Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm Rèn chữ viết cho học sinh Lớp 1 Trường TH Trung Hưng

 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN YÊN MỸ
 TRƯỜNG TIỂU HỌC TRUNG HƯNG
 ----------
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI: "MỘT SỐ KINH NGHIỆM RÈN CHỮ VIẾT
 CHO HỌC SINH LỚP 1"
 Môn/lĩnh vực : Tiếng Việt
 Họ và tên : Trần Thị Năm
 Chức vụ : Giáo viên
 Trường : Tiểu học Trung Hưng
 Năm học 2013-2014 3.4/ Biện pháp thứ tư: Giáo viên cần nắm chắc kiến thức, viết tốt 
mẫu chữ quy định để dạy học sinh.
3.5/ Biện pháp thứ năm: Dạy cho học sinh có kỹ thuật viết đúng, 22
viết đẹp.
3.6/ Biện pháp thứ sáu: Khắc sâu những lỗi học sinh thường gặp 26
khó khăn.
3.7/ Biện pháp thứ bảy: Dạy phân môn tập viết phải được kết hợp 26
song song và đồng bộ với các môn học khác.
3.8/ Biện pháp thứ tám: Lập kế hoạch bài học, phương pháp dạy 28
học cụ thể cho mỗi tiết học Tập viết và mỗi phần luyện tập.
3.9/ Biện pháp thứ chín: Tổ chức các trò chơi và phong trào thi 31
đua “ Giữ vở sạch, viết chữ đẹp” 
4- DẠY THỰC THỰC NGHIỆM 32
 C - PHẦN KẾT LUẬN 41
I - Kết luận 41
II - Bài học kinh nghiệm 41
III - Phạm vi áp dụng 42
IV - Điều kiện áp dụng 42
V - Hạn chế của đề tài 42
VI - Khả năng vận dụng vào thực tiễn của đề tài 43
VII - Hướng tiếp tục nghiên cứu 43
VIII - Kiến nghị và đề xuất 43
1.Đối với giáo viên 43
2.Đối với phụ huynh 44
3.Đối với nhà trường 44
4.Đối với Phòng Giáo dục 44
 Phần 2 :PHẦN NỘI DUNG ĐỀ TÀI
 A.PHẦN MỞ ĐẦU
 I - ĐẶT VẤN ĐỀ:
 1-THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ:
 Chữ viết là một trong những phát minh vĩ đại của con người, là công cụ đắc 
lực trong việc ghi lại và truyền bá toàn bộ kho tàng tri thức văn hoá của nhân loại.
 Giáo dục Tiểu học là nền tảng của giáo dục quốc dân, lớp 1 là nền móng của 
bậc Tiểu học. Tập viết là một trong những phân môn có tầm quan trọng đặc biệt ở 
bậc Tiểu học. Đối với lớp 1, Tập viết không những có mối quan hệ mật thiết tới chất 
lượng học tập ở các môn học khác mà còn góp phần rèn luyện một trong những kĩ 
năng hàng đầu của việc học Tiếng Việt trong nhà trường. 
 Dạy Tập viết Tiếng Việt là chúng ta đã trao cho các em chìa khoá để mở ra 
những cánh cửa tri thức bước vào tương lai. Chữ viết là công cụ để các em vận dụng 
suốt đời. Viết đúng mẫu, rõ ràng, tốc độ nhanh giúp học sinh có điều kiện ghi chép 
bài học tốt, nhờ vậy kết quả học tập sẽ cao hơn. Viết xấu tốc độ chậm sẽ ảnh hưởng 
không nhỏ tới chất lượng học tập. Vì vậy dạy học sinh viết đúng, viết đẹp là rèn 
luyện cho các em những phẩm chất đạo đức tốt như: tính kỉ luật, tính cẩn thận, óc 
thẩm mỹ và sáng tạo. Như cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng nói:“ Chữ viết là 
biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp 
phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, tính kỷ luật, lòng tự trọng đối với mình 
cũng như đối với thầy cô và bạn đọc bài vở của mình”.(1)
 Ngày nay trong sự phát triển của nền kinh tế tri thức, sự bùng nổ của khoa học 
Công nghệ thông tin, chữ viết cũng có máy tính làm thay. Vậy việc rèn chữ có quan 
trọng không?
 Từ năm 2001-2002. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có quyết định về việc tổ
chức thi viết chữ đẹp hằng năm cho giáo viên và học sinh Tiểu học. Cho đến 
(1)Phạm Văn Đồng: “ Dạy nét chữ, nết người”. Báo Tiền phong số 127 năm 1968.
nay đã khơi dạy trong học sinh, giáo viên và toàn xã hội về ý thức cần viết chữ đẹp. 
Chữ viết đẹp của học sinh là vấn đề được mọi người trong và ngoài ngành Giáo dục 
và Đào tạo quan tâm lo lắng. Người xưa đã nói: “Nét chữ - nết người” (2) là hàm về Tiếng Việt cũng đang được tiến hành. Do vậy, việc rèn kĩ thuật viết đúng, viết 
đẹp cho học sinh lớp 1 có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp các em làm chủ tiếng 
nói về mặt văn tự và ghi chép lại văn tự đó một cách rõ ràng, đầy đủ.
 3- ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
 Để thực hiện đề tài này tôi đã khảo sát trên các đối tượng sau:
 - Vở Tập viết, vở Thực hành luyện viết của học sinh, sách giáo viên Tiếng Việt 
lớp 1, trọng tâm là phân môn Tập viết và một số tài liệu tham khảo khác.
 - Thực trạng dạy và học phân môn Tập viết cụ thể là thực trạng chữ viết của học 
sinh lớp 1. Tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh viết xấu, viết sai và 
chậm. Từ đó đưa ra những biện pháp khắc phục để nâng cao chất lượng chữ viết cho 
học sinh lớp 1.
 4- MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
 Mục đích nghiên cứu của đề tài này là đưa ra các giải pháp, biện pháp cụ thể, 
thiết thực giúp giáo viên nâng cao chất lượng dạy học phân môn Tập viết lớp 1, cụ 
thể là giúp học sinh có kỹ năng viết chữ đúng và đẹp. 
 II - PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH
 1-CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
 a/ Cơ sở lý luận: 
 - Chữ viết là sáng tạo kỳ diệu của con người. Sự xuất hiện của chữ viết đánh 
dấu một giai đoạn phát triển về chất của ngôn ngữ. Chữ viết và dạy chữ viết được 
mọi người quan tâm.Việc rèn kỹ năng viết chữ cho học sinh Tiểu học đã được nhiều 
thế hệ thầy, cô giáo quan tâm, trăn trở, góp nhiều công sức cải tiến kiểu chữ, nội 
dung cũng như phương pháp dạy chữ viết. Dạy Tập viết là dạy học sinh có những 
khái niệm cơ bản về đường kẻ, dòng kẻ, độ cao, cỡ chữ, hình
 dáng, tên gọi các nét chữ, cấu tạo các chữ cái, vị trí dấu thanh, dấu phụ, các khái 
niệm liên kết nét chữ, hoặc liên kết chữ cáiTừ đó hình thành cho các em
 những biểu tượng về hình dáng, đường nét các con chữ, độ rộng, độ cao sự cân
 đối, tính thẩm mĩ của chữ viết.
 - Dạy học sinh biết được những kỹ năng và thao tác viết chữ từ đơn giản đến 
phức tạp bao gồm những kỹ năng viết nét, liên kết nét tạo chữ cái và liên kết chữ cái Khi đưa ra biện pháp khắc phục, tôi áp dụng trực tiếp vào quá trình giảng dạy 
ở lớp.
 3-THỜI GIAN NGHIÊN CỨU:
 - Tháng 9, tháng 10 năm 2012: Điều tra khảo sát trình độ viết chữ và chữ viết 
của học sinh, thu thập thông tin, xem lại nội dung, chương trình Tiếng Việt lớp 1 về 
dạy viết chữ trong phân môn Học vần, Chính tả và quy trình dạy môn Tập viết lớp 
1.
 -Tháng 11, tháng 12 năm 2012: Suy nghĩ tìm luận chứng, phương pháp dạy và 
học phân môn Tập viết lớp 1.
 -Tháng 1, tháng 2, tháng 3 năm 2013: Xây dựng đề cương.
 - Tháng 9, tháng 10, tháng 11, tháng 12 năm 2013, tháng 1, tháng 2 năm 2014: 
Áp dụng các biện pháp nghiên cứu vào bài dạy trên lớp.
 - Tháng 3 năm 2014: Tổng kết kinh nghiệm, hoàn thiện đề tài. 
 làm hết lòng tận tuỵ với công việc, với sự nghiệp “ Trăm năm trồng người” mà 
Đảng và nhà nước giao cho. Trường có đội ngũ giáo viên yêu nghề mến trẻ, hết lòng 
vì học sinh thân yêu. Trường đã nhiều năm liền đạt danh hiệu là trường Tiên tiến 
xuất sắc, có nhiều thành tích đáng kể về mọi mặt. Đặc biệt nhất là phong trào thi 
đua: “ Giữ vở sạch- Viết chữ đẹp-Phát âm chuẩn”, đã có rất nhiều giáo viên, học 
sinh đạt giải cao trong các hội thi: “ Giữ vở sạch- Viết chữ đẹp-Phát âm chuẩn” 
cấp huyện, cấp tỉnh. 
 - Ban giám hiệu nhà trường, các cấp lãnh đạo xã và ngành giáo dục rất quan 
tâm đến học sinh đặc biệt nhất là học sinh lớp 1, các em được học ở một ngôi trường 
khang trang sạch đẹp, ngồi học bàn ghế chuẩn đối với lứa tuổi các em.
 - Nhà trường đã đầu tư cơ sở vật chất: ánh sáng ( số lượng bóng điện đủ để 
chiếu sáng ) trong phòng học, bảng chữ mẫu ( với nhiều kiểu chữ khác nhau), bảng 
phụ, bảng lớp chống loá
 - Phòng Thư viện cung cấp đầy đủ đồ dùng như: Bộ chữ dạy Tập viết chữ thường 
và chữ hoa của nhà xuất bản Giáo dục. Mỗi lớp đều có bảng chữ cái theo mẫu chữ 
quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
 - Mỗi giáo viên được trang bị một bộ chữ dạy tập viết do Nhà xuất bản Giáo 
dục sản xuất.
 - Giáo viên được tham dự tập huấn những chuyên đề về Tập viết và các cuộc 
thi “ Viết chữ đẹp”, “ Triển lãm vở sạch chữ đẹp” hàng năm do trường hoặc huyện, 
tỉnh tổ chức để học hỏi, trao đổi kinh nghiệm và trau dồi kiến thức.
 - Học sinh lớp1 mới đi học nên các em rất thích đến trường để học.
 - Đa số các phụ huynh có con em học lớp 1, là năm đầu cấp nên đều quan tâm 
đến việc học tập của con em mình. Các em có đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập theo 
yêu cầu của giáo viên.
 - Môi trường giao tiếp, phương tiện, thông tin đại chúng thuận lợi cho việc 
dạy và học tập viết Tiếng Việt.
 - Nội dung các bài Tập viết rõ ràng, cụ thể và phù hợp với đối tượng học sinh.
 Tôi thấy đây chính là một môi trường giáo dục hết sức thuận lợi để chúng ta 
tiến hành dạy luyện viết chữ đẹp cho học sinh ngay từ năm lớp 1. học. Mặt khác, từ môi trường hoạt động vui chơi là chính chuyển sang môi trường 
chủ yếu là hoạt động học tập, các em phải đọc, phải viết nhiều hơn, gây mỏi tay, mỏi 
mắtdẫn đến tình trạng uể oải, nản trí, ngại viết.
 -Việc làm quen với chữ viết đối với các em thật khó khăn bởi đôi tay còn vụng 
về, lóng ngóng. Ở mẫu giáo các em mới được làm quen với đọc và tô các chữ cái, 
chưa có khái niệm về đường kẻ, dòng kẻ, chưa nắm được cấu tạo của các nét cơ bản, 
cấu tạo của các chữ cái. Chưa nắm được độ cao, độ rộng, của từng con chữ, khoảng 
cách giữa các chữ ghi tiếng, cách viết các chữ thường, dấu thanh và các chữ số. Chưa 
nắm được quy trình viết chữ cái. Nhiều em còn viết chữ ngược, số ngược. 
 - Học sinh chưa thực hiện tốt, nghiêm túc các quy định trong giờ Tập viết như:
 + Cầm bút chưa đúng cách.
 + Ngồi viết chưa đúng tư thế.
 + Vị trí đặt vở khi viết chưa đúng.
 - Đa số học sinh chưa nắm được kĩ thuật viết, cách rê bút, cách lia bút, nét 
nối, điểm đặt bút, điểm dừng bút trong một chữ ghi tiếng và khoảng cách giữa các 
chữ ghi tiếng, ghi từ.
 - Một số em còn thiếu đồ dùng học tập, một số em chưa học qua mẫu giáo. 
Bản thân các em chưa phát huy được tính tự học, tự rèn luyện ở trường cũng như ở 
nhà. Các em còn ham chơi chưa chú ý đến học tập. 
 c/ Về phía phụ huynh học sinh:
 Còn nhiều phụ huynh chưa đôn đốc nhắc nhở, còn thờ ơ với việc học tập
 của các em. Phần lớn các phụ huynh chưa nắm được chữ mẫu, quy trình viết
 của chữ nên còn hạn chế trong việc hướng dẫn con em mình học ở nhà. 
 2.3 - NGUYÊN NHÂN CỦA THỰC TRẠNG:
 Đi sâu tìm hiểu thực tế qua các tiết dạy Tập viết, Thực hành luyện viết và phần 
luyện viết trong các tiết Học vần. Tôi thấy nguyên nhân dẫn đến những sai lầm của 
học sinh lớp 1 chủ yếu là:
 -Do học sinh chưa viết đúng và chưa nắm chắc cấu tạo của các nét cơ bản, 
chưa nắm được độ cao, độ rộng của từng chữ cái. Các em chưa hiểu và nắm vững sinh SL % SL % SL % SL %
 1C 30 5 16,6% 6 20% 11 36,7% 8 26,7%
 1D 30 6 20% 6 20% 11 36,7% 7 23,3%
 Nhìn vào bảng kết quả trên cho ta thấy lớp 1C và lớp 1D có số học sinh như 
nhau, chất lượng bài viết cũng gần tương đương nhau. Bài Tập viết có điểm khá, 
giỏi rất ít, chủ yếu là điểm trung bình và điểm yếu.
 Qua quan sát học sinh khi viết và qua chất lượng bài viết của các em, tôi 
nhận thấy học sinh thường mắc các lỗi sau:
 - Chữ viết chưa đúng cỡ, chưa đúng độ cao, độ rộng, điểm đặt bút, điểm dừng 
bút chưa đúng.
 - Chữ viết chưa liền mạch, nối chữ chưa đúng quy định.
 - Vị trí dấu thanh, dấu phụ đặt chưa đúng. Nhiều em viết dấu quá to hoặc quá 
bé, dấu đặt xa chữ, có em dấu chạm vào chữ, dấu không đúng chữ ghi âm chính.
 - Rất nhiều em viết xấu, chữ viết không đều, nét cao, nét thấp, nét ngắn, nét 
dài, nét nghiêng ngả, nhất là con chữ o và những con chữ được kết hợp bởi nét cong 
tròn các em đều viết méo, hoặc nghiêng nghẹo, không có em nào viết
 được chữ o tròn theo đúng quy định, khoảng cách giữa các chữ không đều.
 -Tư thế ngồi viết sai, cách cầm bút chưa đúng. Đa số các em ngồi cúi mặt
 sát với vở, vẹo lưng, lệch vai, khuỳnh tay... Rất nhiều em cầm bút bằng 4 đầu ngón 
tay, có em cầm cả 5 ngón tay, thậm chí cầm 3 ngón tay nhưng chưa chụm cả 3 ngón 
tay vào quản bút, cán bút vuông góc với mặt vở, có em cầm bút ngả
 về phía trước, có em khoằm tay vào phía trong
 Trước thực trạng của việc dạy phân môn Tập viết. Tôi thấy, cần phải tìm ra 
những biện pháp thiết thực để nâng cao chất lượng dạy phân môn Tập viết cho học 
sinh lớp 1. Xuất phát từ mong muốn giúp học sinh viết đúng, viết đẹp tôi đã tìm hiểu 
và tham khảo nghiên cứu và đưa ra một số biện pháp cụ thể.
 3- CÁC BIỆN PHÁP RÈN CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 1:
 3.1- BIỆN PHÁP THỨ NHẤT: Chuẩn bị đầy đủ điều kiện vật chất, thiết bị 
dạy - học: