 
Mục đích của hoạt động này là giúp học sinh hiểu biết về trường, về truyền 
thống của trường để gieo vào tâm hồn các em tình yêu, sự gắn bó với trường, 
lớp, thầy cô.
 + Tham quan khuôn viên trường: thăm khu hiệu bộ ( phòng làm việc của cô 
Hiệu trưởng, cô Hiệu phó, phòng Hội đồng Sư phạm, phòng Y tế, phòng Truyền 
thống, phòng hoạt động Đội); thăm các phòng học ( phòng Thư viện, phòng Âm 
nhạc, phòng Mĩ thuật, phòng Tiếng Anh, phòng Tin học, phòng Thể chất); thăm 
khu nhà bếp và đặc biệt là giới thiệu khu nhà vệ sinh để giúp các con biết được 
vị trí phòng nam, phòng nữ. 
 - Tổ chức biểu diễn văn nghệ, múa hát để học sinh thể hiện năng khiếu, sở 
thích của bản thân ngay ngày đầu nhận lớp.
 - Sắp xếp chỗ ngồi, hướng dẫn học sinh cách ngồi học, cách cầm bút, cách 
sắp xếp sách vở gọn gàng, cách xếp hàng ra vào lớp... 
 - Ngoài ra trong các buổi tập trung học sinh làm quen với trường, lớp trước 
khi khai giảng thì các em được tham gia những tiết học bổ ích, sáng tạo khác. 
Khoa học vui là một trong những tiết học được các em rất thích; các em được 
xem, được làm những thí nghiệm đơn giản như là Bé làm đèn Lava, Bé tạo núi 
lửa, vũ điệu của sữa, chiếc cốc thần kì, cầu vồng 7 màu trong cốc Những tiết 
học làm đồ dùng, đồ chơi cũng làm các bé thích thú vì tự chính tay mình làm 
nên những đồ chơi bằng giấy, bìa để khoe với bố mẹ. Việc giúp đỡ bố mẹ 
những công việc nhà cũng được các em hưởng ứng rất nhiều. Các em học được 
cách nhặt rau, rửa cốc chén sạch sẽ, quét nhà đúng cách, gấp quần áo phẳng và 
đẹp..... Những tiết học đó vừa bổ ích vừa tạo được hứng thú học tập cho các em 
khi làm quen với ngôi trường mới.
1.3. Biện pháp 3: Xây dựng và triển khai các hoạt động theo tháng, theo chủ 
đề ở các tiết Hoạt động ngoài giờ chính khóa, Hoạt động tập thể.
 Đây chính là nội dung các tiết hoạt động ngoài giờ chính và hoạt động tập 
thể. Tuy nhiên, khi thực hiện, để phù hợp với tình hình thực tế ở địa phương 
cũng như phù hợp với đặc điểm của học sinh lớp mình, tôi đã có một số bổ sung, 
chỉnh sửa. 
a. Tháng 9 với chủ đề: " Mái trường thân yêu của em"
 - Học sinh lớp 1 mới vào trường còn bỡ ngỡ, vì vậy các hoạt động làm quen 
trường lớp, thầy cô và bạn bè vẫn rất cần thiết. Hoạt động này trên thực tế tôi đã 
tổ chức cho các em trong tháng 8, vào các buổi tập trung chuẩn bị khai giảng. 
Trong tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp đầu tiên của tháng 9 tôi đã tổ chức theo 
hình thức mới với yêu cầu cao hơn. Các em không tự giới thiệu về bản thân 
 9 / 15