Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh Lớp 1A

 I.PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lớ do chọn đề tài.
 Như chỳng ta đó biết, hiện nay chất lượng chữ viết của học sinh luụn là vấn 
đề được mọi người quan tõm và lo lắng đặc biệt là học sinh tiểu học và hơn thế nữa 
là cỏc em học sinh lớp 1. Cỏc em như một trang giấy trắng và cần được tụ lờn 
những sắc màu sống động của cuộc sống, của kiến thức và bồi dưỡng về kĩ năng 
sống, cỏc kĩ năng cần thiết trong học tập mà khụng thể thiếu được đú là kĩ năng viết 
chữ đẹp, viết chuẩn cỏc con chữ đầu tiờn của cuộc đời, gúp phần giỳp cỏc em cú 
một hành trang vững vàng chinh phục kiến thức trong tương lai. Trờn thực tế, nhiều 
học sinh cú chữ viết rất xấu, càng học lờn cỏc lớp cao, chữ viết của cỏc em càng 
xấu. Để gúp phần nõng cao chất lượng chữ viết cho học sinh thỡ phõn mụn Tập viết 
núi riờng và mụn tiếng Việt núi chung giữ vai trũ vụ cựng quan trọng. Bản thõn 
mụn tiếng Việt gúp phần rốn luyện cho học sinh cỏc kĩ năng nghe, núi, đọc, viết là 
cơ sở giỳp học sinh học tập tốt cỏc mụn học khỏc. Trong đú để rốn kĩ năng viết cho 
học sinh, giỳp cỏc em viết đỳng quy trỡnh, viết đỳng cỏc nột chữ, viết đẹp thỡ khụng 
phõn mụn nào khỏc cú thể thay thế được phõn mụn Tập viết. Chớnh vỡ vậy, để rốn 
được cho học sinh viết chữ đỳng và đẹp đũi hỏi người giỏo viờn khụng chỉ giỏi về 
phương phỏp giảng dạy, nắm vững nội dung kiến thức chuyờn mụn mà cũn phải cú 
phương phỏp dạy rốn chữ viết đỳng, chuẩn mực đẹp cho học sinh.
 Nhận thức được tầm quan trọng của việc rốn chữ viết cho học sinh đặc biệt là 
học sinh lớp 1, tụi đó mạnh dạn chọn và thực hiện đề tài: “Một số biện phỏp rốn 
chữ viết cho học sinh lớp 1A của trường TH Nguyễn Bỏ Ngọc ”. 
2. Mục tiờu, nhiệm vụ của đề tài.
- Thụng qua đề tài nghiờn cứu này, bản thõn tụi mong muốn:
+ Lưu lại những kinh nghiệm quý bỏu của bản thõn qua quỏ trỡnh hơn sỏu năm gúp 
cụng sức nhỏ bộ của mỡnh trong sự nghiệp trồng người và đứng trong hang ngũ của 
ngành, để chọn lọc và đỳc kết thành kinh nghiệm của bản thõn cho hiện tại và sau 
này với vai trũ là một nhà giỏo.
+ Nõng cao kiến thức của bản thõn và ý thức được việc nghiờn cứu , tỡm tũi phương 
phỏp giảng dạy là một nhu cầu cũng như nhiệm vụ của mỡnh. 
+ Mong muốn sẽ được học hỏi thờm kinh nghiệm rốn chữ viết đẹp cho học sinh của 
cỏc bạn đồng nghiệp và chia sẻ kinh nghiệm nhỏ bộ của mỡnh tới cỏc bạn. Từ đú 
hoàn thiện và phỏt huy tớch cực hơn những mặt mạnh, khắc phục những yếu điểm 
của bản thõn.
+ Rốn luyện thờm tinh thần năng động, sỏng tạo, tỡm tũi, học hỏi. Giữ và tiếp lửa 
hơn nữa lũng say mờ, sỏng tạo; cố gắng học tập, tự hoàn thiện mỡnh hơn để theo kịp 
sự tiến bộ của thời đại mới, sự đổi mới của ngành giỏo dục.
 1 Trẻ em được quyền đến trường! Đú là điều ai cũng phải cụng nhận. Được đến 
trường học đọc, học viết, tiếp thu những kiến thức mới là điều cần thiết, là điều 
hạnh phỳc lớn lao đối với cỏc em; và khụng cú niềm vui, niềm hạnh phỳc nào hơn 
của cỏc bậc cha mẹ khi thấy con mỡnh trũn mụi đỏnh vần và gắng sức đọc cho 
đỳng, viết cho đẹp cỏc nột chữ đầu tiờn. Và đú cũng là niềm tự hào của cỏc thầy cụ 
giỏo khi thấy cỏc học sinh của mỡnh ngày càng cú nhiều tiến bộ trong học tập.
 Nếu như học vần tập đọc giỳp cỏc em “đọc thụng” thỡ tập viết sẽ giỳp cỏc em 
“viết thạo ”. Tuy nhiờn, để cỏc em viết thạo thỡ chỳng ta cần cung cấp và rốn luyện 
cho cỏc em vốn ngụn ngữ cơ bản, để từ đú cỏc em mới cú thể đọc tốt và viết được 
bài ở tất cả cỏc mụn học. Viết bài tốt cú thể giỳp cỏc em ghi lại rừ ràng những điều 
cụ giỏo giảng và những điều mà cỏc em nghĩ .”Chữ viết cũng là một biểu hiện của 
nết người . Dạy cho học sinh viết đỳng, viết đẹp là gúp phần rốn luyện cho cỏc em 
tớnh cẩn thận, lũng tự trọng đối với mỡnh .” (trớch lời cố Thủ tướng: Phạm Văn 
Đồng).
 Như vậy rốn cho học sinh viết chữ đỳng, đẹp chớnh là rốn cho cỏc em tinh thần 
kỉ luật, tớnh cẩn thận, úc thẩm mĩ. Người xưa thường núi : “ Nột chữ nết người ’’
Qua cõu núi trờn hàm ý hai vấn đề: Thứ nhất là nột chữ thể hiện tớnh cỏch của con 
người; Thứ hai là thụng qua rốn chữ viết mà giỏo dục nhõn cỏch con người.
2. Thực trạng vấn đề nghiờn cứu.
 Năm học 2018 – 2019, tụi chủ nhiệm lớp 1A sĩ số là 35 học sinh. Sau khi 
nhận lớp, ổn định nề nếp học tập, tụi tiến hành khảo sỏt chất lượng học sinh trong 
lớp. Qua điều tra, khảo sỏt, tụi thu được kết quả như sau:
 Năm học Sĩ số học sinh Viết đẹp Viết chưa đẹp Nhúm chữ viết chưa đẹp 
 (Đầu kỡ 1) (đa số )
 Nhúm khuyết trờn 8 em
2018 - 2019 35 6 29 Nhúm nột cong 11 em
 Cỏc lỗi khỏc 8em
 Với kết quả trờn, bản thõn tụi nhận thấy, đa số cỏc em học sinh đó qua mẫu 
giỏo, tuy nhiờn số học sinh viết được cỏc nột cơ bản chưa nhiều, cỏc em chưa quen 
với việc cầm bỳt, cầm phấn cũn nhiều.
 Với chất lượng như vậy, chắc chắn cỏc em sẽ gặp nhiều khú khăn trong quỏ 
trỡnh học tập mụn tiếng Việt, đặc biệt là viết bài.
3. Nội dung và hỡnh thức của giải phỏp.
a. Mục tiờu của giải phỏp.
 Việc rốn chữ viết cho học sinh sẽ chủ yếu hướng đến cỏc giờ thực hành 
luyện viết cỏc bài học õm, học vần, chớnh tả và tiết tập viết. Bờn cạnh cỏc phương 
phỏp tớch cực sử dụng trong cỏc giờ tập viết như phương phỏp trực quan, đàm 
thoại, gợi mở, luyện tập  thỡ khi cho học sinh luyện viết, giỏo viờn cần cú những 
biện phỏp cụ thể để hướng dẫn từng đối tượng học sinh luyện tập.
 3 - Đối với bài luyện viết phần õm vần (loại chữ cỡ nhỡ).
 + Viết õm, vần: mỗi chữ cỏch nhau một con chữ o.
 + Viết từ: mỗi chữ cỏch nhau một con chữ o, từ này cỏch từ kia 2 con chữ o.
 + Viết cõu ứng dụng: mỗi chữ cỏch nhau một con chữ o, cú dấu chấm kết thỳc 
 cõu.
 e e e e e e e e e e e e e e e e 
 en en en en en en en
 gà ri gà ri gà ri gà ri
 nhà bà cú tủ gỗ, ghế gỗ. 
 - Đối với bài viết chớnh tả (cỡ chữ nhỏ ) khoảng cỏch mỗi chữ là một con chữ o 
(cỡ nhỏ ).
 ❖ Cỏch trỡnh bày một bài viết trong vở :
 Riờng về phõn mụn Chớnh tả tụi hướng dẫn học sinh của mỡnh trỡnh bày như sau:
 + Bài chớnh tả thứ nhất trong tuần cần ghi “ Tuần... ’’ sỏt lề vở. Nếu bài chớnh tả 
 thứ hai trong tuần thỡ khụng cần ghi tuần. Lựi vào 2 ụ từ lề vở ghi thứ ngày, 
 thỏng, năm. Lựi vào 4 ụ ghi tờn mụn Chớnh tả. Tờn bài chớnh tả tựy vào độ dài 
 ngắn mà ghi sao cho cõn đối.
 + Kẻ ụ lời phờ rộng hết chiều ngang quyển vở và cao 3 ụ.
 + Kẻ ụ sửa lỗi rộng 3 ụ và chiều cao bằng với chiều cao của bài viết.
 + Hết bài kẻ ngang dũng phớa dưới của dũng cuối cựng mỡnh vừa viết.
 + Nếu bài viết là thơ cú 4 chữ thỡ kẻ ụ lỗi rộng 3 ụ, lựi vào 2 ụ rồi viết bỡnh 
 thường. + Nếu bài viết là thơ cú 5 đến 7 chữ thỡ kẻ ụ lỗi rộng 2 ụ, lựi vào 1 ụ rồi 
 viết bỡnh thường.
 + Nếu thơ lục bỏt thỡ cõu 6 lựi vào 3 ụ, cõu 8 lựi vào 2 ụ như sau.
 + Bài viết là một đoạn văn thỡ bắt đầu viết lựi vào 1 ụ, hết dũng xuống dũng kế 
 tiếp viết sỏt vào lề đỏ. Khi kết thỳc 1 đoạn văn, xuống dũng viết đoạn khỏc thỡ 
 lại lựi vào 1 ụ và viết tiếp.
 ❖ Quy định chữ viết :
 - Viết đỳng mẫu và cỡ chữ theo quy định.
 - Viết đỳng nột, đều đặn, cựng một cỡ chữ.
 - Đảm bảo cỏc con chữ trong một tiếng phải liền nột với nhau, cõn đối về 
khoảng cỏch chữ.
 ❖ Quy đinh về tập vở :
 - Vở phải cú dũng kẻ rừ ràng.
 - Sau khi viết xong bài thỡ kẻ ngang từ lề đỏ đến hết trang giấy.
 5 
 Khi viết học sinh điều khiển bỳt bằng 3 ngún tay (ngún trỏ, ngún cỏi và ngún 
giữa ) của bàn tay phải. Khi viết dựng 3 ngún tay di chuyển bỳt từ trỏi sang phải, 
cỏn bỳt nghiờng về bờn phải cổ tay, khuỷu tay và cỏnh tay cử động mềm mại thoải 
mỏi. Nhớ khụng nờn cầm bỳt bằng tay trỏi.
Về cỏch để vở :
Minh họa: Lờ Thị Minh Hằng Hoàng Tố Trinh
 7 
 ĐƯỜNG 
 CHUẨN (Vở tập viết mẫu )
 ĐƯỜNG CHUẨN (vở viết hs) 
* Một số vớ dụ :
- Cỏch viết chữ b:
 Từ điểm dặt bỳt trờn đường chuẩn 1 ụ li viết nột khuyết trờn cao 5 ụ li liền 
nột với nột thắt ,điểm dựng bỳt nằm trờn đường chuẩn 2 ụ li .
 b
- Cỏch viết chữ g:
 Từ điểm dặt bỳt trờn đường chuẩn gần 2 ụ li viết nột cong hở phải cao 2 ụ li, 
lia bỳt viết nột khuyết dưới chạm vào bờn phải nột cong hở phải, độ dài 5 ụ li điểm 
dựng bỳt trờn đường chuẩn 1 ụ li.
 g
- Cỏch viết vần an:
 Từ điểm dặt bỳt tren đường chuẩn gần 2 ụ li viết con chữ a liền nột với con chữ 
n, điểm dừng bỳt trờn đường chuẩn 1 ụ li (độ cao con chữ học sinh đó biết khụng 
nờn nhắc lại ).
 an
 9 đẹp, đỳng độ cao, khoảng cỏch chữ viết, trỡnh bày sạch sẽ và viết đỳng chớnh tả. 
Khoảng cỏch giữa chữ với chữ là một con chữ o, giữa từ với từ là 2 con chữ o; Cũn 
khoảng cỏch giữa cỏc nột nối thỡ cỏc học sinh sẽ tự điều chỉnh sao cho hợp lớ cấn 
đối.
* Rốn viết kết hợp rốn đọc, luyện núi :
 Để học sinh viết tốt thỡ bờn cạnh việc rốn chữ viết, tụi cũn chỳ ý đến việc rốn 
kĩ năng đọc bài và luyện núi của học sinh. Nếu học sinh khụng đỏnh vần được chữ, 
đọc núi khụng thành từ, cõu thỡ khú cú thể viết được đỳng chớnh tả từ ngữ, cõu  
Từ việc viết sai chớnh tả dẫn đến cỏc em bụi xúa làm cho bài viết mất thẩm mĩ.
 Ở phần học õm vần tụi rốn cho cỏc em cỏch phỏt õm đỳng và nhận diện được 
õm vần. Học sinh phỏt õm chuẩn, đỏnh vần đỳng, nhận diện được õm vần một cỏch 
chắc chắn thỡ khi viết cỏc em khụng viết lộn xộn, viết sai chớnh tả.
 Để thuận lợi trong quỏ trỡnh rốn viết cho học sinh kết hợp rốn đọc, luyện núi 
tụi phõn loai học sinh theo từng nhúm như sau :
Nhúm do ảnh hưởng ngụn ngữ địa phương :
 Lỗi sai thường gặp ở nhúm này là đọc lẫn lộn giữa õm này và õm khỏc 
 VD: đọc “n” thành “l” và ngược lại, đọc a thành o; r thành g; oan thành on; oan 
thành oang, 
 Đối với nhúm này, khi cho cỏc em đọc bài luyện núi tụi chỳ ý cho cỏc em cỏch 
phỏt õm, bờn cạnh dú liờn hệ phụ huynh đề nghị trong mụi trường giao tiếp hàng 
ngày cần chỳ ý phỏt õm đỳng để cỏc em cú giọng đọc, giọng núi chuẩn .
Nhúm phỏt õm khụng chuẩn do bớt dấu:
 Lỗi sai thường gặp ở nhúm này là cỏc em đọc bài chậm khi núi cõu chữ 
khụng rừ ràng phỏt õm khụng đỳng nờn dẫn đến viết sai, cỏc em khi đọc viết 
thường cú dấu thỡ bỏ dấu, khụng cú dấu thỡ thờm dấu vào VD: Cho đọc thành chú, 
điền đọc thành điờn.
 Đối với nhúm này khi viết tụi nhắc nhở cỏc em nhớ cỏch viết bằứng cỏch đỏnh 
vần từng chữ hoặc bằng hỡnh ảnh cụ thể . VD khi viết từ “ Che chở ”tụi nhắc học 
sinh viết từng tiếng õm ch với õm e, chở õm ch õm ơ thờm dấu hỏi.
 Học sinh cú bài đọc tốt, nhớ được cỏch đỏnh vần đỳng thỡ mới viết được tốt. 
Dú đú đối với học sinh hay đọc lẫn lộn giữa õm này với õm kia, vần này với vần 
kia thỡ giờ luyện đọc tụi cho học sinh đọc đi đọc lại vần từ ngữ đú nhiếu lần rồi 
luyện viết vào bảng con và nhắc nhở cỏc em về nhà tiếp tục luyện đọc, viết cho 
đỳng. Trong giao tiếp hàng ngày tại lớp, tụi luụn chỳ ý nhắc nhở học sinh phỏt õm 
chuẩn, lời núi phải rừ ràng, to để mọi người nghe được.
 Từ việc phõn húa đối tượng học sinh theo nhúm, tựy theo trỡnh độ học sinh 
tụi đó từng bước khắc phục cho cỏc em những lỗi sai thường gặp, từng bước nõng 
cao chất lượng bài viết, chữ viết cho học sinh.
* Khen thưởng động viờn :
 Mỗi thỏng tụi tổ chức cho học sinh thi đua “Vở sạch chữ đẹp” bằng hỡnh thức 
kiểm tra đỏnh giỏ vở viết của cỏc em theo thang điểm cụ thể như sau :
 11