Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chữ viết cho học sinh Lớp 1

 I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Tầm quan trọng của đề tài nghiên cứu:
 Giáo dục toàn diện cho HS là nhằm giúp cho HS hình thành những cơ sở ban 
đầu cho sự phát triển đúng đắn về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng 
cơ bản nhằm góp phần hình thành nhân cách con người.
 Đối với HS Tiểu học nói chung, HS lớp một nói riêng, các em còn nhỏ, hồn 
nhiên, ngây thơ nên người GVCN đóng vai trò vô cùng quan trọng, cần phải hình 
thành ngay cho các em những kĩ năng ban đầu về học tập như: xây dựng nề nếp 
học tập, phương pháp học tập, phong trào học tập, thi đua học tập.Bên cạnh đó, 
việc rèn chữ viết đẹp cho các em cũng không kém phần quan trọng.
 Để thực hiện được mục tiêu“Hình thành và phát triển ở HS các kĩ năng về 
luyện và rèn viết chữ đẹp”, bản thân tôi không ngừng nghiên cứu để tìm ra những 
biện pháp tối ưu để giúp đỡ, luyện cho các em có chữ viết ngày càng đẹp hơn.
 Vậy để thực hiện tốt được những ý tưởng vừa nêu trên, người giáo viên chủ 
nhiệm cần có kế hoạch, thời gian, chương trình cụ thể cho việc rèn luyện chữ viết 
đẹp. Cùng với hình thức tổ chức kiểm tra, thi đua rèn chữ viết đẹp, với những phần 
thưởng nhỏ bé nhằm kích thích tinh thần học tập, rèn luyện ở các em sự hứng thú 
và tích cực hơn.Tôi hy vọng việc rèn chữ viết đẹp của tập thể HS lớp 1A trường 
Tiểu học Quyết Thắng đạt được kết quả cao.
Lý do chọn đề tài:
 Một trong những hạnh phúc lớn nhất của trẻ là được đến trường, được học 
đọc, học viết, cả một thế giới mới mở ra trước mắt các em.
 Tiểu học là bậc học nền tảng, dạy Tiếng Việt và tập viết Tiếng Việt là chúng 
ta đã trao cho các em chìa khóa để mở ra những cánh cửa bước vào tương lai, là 
công cụ để các em vận dụng suốt đời. Tập viết là một phân môn có tầm quan trọng 
đặc biệt là ở tiểu học nhất là đối với lớp Một. Học vần, tập đọc giúp học sinh đọc 
thông, tập viết giúp các em viết thạo. Đọc thông và viết thạo có quan hệ mất thiết 
với nhau, cũng như dạy tập viết, học vần, tập đọc không thể tách rời nhau. Viết 
đúng mẫu, rõ ràng và nhanh sẽ giúp học sinh có điều kiện ghi chép tất cả các môn 
học tốt hơn. Ngoài ra, tập viết còn góp phần quan trọng vào việc rèn luyện cho học 
 - 1 - Là một người giáo viên đang trực tiếp đứng trên bục giảng, trong tôi luôn 
đặt ra câu hỏi phải làm gì, làm như thế nào để giúp các em viết đúng, viết đẹp để 
góp phần nâng cao chất lượng học tập của các em với các môn học khác. Từ đó 
góp phần nâng cao chất lượng chữ viết đúng, đẹp cho các em và và làm cho phong 
trào “ Vở sạch - chữ đẹp” của lớp cũng như của trường ngày một đi lên một cách 
bền vững nhất. Chính vì vậy mà tôi đã quyết định chọn và nghiên cứu đề tài: “ Một 
số biện pháp chữ viết cho học sinh lớp 1”
 Giới hạn của đề tài:
 Đề tài này được thực hiện cho học sinh lớp 1A trường Tiểu học Quyết 
Thắng
 Nội dung đề tài: Rèn chữ viết cho học sinh lớp 1A.
1.CƠ SỞ LÝ LUẬN:
 1.1.Tầm quan trọng của chữ viết.
 Chữ viết là sáng tạo kỳ diệu của con người. Sự xuất hiện của chữ viết đánh 
dấu một giai đoạn phát triển về chất của ngôn ngữ. Chữ viết và dạy chữ viết được 
mọi người quan tâm. việc thực hiện rèn kỹ năng viết chữ cho học sinh tiểu học đã 
được nhiều thế hệ thầy, cô giáo quan tâm, trăn trở, góp nhiều công sức cải tiến kiểu 
chữ, nội dung cũng như phương pháp dạy chữ viết. Tuy vậy vẫn còn có những học 
sinh viết sai viết xấu và viết chậm. Đều đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng 
học tập Tiếng Việt nói riêng, học các môn khác nói chung.
 Học sinh lớp 1, ngay từ những ngày đầu tiên đi học ở trường Tiểu học còn 
nhiều bỡ ngỡ, rụt rè việc giúp các em làm quen với chữ viết thật là khó khăn, tay 
cầm bút còn vụng về, Sau mỗi tiết học tập viết, tôi cảm thấy đối với học sinh ở độ 
tuổi lớp 1 nếu cùng một lúc mà đòi hỏi các em vừa viết đúng, viết đẹp ngay là một 
điều khó có thể thực hiện được. Do vậỵ, đối với giáo viên cần phải có sự dạy dỗ 
công phu, nhiệt tình, tập trung xây dựng biện pháp rèn chữ viết cho phù hợp với 
lứa tuổi, để các em tiếp thu được một cách vững chắc, chúng ta cần được sự kết 
hợp với gia đình để được sự kèm cặp sát sao của phụ huynh học sinh, với ý chí 
không ngừng cố gắng, chăm rèn chữ viết của học sinh . Vậy để việc rèn chữ viết 
đẹp của từng học sinh, của tập thể lớp 1/1 có hiệu quả cao, trước tiên cần xây 
 - 3 - chất đạo đức tốt: như tính cẩn thận, tính kỉ luật và khiếu thẩm mỹ chưa được quan 
tâm đúng mức. Điều này có liên quan đến việc dạy môn tập viết cho học sinh Tiểu 
học. 
 Ngày đầu tiên vào lớp Một các em chưa có những khái niệm về đường kẻ, 
dòng kẻ, độ cao, khoảng cách giữa các nét chữ và giữa những chữ cái, chữ ghi 
tiếng, cách viết các chữ thường, dấu thanh và chữ số. 
 Qua nhiều năm giảng dạy ở lớp 1 của trường Tiểu học Quyết Thắng, bản 
thân tôi cũng như một số cô giáo cũng đã thực hiện một số biện pháp rèn chữ viết 
đẹp cho các em nhưng kết quả vẫn chưa cao, cụ thể lớp tôi chủ nhiệm như sau:
- Do sự phối hợp giữa GVCN và phụ huynh HS chưa cao, nên việc chuẩn bị sách 
vở, đồ dùng học tập của các em còn kém chất lượng .
- GVCN chưa có kế hoạch cụ thể về thời gian cho việc rèn chữ viết ở lớp, ở nhà 
cho HS 
- Sĩ số HS của lớp quá đông khó hướng dẫn cụ thể đến từng em.
- GV chưa được nghiên cứu và đầu tư cao về công tác rèn chữ viết cho học sinh .
- GVCN chưa xây dựng được phương pháp rèn chữ viết đạt hiệu quả cao.
- Chưa đẩy mạnh được phong trào chăm rèn chữ viết ở học sinh .
 2.4 Biện pháp khắc phục
 Qua một số biện pháp thực hiện đã nêu trên, nhưng kết quả vẫn chưa cao, nay 
tôi nghiên cứu tài liệu và học hỏi ở đồng nghiệp xây dựng nên một số biện pháp 
sáng tạo và khoa học hơn, nhằm nâng cao chất luợng về phong trào giữ vở sạch- 
rèn chữ viết đẹp cho HS lớp 1A như sau:
* Kế hoạch rèn chữ viết cho HS( cách chuẩn bị vở sách và bố trí thời gian )
* Cách thực hiện rèn chữ viết cho học sinh 
 + Hướng dẫn luyện viết các nét cơ bản
 + Hướng dẫn luyện viết các nhóm chữ thường,
 + Hướng dẫn luyện viết bài theo chương trình.
 + Hướng dẫn luyện viết ở vở Tập viết
 + Luyện viết câu ứng dụng
 + Xây dựng và bồi dưỡng HS thi viết chữ đẹp các cấp.
 - 5 - Chất lượng về chữ viết của học sinh không chỉ phụ thuộc vào điều kiện chủ 
quan (năng lực cá nhân, sự luyện tập kiên trì, trình độ sư phạm của giáo viên) 
mà còn có sự tác động của những yếu tố khách quan (điều kiện, phương tiện phục 
vụ cho việc dạy và học Tập viết).
II.2. Biện pháp thực hiện
II.1. Hướng dẫn học sinh sử dụng đúng cách các đồ dùng học tập
 Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh được thực hành luyện viết thông 
qua 2 hình thức: viết trên bảng (bảng cá nhân – bảng con, bảng lớp) bằng phấn và 
viết trong vở tập viết (tài liệu học tập chính thức do Bộ GD&ĐT qui định đối với 
lớp 1) bằng bút chì, bút mực. Do vậy, để thực hành luyện viết đạt kết quả tốt, học 
sinh cần có ý thức chuẩn bị và sử dụng có hiệu quả một số đồ dùng học tập thiết 
yếu sau:
 a) Bảng con, phấn trắng, khăn lau.
 Bảng con màu đen, bề mặt có độ nhám vừa phải, dòng kẻ ô rõ ràng, đều đặn (thể 
hiện được 5 dòng) tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh viết phấn. Phấn trắng có 
chất liệu tốt làm nổi rõ hình chữ trên bảng. Khăn lau sạch sẽ, có độ ẩm vừa phải, 
giúp cho việc xoá bảng vừa đảm bảo vệ sinh, vừa không ảnh hưởng đến chữ viết.
Thông qua việc thực hành luyện viết của học sinh trên bảng con, giáo viên nhanh 
chóng nắm được những thông tin phản hồi trong quá trình dạy học để kịp thời xử 
lí, tác động nhằm đạt được mục đích dạy học đề ra. Để việc sử dụng các đồ dùng 
học tập nói trên trong giờ Tập viết đạt hiệu quả tốt, giáo viên cần hướng dẫn học 
sinh thực hiện một số điểm sau:
- Chuẩn bị bảng con, phấn, khăn lau đúng qui định:
 + Bảng con có dòng kẻ đồng dạng với dòng kẻ li trong vở tập viết.
 + Phấn viết có độ dài vừa phải.
 + Khăn lau sạch, có độ ẩm vừa phải.
- Sử dụng bảng con hợp lí và đảm bảo vệ sinh:
 + Ngồi viết đúng tư thế.
 + Cầm và điều khiển viên phấn đúng cách.
 - 7 - Ngồi viết đúng tư thế
 b/ Hướng dẫn cách cầm bút.
- Tay phải cầm chắc bằng 3 đầu ngón tay ( ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa). Đầu 
ngón trỏ cách đầu bút chừng 2,5cm. Mép bàn tay là điểm tựa của cánh tay phải khi 
đặt bút xuống bàn viêt. Lúc viết điều khiển cây bút bằng các cơ cổ tay. 
- Không để ngửa bàn tay quá, ngược lại không úp quá nghiêng bàn tay về bên trái
(nhìn từ trên xuống thấy cả 4 ngón tay: ngón trỏ, ngón giữa, ngón áp út và ngón út)
- Ở giai đoạn viết bút chì cần chuẩn bị chu đáo cho đầu nét chì hơi nhọn đúng tầm, 
nếu quá nhọn dẫn đến nét chữ quá mảnh, đôi khi còn chọc thủng giấy. Ngược lại 
nếu đầu quá “ tù ” thì nét chữ quá to chữ viêt ra rất xấu. 
- Cầm bút xuôi theo chiều ngồi bút đặt nghiêng so với giấy khoảng 45 độ. Tuyệt 
đối không cầm bút dựng đứng 90 độ. Đưa bút từ trái qua phải, từ trên xuống dưới, 
các nét đưa lên hoặc đưa sang ngang phải thật nhẹ tay.
 - 9 - - Nét móc xuôi: Đặt bút từ dòng ngang thứ hai lượn bút lên viết nét móc xuôi 2 li
- Nét móc ngược: Đặt bút từ dòng ngang thứ hai đưa bút xuống hai li lên nét hất 1 
li. 
- Nét móc hai đầu: đặt bút từ dòng ngang thứ hai lượn bút lên viết nét móc, lượn 
bút xuống viết nét móc ngược phải, được nét móc hai đầu kết thúc hết li 1 
- Nét móc hai đầu có thắt ở giữa: Phần trên nét thắt viết hơi giống chữ c, phần dưới 
nét móc viết gần giống nét móc hai đầu.
- Nét cong hở phải: Đặt bút dưới dòng kẻ ngang thứ 3 của li 2 viết nét cong hở phải 
kết thúc giữa li 1.
- Nét cong hở trái : Đặt bút giữa li thứ 2, lượn bút viết nét cong hở trái kết thúc nét 
cong giữa li 1. 
- Nét cong kín: Đặt bút giữa li hai dưới dòng kẻ ngang thứ 3 lượn bút viết nét cong 
kín.
 -Tôi phân tích kĩ từng nét để các em nắm chắc. Nếu như cùng một lúc mà các 
em viết đúng, đẹp ngay thì điều đó khó có thể thực hiện được. Do vậy, tôi có kế 
hoạch cho hằng ngày, hằng tuần, hằng tháng như sau:
 Mỗi buổi học vào tiết cuối, tôi hướng dẫn cho cả lớp cùng viết vào bảng con 
các nét sổ thẳng, xiên, nét khuyết xuôi, khuyết ngược, sau đó hướng dẫn cho HS 
viết lại vào vở. Sau mỗi ngày như vậy tôi chấm vở và nhận xét xem các em viết 
đã đạt yêu cầu chưa, Sau đó chọn ra những em viết đúng, đẹp tuyên dương trứơc 
lớp, còn những em viết chưa đúng, chưa đẹp GV kịp thời sửa sai, uốn nắn cho HS. 
Cứ tương tự như vậy hằng ngày, hằng tuần để các em luyện viết đúng, nắm chắc 
được các nét cơ bản đã nêu trên
 *Luyện viết theo nhóm chữ:
 Khi các em đã viết chắc được các nét cơ bản thì việc kết hợp để viết được các 
 nhóm chữ tương đối dễ dàng hơn và các em sẽ tập trung cho việc rèn chữ viết 
 nhiều hơn. 
Hướng dẫn HS nắm chắc về độ cao của từng con chữ:
Các con chữ được viết trong hai li như: a,ă,ă,o,ô,ơ,u,ư,n,m,v,x,i ,
Các con chữ được viết trong hai li rưỡi: chữ s,r.
 - 11 - Ví dụ chữ: h viết nét khuyết cao 5 li,rộng 1 li
 nét móc hai đầu cao hai li rộng 1 li rưỡi và kết thúc hết li thứ 
nhất, rộng hai li rưỡi.
Khi viết chữ k: Chữ k được viết 2 nét, nét khuyết trên được viết trong 5 li, nét thắt 
giữa được viết trong 2 li
Nét khuyết trên HS đã biết cách viết cần phải hướng dẫn kĩ khi viết nét thắt giữa.để 
viết đúng nét thắt giữa của chữ k(Ở phần chữ mẫu được chia phần nét khuyết và 
phần nét thắt giữa), tôi đã che phần nét khuyết để hướng dẫn kĩ phần thắt giữa 
trên khung chữ kẻ li: 
+Phần trên nét thắt giữa hơi giống chữ c lộn ngược
+Phần dưới nét móc gần giống nét móc hai đầu (kết thúc của chữ k đến hết li thứ 
nhất.)
- Đối với học sinh lớp Một để viết được nhóm chữ này thẳng, ngay ngắn thì cần 
rèn cho học sinh biết viết nét sổ thật đúng, thật thẳng ở ngay bài các nét chữ cơ bản 
khi nào thành thạo thì mới tiến hành viết nét khuyết. - Từ các nét cơ bản ở nhóm 
chữ thứ nhất được viết đúng kĩ thuật học sinh sẽ có cơ sở viết chữ ở nhóm thứ hai 
dễ hơn.
* Nhóm 3: Gồm các chữ: o ô ơ ă â ă c x e ê s d đ q g
- Với nhóm chữ này nhiều người cứ nghĩ là đơn giản nhưng hầu hết học sinh viết 
sai từ chữ O như chiều ngang quá rộng hoặc quá hẹp, nét chữ không đều đầu to đầu 
bé. Chính vì vậy ở nhóm chữ này tôi xác định cần dạy cho học sinh viết đúng chữ 
O để làm cơ sở cho việc viết đúng các chữ khác trong nhóm
 Sau Khi chia các nhóm chữ, xác định trọng tâm cần dạy kĩ ở mỗi nhóm tôi 
luôn đặt ra một kế hoạch rèn chữ hàng tuần, hàng tháng một cách cụ thể. Mỗi tuần 
tôi rèn một nhóm chữ nhất định, rèn đúng nhóm chữ này mới chuyển sang nhóm 
chữ khác, khi các nhóm chữ các em viết đúng kĩ thuật rồi mới tiến tới rèn viết đẹp 
nên các em rất say mê phấn khởi, không căng thẳng lo lắng khi tập viết.
- Sau mỗi bài viết của các em cần nhận xét “nét nào được, nét nào chưa được” và 
hướng dẫn các em cách sửa lại những lỗi sai đó 
 - 13 -