Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp giúp học sinh Lớp 1 viết đúng chính tả

 TÊN ĐỀ TÀI
 MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 1
 VIẾT ĐÚNG CHÍNH TẢ
 PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
 I. Lí do chọn đề tài:
 Tiểu học là bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân, nền tảng có 
vững chắc thì toàn bộ hệ thống mới tạo nên cấu trúc bền vững và phát triển hài 
hòa. Giáo dục tiểu học tạo tiền đề cơ bản để nâng cao dân trí, là cơ sở ban đầu 
hết sức quan trọng để đào tạo thế hệ trẻ trở thành người có ích trong giai đoạn 
mới.
 Ở tiểu học, Chính tả là nội dung đặc biệt quan trọng có nhiệm vụ cung cấp 
cho học sinh những quy tắc sử dụng hệ thống chữ viết, từ đó hình thành kĩ năng 
viết thông thạo Tiếng Việt. Dạy tốt chính tả cho học sinh tiểu học là góp phần 
rèn luyện một trong bốn kĩ năng cơ bản mà các em cần đạt tới: kĩ năng viết 
đúng. Khi các em đã viết đúng, viết chính xác thì mới có điều kiện học tốt các 
môn học khác. Đồng thời, thông qua việc rèn kĩ năng viết đúng, viết đẹp, giáo 
viên bồi dưỡng tình yêu tiếng Việt, hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, 
giàu đẹp của tiếng Việt cho học sinh.
 Kĩ năng chính tả thực sự rất cần thiết đối với mọi người. Đọc một văn bản 
viết đúng chính tả, người đọc mới có cơ sở để hiểu đúng nội dung văn bản đó. 
Trái lại, một văn bản mắc nhiều sai sót về chính tả, người đọc khó nắm bắt nội 
dung và có thể hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ văn bản. 
 Thế nhưng trong quá trình giảng dạy ở tiểu học, tôi thấy học sinh viết sai 
chính tả quá nhiều làm ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập. Điều này 
đã thôi thúc tôi tìm hiểu và chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “Một số giải 
pháp giúp học sinh lớp 1 viết đúng chính tả” 
 II. Mục đích nghiên cứu:
 Thông qua đề tài này, tôi mong muốn học sinh tiểu học nói chung và học 
sinh lớp 1 nói riêng có kĩ năng viết đúng chính tả. Từ đó góp phần giúp các em 
giao tiếp bằng tiếng mẹ đẻ tốt hơn đồng thời giúp các em có điều kiện học tốt 
hơn các môn học khác.
 III. Đối tượng nghiên cứu:
 Đề tài của tôi tập trung làm rõ 3 nội dung sau:
 1. Điều tra lỗi chính tả cơ bản thường hay mắc phải của học sinh. 
 2. Tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến việc mắc lỗi chính tả của học sinh.
 3. Áp dụng các giải pháp giúp học sinh khắc phục lỗi chính tả.
 IV. Đối tượng khảo sát thực nghiệm:
 Để nghiên cứu đề tài, tôi tiến hành thực nghiệm ở học sinh lớp 1C trường 
Tiểu học Nguyễn Trãi, thị xã Quảng Trị, năm học 2019 – 2020. Đây cũng chính 
là lớp do tôi chủ nhiệm trong năm học này.
 V. Phương pháp nghiên cứu:
 Để thực hiện mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài, tôi xây dựng các 
nhóm phương pháp như sau. + Lỗi do không nắm được quy tắc chính tả 
 + Lỗi do vô ý, chưa cẩn thận (như thiếu dấu phụ, thiếu dấu thanh).
 + Lỗi về các vần khó 
 + Lỗi do không hiểu nghĩa của từ 
 Ngoài ra ở một số bài viết, học sinh trong lớp còn mắc các lỗi khác như: 
trình bày chưa sạch, chữ viết còn thiếu nét, thừa nét.
 So với yêu cầu về kĩ năng viết chính tả (không quá 5 lỗi trong một bài) thì 
trình độ kĩ năng viết chính tả của học sinh còn thấp.
 Thực trạng trên đây là rất đáng lo ngại. Nó thôi thúc tôi phải nghiên cứu và 
tìm ra giải pháp giúp đỡ các em khắc phục lỗi chính tả.
 III. Một số giải pháp khắc phục lỗi chính tả:
 Trước đây, khi dạy học sinh viết chính tả, giáo viên thường đi theo quy trình 
chung: Giáo viên đọc bài chính tả, học sinh đọc thầm – Học sinh tìm các tiếng, 
từ khó, dễ lẫn và luyện viết các từ đó – Giáo viên nhắc nhở cách trình bày rồi 
đọc cho học sinh viết – Giáo viên đọc lại một lần cho học sinh dò bài rồi chấm 
bài, chữa lỗi. Phần lớn giáo viên chưa chú trọng đến phân tích cách phát âm, 
cách so sánh để tìm ra các quy tắc chính tả, dẫn đến hiệu quả bài viết chưa cao. 
Vì thế tôi đã tìm tòi, nghiên cứu đề tìm giải pháp giúp các em khắc phục lỗi 
chính tả, nâng cao chất lượng bài viết. 
 Theo tôi, ngoài việc tuân thủ theo quy trình thiết kế, mỗi bài viết chính tả, 
giáo viên cần luyện cho học sinh phát âm từ khó, phân tích so sánh tiếng, từ khó, 
ghi nhớ quy tắc chính tả. Ngoài nhiệm vụ trên giáo viên còn hướng dẫn học sinh 
làm các bài tập khác nhau để giúp học sinh tập vận dụng các kiến thức đã học, 
làm quen với việc sử dụng từ trong văn cảnh cụ thể. Sau mỗi bài tập, giáo viên 
giúp các em rút ra các quy tắc chính tả hoặc hiện tượng chính tả để ghi nhớ.
 Ở phạm vi đề tài này, tôi đã áp dụng một số giải pháp như sau:
 1. Luyện phát âm:
 Muốn học sinh viết đúng chính tả, trước hết giáo viên phải chú ý luyện phát 
âm cho mình và cho học sinh để phân biệt các thanh, các âm đầu, âm chính, âm 
cuối. Vì chữ quốc ngữ là chữ ghi âm, giữa cách đọc và cách viết thống nhất với 
nhau. Nếu giáo viên chưa phát âm chuẩn, do ảnh hưởng của cách phát âm ở địa 
phương, sinh ra và lớn lên trong môi trường phát âm như vậy nên các em cũng 
có thói quen phát âm sai dẫn đến hiện tượng viết sai chính tả. 
 * Ví dụ: 
 mạnh khoẻ # mận khoẽ
 hoa sen # hoa xen 
 cái vung # cái vông
 ăn cơm # ăng cơm, 
 Giáo viên phải phát âm rõ ràng, tốc độ vừa phải mới có thể giúp học sinh 
viết đúng chính tả. Khi học sinh phát âm sai, giáo viên cần dừng lại để điều 
chỉnh. Nhắc nhở học sinh vị trí của lưỡi và môi khi phát âm. Ví dụ: khi phát âm 
các vần có âm cuối m/p, hai bờ môi dính lại. Khi phát âm các vần có âm cuối 
n/t, môi mở hẹp, đầu lưỡi cong lên phía trên. Khi phát âm các vần có âm cuối 
ng/c, môi mở rộng, lưỡi thẳng.
 2. Phân tích so sánh: b) Phân biệt âm đầu tr/ch : Đa số các từ chỉ đồ vật trong nhà và tên con vật 
đều bắt đầu bằng ch (chổi, chum, chén, chảo, chai, chày, chăn, chiếu,; chó, 
chuột, châu chấu, chuồn chuồn, chào mào, chiền chiện,).
 c) Luật trầm – bổng:
 Có thể cho học sinh học thuộc hai câu thơ sau:
 Chị Huyền mang Nặng Ngã đau
 Anh Ngang, Sắc thuốc Hỏi đau chỗ nào.
 Nghĩa là: Thanh Huyền, Nặng, Ngã kết hợp với thanh Ngã.
 Thanh Ngang, Sắc, Hỏi kết hợp với thanh Hỏi.
 * Ví dụ: Âm trầm
 + Huyền – Ngã: vững vàng, vẽ vời, vồn vã, lững lờ, sẵn sàng,
 + Nặng – Ngã: đẹp đẽ, nhẹ nhõm, mạnh mẽ, lạnh lẽo, vội vã,
 + Ngã – Ngã: dễ dãi,, nhõng nhẽo, lỗ lã, nghễnh ngãng,
 * Ví dụ: Âm bổng
 + Ngang – Hỏi: vui vẻ, nho nhỏ, lẻ loi, trong trẻo,
 + Sắc – Hỏi: vắng vẻ, mát mẻ, nhắc nhở, trắng trẻo, sắc sảo, vất vả,
 + Hỏi – Hỏi: hổn hển, lỏng lẻo, thỏ thẻ, thủ thỉ, rủ rỉ,
 4. Giúp học sinh viết đúng chính tả qua các bài tập:
 Các dạng bài tập chính tả thường gặp ở lớp 1 là: 
 4.1/ Bài tập: Đưa tiếng vào mô hình. 
 Việc nắm vững cấu trúc ngữ âm của tiếng sẽ giúp các em viết đúng các 
tiếng có âm vần dễ lẫn, đặt dấu thanh đúng chỗ.
 Ví dụ: Em hãy đưa vào mô hình các tiếng sau:
 quanh thuyền
* Đối với bài tập này, học sinh thường mắc lỗi sau: 
- Đưa các âm vào không đúng vị trí
- Đặt dấu thanh trong mô hình hoặc bỏ sót dấu thanh
* Cách khắc phục:
- Cho học sinh nắm chắc cấu tạo mô hình 4 phần của tiếng: chỉ và đọc vị trí các 
âm trong mô hình. (Theo thứ tự từ trái sang phải gồm: âm đầu – âm đệm – âm 
chính – âm cuối)
- Phân tích tiếng cần đưa vào mô hình. Ví dụ:
+ quanh - cờ - uanh - quanh. Âm đầu /c/, âm đệm /u/ âm chính /a/, âm cuối /nh/
Lưu ý: vừa phân tích vừa viết vào mô hình
- Thường xuyên nhắc nhở các em: dấu thanh đặt trên âm chính và nằm ngoài mô 
hình. Ví dụ: 
+ thuyền – thuyên – huyền – thuyền. Âm đầu /th/, âm đệm /u/, âm chính /yê/, âm 
cuối /n/, dấu huyền đặt trên /ê/.
 4.2/ Bài tập chính tả về âm – vần. 
* Ví dụ 1: Từ viết đúng chính tả ghi (đ), từ viết sai chính tả ghi (s):
 mặt trăng xân trường Không những thế, các em còn viết đẹp lên, trình bày bài viết sạch sẽ hơn 
nhiều. Sự cẩn thận, tỉ mỉ theo đó cũng được rèn luyện. Đây là một trong những 
thành công lớn của quá trình vận dụng nghiên cứu trên.
 PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN & KIẾN NGHỊ
 I. Kết luận:
 Sau khi áp dụng “Một số giải pháp giúp học sinh lớp 1 viết đúng Chính tả” 
ở lớp 1C năm học 2019 – 2020, tôi rút ra một số bài học sau :
 - Việc phát hiện lỗi chính tả, thống kê, tìm nguyên nhân mắc lỗi, từ đó đưa ra 
các biện pháp khắc phục là rất cần thiết không thể thiếu trong quá trình dạy học 
Tiêng Việt.
 - Nắm vững quy trình 4 bước dạy học Tiếng Việt theo Công nghệ giáo dục, 
kết hợp linh hoạt các phương pháp giảng dạy sao cho sát hợp với từng đối tượng 
học sinh của lớp mình.
 - Để việc dạy học Chính tả đạt hiệu quả ngay từ khi các em mới bắt đầu làm 
quen với Tiếng Việt, giáo viên cần hướng dẫn các em thật tỉ mỉ về các quy tắc 
chính tả, quy tắc kết hợp từ, quy tắc ghi âm chữ quốc ngữ và cung cấp cho các 
em một số mẹo luật chính tả,
 - Để dạy tốt người giáo viên cần phải không ngừng học hỏi, tham khảo ở 
sách, báo và kinh nghiệm của anh chị đồng nghiệp; tự tìm hiểu, nghiên cứu để 
nâng cao trình độ tay nghề, cần phải có kiến thức về ngữ âm học, từ vựng học, 
ngữ nghĩa học, tra “từ điển” các từ có liên quan đến chính tả. 
 - Phải dùng nhiều hình thức rèn luyện, khen thưởng và động viên học sinh 
kịp thời. Hạn chế không nên trách phạt, chê các em trước lớp làm cho các em có 
mặc cảm và bạn bè có ấn tượng không tốt về các em. Bên cạnh đó giáo viên còn 
phải khích lệ, động viên học sinh phải kiên trì, chăm chỉ rèn luyện mới đạt được 
kết quả tốt. 
 - Khi học sinh đã viết đúng, giáo viên nên hướng cho các em tiến tới viết 
đẹp. Phải thường xuyên nhắc nhở các em cách cầm bút, tư thế ngồi viết, cách 
chọn bút,...để không ngừng nâng cao chất lượng bài viết cho các em.
 Một điều quan trọng: việc rèn chính tả cho học sinh không phải là ngày một, 
ngày hai mà là cả một quá trình ; phải rèn mọi lúc mọi nơi, rèn trong tất cả các 
giờ lên lớp. Lúc nào học sinh viết bài, lúc đó sẽ cần sự rèn luyện của giáo viên. 
Với phương châm “mưa dầm thấm lâu”, tôi tin tưởng rằng đề tài sẽ thành công 
và tiếp tục được nhân rộng cho những năm học sau. 
 II. Kiến nghị
 1. Đối với phụ huynh học sinh:
 - Sắm đầy đủ dụng cụ học chính tả như: bút mực (chỉ nên chọn một loại để 
mực viết đều màu), bút chì, bảng con, phấn, giẻ lau bảng.
 - Nhắc nhở các em tự học ở nhà, đọc trước các bài đọc và luyện viết các từ 
khó có trong bài đọc ấy.
 - Rèn cho các em thói quen nói từ đúng, câu hay khi giao tiếp trong gia đình.
 2. Đối với nhà trường:
 - Mua sắm đầy đủ sách tham khảo, tài liệu, từ điển (Chính tả) Tiếng Việt để 
giáo viên mượn và sử dụng trong giảng dạy môn Tiếng Việt V. TÀI LIỆU THAM KHẢO
 1. Sách giáo khoa và sách Thiết kế Tiếng Việt 1 Công nghệ Giáo dục – Tập 
1, 2 và 3 (NXB Giáo dục Việt Nam)
 2. Một số phương pháp dạy Tiếng Việt - trong tập (Đổi mới phương pháp 
dạy học ở Tiểu học) – Tài liệu Bồi dưỡng giáo viên.
 3. Chữa lỗi chính tả cho học sinh của: Phan Ngọc (NXB Giáo dục Hà Nội, 
1982). 
 4. Mẹo luật chính tả (Lê Trung Hoa) - Sở Văn hóa-Thông tin Long An, 
XB:1984
 5. Từ điển Tiếng Việt (NXB Giáo dục Việt Nam).
 6. Từ điển chính tả Tiếng Việt – Hoàng Phê chủ biên (NXB Giáo dục, HN 
1988).