Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm ở Lớp 1

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
   
 MÃ SKKN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 “MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG CÔNG TÁC
 CHỦ NHIỆM Ở LỚP MỘT”
 Lĩnh vực/môn : Chủ nhiệm
 Cấp học : Tiểu học
 Năm học 2016 - 2017 “Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm ở lớp Một”
 PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ
 I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
 Bác Hồ vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc ta đã dạy:
 “ Vì lợi ích mời năm trông cây
 Vì lợi ích trăm năm trồng người”
 Đảng và nhân dân ta luôn quan tâm việc bảo vệ và chăm sóc trẻ em:
coi đây là sự nghiệp cao quý, là trách nhiệm to lớn đối với thế hệ tương lai, đối 
với tiền đề của dân tộc và của đất nước.
 Là người giáo viên, hơn ai hết chúng ta phải thấy được trọng trách của 
mình trong sự nghiệp trồng người. Muốn các em trở thành những con ngoan trò 
giỏi thì người giáo viên phải làm tốt công tác chủ nhiệm lớp. Công tác chủ 
nhiệm lớp là công tác rất quan trọng trong nhà trường. Vấn đề này từ trước tới 
nay đã đợc rất nhiều giáo viên quan tâm bởi nó góp phần tích cực trong việc 
nâng cao chất lượng học tập và rèn luyện của học sinh. Đặc biệt đối với bậc Tiểu 
học thì công tác chủ nhiệm lớp càng quan trọng hơn bao giờ hết bởi người giáo 
viên không chỉ là người truyền thụ kiến thức mà còn phải quan tâm đến sự phát 
triển của các em về mọi mặt. Vậy làm thế nào để đạt hiệu quả cao trong công tác 
chủ nhiệm lớp. Đó là vấn đề không đơn giản.
 Là giáo viên đã qua nhiều năm giảng dạy, tôi đã có một số kinh nghiệm 
nhỏ về công tác này, tôi xin được mạnh dạn trình bày đề tài: "Một số kinh 
nghiệm trong công tác chủ nhiệm ở lớp Một"
 II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.
 Giai đoạn tuổi thơ của con người có nhiều mốc cực kỳ quan trọng: biết đi, 
biết nói, đi học phổ thông và đi làm. Mỗi cá thể trẻ em đi qua một phần duy nhất 
của những mốc đó trên một đoạn đường thời gian. Tròn 6 tuổi tạm biệt ông bà, 
cha mẹ bé đến trường phổ thông với thầy cô giáo, với bạn bè đồng lứa tuổi để 
tiếp thu nền văn minh nhân loại đã được tinh chế bằng phương pháp nhà trường. 
Vào lớp 1, trẻ trở thành “học sinh Tiểu học” hoạt động vui chơi không còn là chủ 
đạo nữa, thay vào đó là hoạt động học tập để lĩnh tri thức hoàn toàn khác trước. 
 2/29 “Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm ở lớp Một”
 - Đánh giá quá trình dạy hoạt động ngoài giờ chính khóa từ những năm 
 trước và năm gần đây.
 - Tiến hành khảo sát chất lượng học sinh.
 - Đúc rút kinh nghiệm qua quá trình nghiên cứu
 IV. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
 Hiện nay, nền giáo dục ở nước ta được đặc biệt chú trọng và quan tâm. Để 
trẻ em hiện đại có sự phát triển toàn diện, đặt lợi ích của các em lên trên, nền 
giáo dục hiện đại xác định trẻ em là trung tâm của toàn bộ quá trình giáo dục. 
Nhà trường hiện đại phải trở thành nơi, tại đó trẻ em được đào tạo và tự đào tạo.
 Như vậy rèn cho các em có ý thức tự giác học tập ngay từ lúc ban đầu là 
mục tiêu giáo dục mà tôi luôn tự nhắc nhở bản thân mình ghi nhớ. Chính vì vậy, 
với bất kì lớp học sinh nào, xây dựng ý thức tự giác học tập cho các em được tôi 
đặt lên hàng đầu. Thời gian cho thấy khi ý thức tự giác được hình thành các em 
học tập rất tiến bộ, trở thành những người con ngoan trò giỏi
Giáo viên chủ nhiệm ở trường Tiểu học luôn giữ một vai trò quan trọng đặc biệt 
là giáo viên chủ nhiệm lớp 1. Ngoài việc truyền thụ kiến thức cho học sinh còn 
phải uốn nắn rèn luyện từng bước hoàn thiện nhân cách cho các em, dạy cho các 
em kĩ năng sống.
 Chúng ta đã biết quá trình giáo dục và quá trình dạy học là những bộ phận 
của quá trình sư phạm toàn diện, thống nhất. Trong quá trình dạy học, ngoài việc 
truyền thụ cho học sinh những tri thức khoa học một cách có hệ thống, còn phải 
luôn mang lại hiệu quả giáo dục (giáo dục nhân cách cho học sinh qua các môn 
học) và tạo cơ sở cho toàn bộ quá trình giáo dục đạt được hiệu quả. Trong quá 
trình giáo dục, ngoài việc hình thành cho học sinh về ý thức, hành vi, kỹ năng 
hành động và ứng xử trong các quan hệ xã hội về chính trị, đạo đức, pháp 
luật. cũng phải sáng tạo cơ sở cho các em bổ sung và hoàn thiện những tri 
thức đã học trên lớp.
 Việc giáo dục đạo đức cho học sinh nhà trường luôn là vấn đề được quan 
tâm. Đồng thời với việc dạy kiến thức, các em có ngoan ngoãn chăm chỉ mới có 
 4/29 “Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm ở lớp Một”
 - Tổ chức giáo dục và rèn luyện đạo đức cho học sinh.
 - Người giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá 
trình hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Các phẩm chất và thói quen 
tốt của người giáo viên chủ nhiệm cần được nêu cao và phát huy bởi đó là khuôn 
mẫu, là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Tấm gương sáng trong xưng hô 
nói năng, trong quan hệ ứng xử với mọi người.
II. THỰC TRẠNG:
 1. Thuận lợi:
 - Trường Tiểu học Nguyễn Trãi là một ngôi trường lớn đóng trên địa bàn 
phường Khương Trung. Nhiều năm liền đạt trường tiên tiến, trường học thân 
thiện – học sinh tích cực.
 - Ban giám hiệu nhà trường tạo mọi điều kiện phục vụ tốt nhất cho hoạt 
động. Cơ sở vật chất đầy đủ, trường khang trang sạch đẹp, học sinh được học hai 
buổi/ngày.
 - Quận, nhà trường, khối thường xuyên tổ chức các chuyên đề để các giáo 
viên học tập, từ đó có sự trao đổi, góp ý kiến, thống nhất về nội dung và hình 
thức tổ chức hoạt động.
 - Được sự giúp đỡ nhiệt tình của các đồng chí dạy bộ môn: Âm nhạc, Thể 
dục, Mỹ thuật, Tiếng Anh và Tổng phụ trách Đội.
 - Đa phần học sinh trong lớp có bố hoặc mẹ là cán bộ công nhân viên. 
Học sinh có ý thức tốt về đạo đức, ngoan ngoãn vì gia đình có ảnh hưởng rất lớn 
đối với các em. Ngoài thời gian đi học hầu hết thời gian còn lại các em sống với 
gia đình.
 - Ở trong lớp nhiều học sinh có năng lực tổ chức, có trách nhiệm, nhiệt 
tình với công việc được giao nên việc tổ chức các hoạt động dạy và học cũng 
như giáo dục đạt kết quả .
 2. Khó khăn:
 Bên cạnh những thuận lợi trên, vẫn còn một số khó khăn như:
 - Khu vực này có tỉ lệ dân nhập cư cao, lao động phổ thông nhiều nên một 
số học sinh ít được quan tâm, uốn nắn trong việc học tập cũng như giáo dục đạo 
đức.
 6/29 “Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm ở lớp Một”
thế mạnh, ưu điểm của bản thân, khắc phục nhược điểm. Giúp các em hòa nhập 
chung vào tập thể lớp qua các tiết sinh hoạt tập thể, qua các buổi tham quan dã 
ngoại.
 Ví dụ:
 - Cháu Mỵ Nam Khánh, bố mẹ đi công tác xa, ở một mình với bà nội. 
Trong lớp cháu nhút nhát, trầm lặng ít hòa đồng với các bạn. Sức khỏe kém, rất 
hay ốm. Được ông bà nội ngoại, mẹ chiều nên lười học, luôn ỷ lại. Giờ học cũng 
không muốn mở sách vở ra học, viết bài. ở lớp tôi luôn quan tâm động viên nhắc 
nhở cháu, kiểm tra bài vở sát sao, giúp cháu hoàn thành bài tại lớp. Trong giờ 
học hay các tiết sinh hoạt tập thể tôi bằng nhiều cách giúp cháu hòa đồng với tập 
thể lớp. Khen thưởng động viên khi cháu có biểu hiện tiến bộ. Ngoài ra tôi phân 
công một bạn giỏi, năng động kèm cháu theo hình thức đôi bạn cùng tiến. Giờ ra 
chơi tôi nhắc các bạn rủ cháu tham gia vào các trò chơi tập thể, hướng dẫn cho 
nhau cách chơi. Hiện cháu đã tự giác viết bài và làm bài tập, giờ ra chơi đã vui 
đùa cùng các bạn trong lớp.
 - Cháu Trương Đức Thảo quá hiếu động hay trêu trọc các bạn, thường bắt 
nạt các bạn trong lớp nên hầu như cả lớp không ai muốn chơi với cháu. Biết 
được điều đó, tôi đã phân tích cho cháu nhận ra tác hại của việc mình làm. Trao 
đổi với gia đình để thống nhất biện pháp giáo dục cháu. Kiên trì trong việc nhắc 
nhở, khuyên bảo, động viên kịp thời với biểu hiện tiến bộ. Đồng thời làm công 
tác tư tưởng cho cả lớp để các bạn không xa lánh cháu, cho cháu cùng vui chơi. 
Từ đó Đức Thảo khắc phục được khuyết điểm, các bạn trong lớp không còn xa 
lánh cháu nữa.
 - Ngoài ra trong lớp còn có một số cháu đi học hay quên sách vở do 
không biết tự sắp sách vở theo thời khóa biểu hoặc ỷ lại bố mẹ. Tôi hướng dẫn 
cụ thể các cháu cách soạn sách vở theo từng ngày và trao đổi với phụ huynh để 
giúp các cháu khi đến lớp có đầy đủ sách vở để đạt kết quả tốt nhất trong học 
tập.
 Hiện nay mỗi gia đình chỉ có từ một đến hai con, do đó có các cháu 
thường được bố mẹ nuông chiều chưa biết lao động tự phục vụ bản thân. Vì thế 
 8/29 “Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm ở lớp Một”
lớp chú ý nghe giảng hăng hái phát biểu, tự giác học bài, làm bài. Do đó duy trì 
tốt nề nếp tự quản trong và ngoài lớp.
 - Ngay trong giờ ăn ngủ trưa, tôi cũng chú ý rèn nếp sinh hoạt có giờ giấc 
cho các cháu. Tôi phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng cháu, nhắc nhở các 
cháu phải rửa tay bằng xà phòng. Ăn xong phải uống nước, lau miệng, đi vệ 
sinh trước khi đi ngủ. Lớp trưởng, lớp phó, tổ trưởng theo dõi, báo cáo lại giáo 
viên chủ nhiệm. Những cháu ăn quá chậm hoặc còn lười ăn rau tôi nhẹ nhàng 
nhắc nhở. Nghiêm khắc phê bình những cháu mất trật tự trong giờ ăn cũng như 
giờ nghỉ trưa làm ảnh hưởng đến cả lớp. Qua đó nếp ăn ngủ trưa của học sinh 
được duy trì tốt. Các cháu đều có ý thức rửa tay trước khi ăn, ăn hết suất, ngủ 
ngon giấc, đều lên cân.
 3. Xây dựng các tiết sinh hoạt tập thể thành các giờ vui mà học, học 
mà vui:
 Các tiết sinh hoạt tập thể được tổ chức thông qua:
 - Tiết sinh hoạt tập thể hàng tuần (mỗi tuần có 4 tiết: 1 tiết đọc truyện, 2 
tiết sinh hoạt theo chủ đề, 1 tiết sinh hoạt lớp hoặc sao).
 - Tiết sinh hoạt tập thể theo chủ điểm hàng tháng (mỗi tháng tổ chức 1 
lần) song hình thức tổ chức này thường theo mô hình khối.
 - Tiết 1 thứ hai đầu tuần, toàn trường học sinh sinh hoạt dưới cờ.
 - Các tiết sinh hoạt tập thể lớp hàng tuần là một dạng của hoạt động giáo 
dục ngoài giờ lên lớp, còn gọi là loại hình hoạt động tập thể của học sinh, do 
học sinh và giáo viên tổ chức. Nội dung của các tiết sinh hoạt tập thể này thường 
là những nội dung nhỏ trong chủ điểm tháng.
 Ví dụ:
 Tháng Chủ điểm Nội dung
 - Thi đua học tập chăm ngoan, làm 
 nhiều việc tốt mừng các thầy, các cô.
Tháng 11 - Kính yêu thầy, cô giáo - Hoạt động văn hóa văn nghệ chào 
 mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20/11.
 - Làm báo tường: Chuẩn bị các tiết 
 10/29 “Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm ở lớp Một”
 Ví dụ 1: Tháng 9 với chủ đề “Truyền thống nhà trường” lồng ghép 6 tiết 
dạy giáo dục nội dung “An toàn giao thông”.
 Như chúng ta đã biết giáo dục an toàn giao thông cho học sinh là nội dung 
mới được đưa vào trường tiểu học với mục đích giúp học sinh có hiểu biết về 
luật giao thông để phòng tránh tai nạn và bảo vệ an toàn cho các em. Nội dung 
này được giáo dục trong thời gian tháng thứ nhất và tháng thứ hai và lồng ghép 
dạy trong các tiết học suốt năm học. Khi tổ chức giáo dục an toàn giao thông 
cho học sinh, tôi thấy vấn đề nào cũng quan trọng, cũng cần phải cung cấp cho 
học sinh. Song chọn nội dung hình thức nào cho phù hợp lại là vấn đề rất khó.
 - Hình thức tổ chức hoạt động nhẹ nhàng, sinh động trong từng nội dung 
như: quan sát tranh ảnh, đàm thoại, thảo luận nhóm, sắm vai, thực hành, trò 
chơi.
 Ví dụ 2: Giáo dục nội dung: “Giữ gìn truyền thống văn hóa dân tộc” với 
nội dung này tiến hành tổ chức sinh hoạt trong suốt tháng 1 và tháng 2, mỗi tuần 
có 2 tiết, mỗi tiết có nội dung sinh hoạt khác nhau. Ví dụ ở tiết sinh hoạt tập thể 
thứ 2 tuần 22 tôi tiến hành như sau:
 Mục tiêu:
 - Giáo dục lòng biết ơn Đảng, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
 - Làm phong phú thêm vốn tri thức cho học sinh trong các lĩnh vực đời 
sống văn hóa xã hội.
 - Học sinh được phát huy tích cực, chủ động, mạnh dạn, tự tin, khả năng 
Âm nhạc, Mỹ thuật.
 - Học sinh được vui chơi, giải trí và hoạt động theo hứng thú, sở thích của 
bản thân.
 Nội dung chương trình gồm:
 Bước 1: ổn định tổ chức: Cả lớp hát tập thể
 Bước 2: Giới thiệu chủ điểm và nội dung sinh hoạt
 - GV giới thiệu chủ điểm và nêu mục đích yêu cầu.
 - 1 HS dẫn chương trình nêu nội dung tiết sinh hoạt
 12/29