Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh Lớp 1

 SKKN: Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 1G
A. TÊN ĐỀ TÀI: MỘT SỐ BIỆN PHÁP DUY TRÌ SĨ SỐ HỌC SINH LỚP 1G
 B. PHẦN MỞ ĐẦU
 I. Lí do chọn đề tài
 1.1. Cơ sở lí luận
 Việc duy trì sĩ số đảm bảo chuyên cần ở trường Tiểu học đóng một vai trò rất 
quan trọng trong việc học tập của học sinh. Nó là nền tảng giúp các em lĩnh hội 
kiến thức một cách đầy đủ, mang lại kết quả tốt. Nhưng hiện nay, tình hình học 
sinh bỏ học ở Trường tiểu học Hướng Phùng ở một số điểm lẻ đến mức báo động, 
nhất là học sinh ở vùng khó khăn, vùng biên giới. Theo thống kê của các năm gần 
đây cho thấy tỉ lệ học sinh bỏ học ngày càng cao, nhất là học sinh ở độ tuổi Cấp I, 
Cấp II.
 Căn cứ vào nghị quyết Hội nghị công nhân viên chức năm học 2016 - 2017 của 
Trường Tiểu học La Hướng Phùng về việc hạn chế tình trạng học sinh bỏ học. Nhà 
trường đã thành lập Ban phòng chống bỏ học gồm : Ban giám hiệu; giáo viên chủ 
nhiệm; Hội cha mẹ học sinh ; các đoàn thể ; chính quyền địa phương đã thống nhất 
quan điểm về công tác huy động học sinh đến trường và hạn chế tình trạng học sinh 
bỏ học là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và của toàn xã hội. Xác định lí do 
học sinh không muốn đi học và bỏ học giữa chừng có rất nhiều nguyên nhân, trong 
đó nguyên nhân do học lực yếu, kém dẫn đến chán nản, bỏ học là nguyên nhân chủ 
yếu và trực tiếp thuộc trách nhiệm của ngành Giáo dục và Đào tạo.
 Để duy trì, nâng cao hiệu quả công tác phổ cập giáo dục Tiểu học và đạt chỉ 
tiêu phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi, đòi hỏi một trong những điều kiện 
không thể thiếu được đó là : “ Duy trì sĩ số cho học sinh nói chung và học sinh dân 
tộc nói riêng ” . Đây là vấn đề mà các cấp uỷ Đảng và chính quyền địa phương 
quan tâm , chỉ đạo bằng các Nghị quyết của Đảng bộ các cấp và chi bộ nhà trường.
 1.2. Cơ sở thực tiễn :
 Sự ham thích học tập ở học sinh chủ yếu hình thành thông qua các hoạt động 
thực tế như hoạt động giao lưu, tập thể và nhóm ; Qua sự tác động của môi trường 
cơ sở vật chất như trường, lớp, qua thái độ của thầy cô, bạn bè. Do đó trong nhà 
trường chúng ta phải tìm ra những giải pháp thích hợp để giáo dục đối với từng đối 
tượng trẻ em, định hướng đúng đắn cho trẻ trong các hoạt động giáo dục, dạy học 
và vui chơi của trẻ một cách phù hợp nhất, tạo một bầu không khí, một môi trường 
thật thân thiện để mỗi học sinh thấy vui thích và trông đợi được đến trường. Xem 
trường lớp như ngôi nhà thứ hai của mình. Chúng ta không thể áp dụng cách thức 
giáo dục giống như THCS hay THPT cho học sinh tiểu học. Trong mỗi giai đoạn 
phát triển khác nhau của học sinh chúng ta cũng không thể áp dụng một cách cứng 
nhắc, dập khuôn hình mẫu phát triển của học sinh trong giai đoạn đó mà còn tuỳ 
thuộc vào tố chất, năng lực, thể lực của học sinh đó cũng như những tác động của 
gia đình và xã hội của mỗi một cá nhân học sinh mà ta có những cách thức giao dục 
 Giáo viên: Đoàn Thị Kim Liên – Trường Tiểu học Hướng Phùng 1 SKKN: Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 1G
 5.2. Phương pháp học mà chơi, chơi mà học :
 Tổ chức nhiều sân chơi, nhiều cuộc thi, đây là phương pháp giúp học sinh 
tham gia nhiều vào các hoạt động nhóm và tập thể, giúp các em có hứng thú trong 
học tập, vui chơi từ đó bớt rụt rè, e thẹn và có thêm tự tin.
 5.3. Phương pháp đàm thoại :
 Đây là phương pháp nhằm tiếp thu ý kiến của phụ huynh, học sinh, của giáo 
viên chủ nhiệm. Đối với học sinh khi chúng ta trò chuyện trực tiếp với các em tạo 
cho các em sự gần gũi, thương yêu, Từ đó các em nói lên tâm tư tình cảm của mình 
về sự học tập, từ đó hiểu được nguyên nhân vì sao các em học yếu. Sàng lọc học 
sinh thành nhiều cấp độ nhận thức và nắm bắt được cụ thể các học sinh yếu kém cá 
biệt.
 5.4. Phương pháp xử lý thông tin :
 Hàng ngày tôi kịp thời xử lý các thông tin, kết quả thu thập được trong quá 
trình nghiên cứu nhằm loại bỏ các biện pháp không thích hợp, đi sâu các biện pháp 
có tác dụng tích cực. Có được những hiểu biết sâu hơn về vấn đề đang nghiên cứu.
 5.5. Phương pháp thực nghiệm :
 Đề xuất với giáo viên chủ nhiệm, với phụ huynh một số phương pháp đổi 
mới nhằm nâng cao kết quả học tập cho học sinh yếu kém. Sau đó cùng nhau phối 
hợp đánh giá.
 5.6.Phương pháp cải tiến :
 Qua việc tìm ra nguyên nhân của vấn đề nghiên cứu từ đó đưa ra một số 
phương pháp cải tiến để tìm ra giải pháp tốt nhất làm cơ sở nghiên cứu.
 VI. Phạm vi, kế hoạch nghiên cứu
 6.1. Phạm vi nghiên cứu
 6.1. Phạm vi nghiên cứu
 Để các biện pháp trên được thực hiện một cách hiệu quả, tôi đã chú trọng 
đến các vấn đề:
 Tâm lí của học sinh trong các môn học.
 Các biện pháp theo từng thời gian.
 6.2. Kế hoạch nghiên cứu
 Kế hoạch này được tiến hành từ tháng 9/2016 đến tháng 3/2017.
 C. PHẦN NỘI DUNG
 I. Hiện trạng:
 Điểm trường Hướng Choa cũng như một phần lớn các điểm trường trong xã 
Hướng Phùng, là trường thuộc vùng sâu, dân trí còn thấp, số hộ nghèo còn nhiều, 
nhiều người dân còn mù chữ, học sinh dân tộc ít người lại đông chiếm 100% số học 
sinh toàn điểm. Trong cuộc sống hàng ngày các em còn phải phụ giúp cha mẹ công 
việc gia đình. Trình độ học sinh trong một lớp không đồng đều số em giỏi thì rất ít, 
các em học chậm thì nhiều. Việc giáo dục con cái phụ huynh thường khoán trắng 
cho nhà trường. Hoặc là giáo dục không đúng phương pháp làm ảnh hưởng nhiều 
đến nhân cách của các em. Trong nhiều năm qua có rất nhiều em trong trường học 
 Giáo viên: Đoàn Thị Kim Liên – Trường Tiểu học Hướng Phùng 3 SKKN: Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 1G
 - Một số giáo viên chưa thật sự chịu khó, tâm quyết với nghề, chưa thật sự 
“giúp đỡ” các em thoát khỏi yếu kém. Từ đó các em cam chịu, dần dần chấp nhận 
với sự chậm tiến bộ của chính mình không tự vươn lên...
 - Một số giáo viên còn thiếu nghệ thuật cảm hoá học sinh , không gây hứng 
thú cho học sinh thích học...
 3. Về phía phụ huynh:
 - Do gia đình vì một lí do nào đó (về kinh tế, tình cảm vv...) không quan tâm 
đến sự học hành của con cái. Phó mặc mọi việc cho nhà trường. Dẫn đến các em 
không có ý thức tự giác trong học tập.
 - Do trong gia đình có sự thay đổi lớn như: bố mẹ li dị, hay cãi vã đánh nhau, 
gia đình tan vỡ vv Làm cho trẻ bị thay đổi về tâm lí dẫn đến chán học
 - Một số cha mẹ quá nuông chìu con cái, quá tin tưởng vào chúng nên học 
sinh lười học xin nghỉ để làm việc riêng (như đi chơi hay đi du lịch...) cha mẹ cũng 
đồng ý cho phép nghỉ học, vô tình là đồng phạm góp phần làm học sinh lười học, 
mất dần căn bản...và rồi yếu kém dẫn đến chán học!
 Để đổi mới phương pháp dạy học sinh yếu kém thì việc đầu tiên nhà trường 
luôn quan tâm đến việc tạo sự hứng thú cho học sinh trong học tập, tạo sự ham 
thích trong học tập, ham thích được đi đến trường và cần chú ý những phương 
pháp, biện pháp sau:
 Từ những nguyên nhân nêu trên , tôi đã mạnh dạn đưa ra một số biện pháp 
để duy trì sĩ số học sinh như sau : 
 4. Các biện pháp:
 4.1 Nắm hoàn cảnh và đặc điểm gia đình từng học sinh:
 Sau ngày tập trung học sinh, tôi đã có danh sách trích ngang ghi rõ họ tên, 
nghề nghiệp cha mẹ; Hoàn cảnh sinh sống của gia đình: Nắm xem bao nhiêu em có 
hoàn cảnh đủ ăn? bao nhiêu em hộ khó khăn? bao nhiêu em có sổ hộ nghèo? Công 
việc thường ngày của học sinh ở nhà và là đứa con thứ mấy? Ngoài ra, tôi còn trao 
đổi với giáo viên chủ nhiệm của lớp năm trước để nắm rõ hơn về hoàn cảnh gia 
đình của từng học sinh. Sau đó tôi tập hợp thành một quyển sổ theo dõi, phân loại 
đối tượng học sinh, đặc biệt học sinh có hoàn cảnh khó khăn có nguy cơ bỏ học.
 Việc làm này giúp tôi nắm rõ hơn hoàn cảnh từng em để có biện pháp giáo dục 
thích hợp. Sau đó tôi theo dõi sĩ số học sinh hằng ngày, đặc biệt là những em hay 
vắng học rồi tìm hiểu hoàn cảnh của những học sinh hay nghỉ học và những học 
sinh có nguy cơ bỏ học. Một trong những yếu tố quan trọng là tìm hiểu môi trường 
và hoàn cảnh sống của các em , bởi vì đó chính là cái nôi nuôi dưỡng và hình thành 
nhân cách của các em ngay từ thuở ban đầu. Để các em hình thành cho mình một 
hướng đi tốt nhất. 
 Các bước tiến hành như sau :
 - Tìm hiểu qua phiếu thông tin ( điều tra sơ yếu lý lịch) : Phiếu thông tin này 
ngoài những thông tin cơ bản: Họ tên bố, mẹ; địa chỉ; thêm cả hoàn cảnh sống; gia 
đình em đó có mấy người ; em ấy là con thứ mấy; sở thích của em, thường chơi với 
bạn như thế nào.
 Giáo viên: Đoàn Thị Kim Liên – Trường Tiểu học Hướng Phùng 5 SKKN: Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 1G
đủ quần áo trắng, đồ dùng học tập; Cùng tôi tìm đến nhà gia đình những học sinh 
vắng không phép, vận động các em trở lại lớp. Đây là cánh tay đắc lực, hỗ trợ cho 
tôi trong công tác chủ nhiệm. 
 4.4. Giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn:
 Nắm được một số em có hoàn cảnh nghèo đặc biệt ( mồ côi cha hoặc mẹ) , tôi 
rà soát lại xem em nào còn thiếu quần áo trắng, đồ dùng học tập, tôi đã liên hệ 
các mạnh thường quân hỗ trợ. Có 3 em con nhà nghèo không có đủ áo quần , đồ 
dùng học tập để đi học . Tôi mua tặng các em đồ dùng học tập ngay vào đầu năm 
học. Để các em không phải mặc cảm vì nhà nghèo. Qua đây tôi cũng thấy tình cảm 
giữa bạn nhà nghèo và bạn khá giả gần gũi nhau hơn.
 4.5. Thành lập Đôi bạn học tập:
 - Qua nắm được sức học của từng em, tôi lưu ý nhiều đến những em thuộc 
diện học tập: Hoàn thành và chưa hoàn thành. Tôi phân công một em có lực học 
hoàn thành hoặc kèm cho em chưa hoàn thành và sắp xếp cho 2 em ngồi cùng một 
bàn. Tôi hướng dẫn cho em cách kèm bạn học. Nhắc nhở bạn học bài, xem lại bài; 
trao đổi kinh nghiệm học tập; cách học bài dễ thuộc; cách vận dụng kiến thức đã 
học vào làm bài tập; hướng dẫn bạn làm bài tập hoặc củng cố kiến thức mà bạn 
chưa hiểu, chữa bài tập vào thời gian 15 phút đầu giờ,
 - Bản thân tôi đầu giờ cũng vào lớp sớm để kiểm tra tập vở, bài làm ở nhà của 
những học sinh em học sinh chưa tiến bộ; xem cách thực hiện của đôi bạn học tập 
như thế nào để có những điều chỉnh cho phù hợp hơn.
 - Qua việc làm trên, tôi thấy tình cảm giữa cô trò đã gắn bó nhau hơn. Những 
chưa tiến bộ thường hay nhút nhát, rụt rè nay không còn nữa mà trở nên mạnh dạn, 
tự tin hơn. Từ đó các em càng ham thích đến lớp để hòa nhập với bạn bè, việc học 
của các em ngày càng tiến bộ hơn.
 4..6. Phổ biến nội quy. Gặp gỡ những gia đình học sinh tự ý bỏ học:
 - Ở tuần đầu tiên, tôi sinh hoạt với học sinh trong lớp rất kĩ về nội quy nhà 
trường, trong đó có phần quy định: Học sinh phải đi học đều và đúng giờ, nghỉ 
học phải có lí do và được cha mẹ xin phép . Tổ chức họp phụ huynh học sinh đầu 
năm, tôi cũng thông báo cho phụ huynh biết về quy định này và nhờ phụ huynh 
hàng ngày theo dõi, nhắc nhở.
 - Đối với những trường hợp học sinh tự ý bỏ học ( vì cha mẹ đi làm không có 
ở nhà) , hết giờ dạy, tôi lập tức đến ngay nhà những em này gặp phụ huynh tìm 
hiểu nguyên nhân và trao đổi cách khắc phục.
 - Chính nhờ thế mà những học sinh ở lớp tôi chủ nhiệm chỉ nghỉ học 1 ngày 
không phép thì đến hôm sau đi học lại bình thường, nên năm 2016 – 2017 lớp tôi 
chủ nhiệm không có hiện tượng học sinh bỏ học giữa chừng.
 4.7/ Tổ chức tốt tiết sinh hoạt lớp:
 - Trong tiết sinh hoạt cuối tuần, sau khi nghe các tổ trưởng báo cáo, tôi cho lớp 
tuyên dương những tổ đạt duy trì sĩ số suốt cả tuần để làm gương cho lớp và khen 
những em có tiến bộ về mặt học tập để các em thấy nhiệm vụ học tập của mình và 
mỗi ngày đến trường thật sự là một ngày vui. 
 Giáo viên: Đoàn Thị Kim Liên – Trường Tiểu học Hướng Phùng 7 SKKN: Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 1G
 + Tạo mối quan hệ tương hỗ giữa Gia đình - Nhà trường – Xã hội để có biện 
pháp giáo dục tốt hơn.
 + Tạo tình cảm gắn bó giữa các thành viên trong lớp và tình thân ái giữa thầy và 
trò để học sinh thêm yêu trường lớp hơn.
 * Những tồn tại:
 Trong quá trình thực hiện, chúng ta phải lưu ý những vấn đề sau:
 + Không phải phụ huynh nào cũng quan niệm giống nhau, có gia đình nghèo 
tiền nhưng không chịu nghèo chữ; cũng có gia đình nhìn chuyện học chữ của con 
em họ theo hướng chưa tích cực nên đôi khi họ có thái độ bất cần khi giáo viên đến 
vận động. Lúc ấy người giáo viên phải thật sự kiên nhẫn.
 + Địa bàn dân cư còn một số khó khăn, đường trơn, có gia đình sống ở trong rẫy 
lầy, dốc nên còn gặp vất vả trong vận động học sinh.
 + Mỗi học sinh có hoàn cảnh, tâm lý khác nhau nên phải tùy theo hoàn cảnh của 
từng em mà áp dụng từng biện pháp thích hợp.
 3. Những bài học kinh nghiệm:
 Qua những việc đã làm, bản thân tôi đã rút ra cho mình bài học kinh nghiệm quý 
báu mà người giáo viên cần phải có và phải thực hiện:
 + Phải thật sự yêu nghề, yêu trẻ; gần gũi, yêu thương trẻ; hiểu biết tâm tư 
nguyện vọng của trẻ; xem trẻ như người thân trong gia đình.
 + Phải nhạy bén trong mọi tình huống và xử lí tình huống đúng lúc, kịp thời.
 + Phải kiên trì, nhẫn nại và chịu khó thì mới không bó tay trước mọi thử thách.
 + Thường xuyên liên hệ với phụ huynh học sinh để có được sự hỗ trợ kịp thời.
 + Phải tôn trọng những thành tích dù nhỏ của học sinh để kịp thời động viên, 
khích lệ.
 D. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
 I. Kết luận
 Người giáo viên chủ nhiệm phải thấy việc thực hiện duy trì sĩ số học sinh là 
trách nhiệm của một nhà giáo. Đây là vấn đề để thực hiện tốt Nghị quyết Hội nghị 
công nhân viên chức hàng năm mà nhà trường đã đề ra để hạn chế tình trạng học 
sinh bỏ học. Đề tài sáng kiến kinh nghiệm về công tác duy trì sĩ số là đề tài không 
mới, tuy nhiên có những kinh nghiệm đã đi vào lối mòn hoặc thụ động đã được lập 
đi lập lại, cho nên bản thân dù thực hiện đề tài cũ nhưng mong muốn có những nét 
mới, có những hiệu quả thiết thực hơn trong tình hình hiện nay. Công tác duy trì sĩ 
số là một nhiệm vụ thường xuyên, dù đứng ở vị trí nào ta phải quan tâm thực hiện 
nghiêm túc vấn đề này, phải vận dụng sáng tạo, linh hoạt, năng động trong thực tế; 
Kết hợp nhiều giải pháp để thực hiện tốt công tác này.
 Ngoài ra, để công tác duy trì sĩ số học sinh đạt hiệu quả, người giáo viên chủ 
nhiệm cần phải có tâm đối với mọi học sinh, phải hiểu hoàn cảnh từng học sinh để 
có biện pháp giúp đỡ, tạo điều kiện cho các em ham thích học tập, yêu mến thầy cô, 
 Giáo viên: Đoàn Thị Kim Liên – Trường Tiểu học Hướng Phùng 9