Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao công tác chủ nhiệm Lớp 1

 ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN THANH TRÌ
 TRƯỜNG TIỂU HỌC LIÊN NINH
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO
 CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP 1
 Lĩnh vực : Công tác chủ nhiệm
 Cấp học : Tiểu học
 Tên tác giả : Hoàng Yến Minh
 Đơn vị công tác : Trường Tiểu học Liên Ninh 
 Chức vụ : Giáo viên
 Năm học: 2021 - 2022 ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
 Công tác chủ nhiệm là công tác quan trọng ở tất cả các bậc học trong hệ thống 
giáo dục phổ thông hiện nay. Người giáo viên chủ nhiệm ngoài việc tổ chức, hướng 
dẫn học sinh thực hiện các hoạt động học tập còn phải thường xuyên quan tâm, theo 
dõi các hoạt động trong giờ chơi, trong giờ sinh hoạt tập thể, sinh hoạt ngoại khóa, 
... và cả các hoạt động học tập ở nhà của học sinh.
 Ở bậc Tiểu học, giáo viên chủ nhiệ m giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong việc 
hình thành những cơ sở đầu tiên cho sự phát triển đúng đắn, lâu dài về đạo đức, trí 
tuệ, thể chất, thẩm mĩ và một số những kĩ năng liên quan, tạo tiền đề cho học sinh 
học tập tốt những cấp học sau này. Bởi vậy, nếu không nhiệt tình, sáng tạo, liên tục 
đổi mới các biện pháp giáo dục để nâng cao chất lượng chủ nhiệm thì người giáo 
viên không thể làm tốt vai trò to lớn của mình.
 Mỗi một năm học mới, mỗi một lớp học sinh mới lại đặt ra những khó khăn 
thử thách mới cho người giáo viên trong việc giảng dạy, quản lí, duy trì và nâng cao 
thành tích học tập cho những học sinh của mình. Đặc biệt với những học sinh đầu 
cấp, khi mà các em còn bỡ ngỡ, rụt rè, chưa làm quen với môi trường mới, bạn mới, 
hoạt động học tập mới .thì công tác chủ nhiệm trở thành một thử thách thực sự với 
thầy, cô giáo. Làm sao để từ những học sinh chỉ quen vui chơi, quen đùa nghịch thực 
hiện tốt nền nếp lớp học, làm quen với chữ cái con số, tạo cho các em ý thức học 
tập. Tạo được nền vững chắc, thì những năm sau này việc học tập của các em mới 
gặt hái được những thành công lớn.
 Tiểu học là bậc nền tảng, là nền móng cho hệ thống giáo dục, đặt cơ sở ban đầu 
cho sự hình thành và phát triển nhân cách của học sinh sau này. Đối với học sinh 
tiểu học, hoạt động trong nhà trường là chủ đạo, nhà trường là nơi tổ chức các hoạt 
động chuyên biệt, là nơi giáo dục trẻ theo mục tiêu giáo dục của bậc học. Bởi vậy 
nhà trường là nơi diễn ra cuộc sống của trẻ, là nơi trẻ bộc lộ khả năng, năng lực, 
nhân cách một cách đầy đủ, rõ ràng nhất.
 Để đảm bảo được nhiệm vụ trồng người thì mỗi giáo viên phải có nhiệm vụ 
đào tạo nên những con người có đức, có tài cho xã hội. Bởi thế nhiệm vụ của mỗi 
giáo viên không chỉ cung cấp cho học sinh những kiến thức về tự nhiên, xã hội mà 
còn phải xây dựng và hình thành cho các em ý thức tự chủ, tinh thần trách nhiệm 
cao, những phẩm chất đạo đức của một con người ngay từ nhỏ... Nói cách khác, giáo 
viên vừa dạy chữ, vừa dạy cách làm người cho các em khi còn ngồi trên ghế nhà 
trường. 5. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu lí luận.
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
 - Phương pháp khảo sát: khảo sát thông qua hồ sơ, qua phụ huynh, qua học sinh 
 trong lớp.
Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm.
 - Phương pháp thống kê.
 Thống kê kết quả học tập và rèn luyện của học sinh.
 - Phương pháp tổng kết.
6. Thời gian thực hiện
Đề tài được thực hiện trong năm học 2021 - 2022. + 100% các con đi học đúng độ tuổi quy định.
 + Phần lớn các em đều đã qua học trường mầm non .
 + Ban giám hiệu và các tổ chức đoàn thể trong nhà trường luôn quan tậm tạo 
điều kiện thuận lợi cho giáo viên trong công tác chuyên môn. Nhà trường tổ chức 
các đợt bồi dưỡng cho giáo viên về chuyên môn nghiệp vụ, từ đó giáo viên vận dụng 
có hiệu quả những vấn đề về đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát 
triển năng lực học sinh.
 + Giáo viên có trình độ chuyên môn vững vàng, nhiệt tình, yêu học sinh, yêu 
nghề.
 + Phụ huynh cho con đến trường ở đầu năm cũng rất quan tâm đến việc học tập 
của con em mình. Môi trường giao tiếp, bố mẹ, phương tiện thông tin đại chúng với 
cô giáo thuận lợị.
 + Đội ngũ cán bộ lớp chất lượng, yêu lớp, yêu trường.
 + Học sinh yêu thích thích các hoạt động của trường lớp.
 + Lớp học được trang bị đầy đủ bàn ghế đúng chuẩn, có hệ thống đèn chiếu 
sáng, bảng chống loá, máy chiếu, điều hòa...
3.1.2. Khó khăn:
 + Các em học sinh mới chuyển từ mẫu giáo lên còn rụt rè nhút nhát, chưa có ý 
thức cao trong việc thực hiện nề nếp, tổ chức, kỷ luật.
 + Một số học sinh có hoàn cảnh gia đình hết sức đặc biệt, cần được sự quan 
tâm của các thầy cô và bạn bè.
 + Một số học sinh sức khoẻ yếu, một vài học sinh có những biểu hiện tăng động 
giảm chú ý, gây ảnh hưởng đến kết quả học tập và rèn luyện của chính bản thân học 
sinh đó, đồng thời cũng tác động không nhỏ tới hoạt động chung của lớp.
 + Một số HS ở nơi khác đến, tạm trú nơi ở k ổn định.
 + Do tình hình dịch bệnh phức tạp nên các em phải học online. Cô trò không 
được giao tiếp trực tiếp, không được gần gũi, yêu thương.
+ Trẻ lớp 1 dễ mất tập trung với những yếu tố xung quanh, các em không thể thực 
hiện nhiều thao tác cùng lúc như vừa nghe, vừa nhìn, vừa thao tác thiết bị điện tử.
 Từ thực tế lớp học tôi đã lên kế hoạch và chuẩn bị những biện pháp phù hợp 
nhằm nâng cao chất lượng công tác tác chủ nhiệm ở lớp và trong khối.
3.2. Thực trạng công tác chủ nhiệm hiện nay
3.2.1. Đối với giáo viên
 Chưa tìm hiểu và khám phá được điểm mạnh và điể m yếu, điểm còn hạn chế 
của từng học sinh. Đặc biệt là chưa tìm được giải pháp để phát huy hết khả năng CHƯƠNG 2: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO
 CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP 1
1. Biện pháp 1: Giáo viên chủ nhiệm lớp cần rèn đức, luyện tài đáp ứng yêu cầu 
của giáo dục trong thời kỳ mới.
 Giáo viên chủ nhiệm lớp luôn trau dồi về đạo đức, tự học, tự bồi dưỡng về 
chuyên môn nghiệp vụ, rèn đức, luyện tài để tạo niềm tin nơi học sinh và là tấm 
gương sáng cho học sinh
 * Mục đích:
 Xác định những công việc mà giáo viên chủ nhiệm lớp phải làm để trau dồi về 
đạo đức, bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, rèn đức, luyện tài, tạo niềm tin nơi 
học sinh và là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
 * Cách tiến hành
 Để phù hợp với giai đoạn hiện nay cần đổi mới nội dung, phương pháp và kĩ 
năng thực hiện công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên như sau:
 - Nắm được mục tiêu giáo dục nói chung, mục tiêu lớp học, kế hoạch nhiệm 
vụ giáo dục dạy học của năm học.
 - Cần nắm vững phương pháp, nghệ thuật sư phạm.
 - Hiểu được đặc điểm tâm lí, trình độ hiểu biết, vốn sống của học sinh tiểu 
học.
 - Biết tổ chức quản lí việc học tập của học sinh nhằm hình thành tích cực, tự 
lập, tự giác hoàn thành nhiệm vụ.
 - Có kế hoạch nghiên cứu đặc điểm gia đình và đặc điểm của từng học sinh 
của lớp chủ nhiệm.
 - Cần năng động, sáng tạo, luôn cập nhật thông tin thường xuyên để có biện 
pháp giáo dục phù hợp với từng giai đoạn hiện nay.
 - Yêu nghề, mến trẻ, tận tụy với công việc. Thương yêu học sinh như chính 
con em của mình.
 - Làm việc có kế hoạch để phối kết hợp giữa gia đình với các hoạt động của 
trường tạo sự đồng bộ nhịp nhàng trong quá trình giáo dục học sinh.
 - Tạo cơ hội cho trẻ có cơ hội nói, suy nghĩ, nhu cầu, bộc lộ cảm xúc...Từ đó 
có biện pháp tạo mối quan hệ giữa Gia đình - Nhà trường - Xã hội.
2. Biện pháp 2: Khảo sát và nắm vững đặc điểm của từng học sinh trong lớp.
 * Mục đích:
 Tìm hiểu, điều tra, khảo sát và nắm vững đặc điểm của từng học sinh trong lớp với những thuận lợi, khó khăn và đặc biệt là tính cách cùng với những ưu điểm, 
nhược điểm của các em trong học tập để có biện pháp giáo dục phù hợp với từng đối 
tượng học sinh.
3. Biện pháp 3: Xây dựng và đào tạo đội ngũ cán bộ lớp
 * Mục đích:
 Mục đích là chỉ ra các việc nên làm để xây dựng và đào tạo được đội ngũ cán 
bộ lớp có năng lực, chủ động, sáng tạo, hỗ trợ đắc lực cho giáo viên trong công tác 
chủ nhiệm.
 * Cách tiến hành:
 1. Lựa chọn cán bộ lớp, phân công nhiệm vụ.
 Việc lựa chọn đội ngũ cán bộ và hướng dẫn các em cách làm việc là một việc 
làm có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng và đoàn kết tập thể học sinh trong 
lớp. Để có một tập thể lớp vững mạnh thì phải lựa chọn được đúng đắn đội ngũ cán 
bộ lớp tích cực, đáng tin cậy là việc cần làm đầu tiên. Chính vì vậy từ đầu năm, qua 
buổi tiếp xúc ban đầu bằng việc tự giới thiệu về bản thân của các em kết hợp với 
việc thử giao viên, trò chuyện với tập thể lớp để biết được nhận xét khách quan của 
các em, tôi đã xây dựng được đội ngũ cán bộ lớp nhiệt tình, sôi nổi có trách nhiệm 
với công việc đáng tin cậy.
 Ví dụ: Khi chọn lớp trưởng tôi chọn em Hoàng Thùy Dương là một học sinh 
có đầu óc quan sát tổng hợp được mọi vấn đề, mọi hoạt động của lớp, học tập tốt để 
tạo uy tín với cả lớp. Nhưng khi chọn lớp phó tôi lại đi sâu chọn một em có năng lực 
đặc biệt về một mặt: Em học giỏi là lớp phó học tập (em Bùi Đức Nguyên) và một 
em tháo vát, có sức khỏe tốt, biết sắp xếp mọi công việc thì làm lớp phó phụ trách 
lao động (em Trần Ngọc Minh Anh).
 - Sau khi lựa chọn và giao nhiệm vụ cho đội ngũ cán bộ lớp, tôi luôn tôn trọng 
công việc của các em nhưng vẫn luôn giám sát để định hướng đúng đắn cho các em 
đồng thời cũng trao đổi bình đẳng với các em để tìm hiểu tinh hình, thái độ của của 
các em.
 - Để củng cố uy tín của các em trước tập thể lớp, tôi luôn để cho các em tự đưa 
ra ý kiến của mình trong mọi vấn đề, đặt ra những yêu cầu để tập thể cán bộ lớp bàn 
bạc, trao đổi tìm ra hướng đi và đưa ra trước tập thể lớp để thông qua tập thể học 
sinh.
2. Huấn luyện, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ
 - Cuối cùng tôi lên kế hoạch bồi dưỡng và đào tạo đội ngũ cán bộ lớp. Tuy 
nhiên khi hướng dẫn các cán bộ lớp cách làm việc, tôi luôn yêu cầu các em học sinh STT Họ và tên học sinh Học tập Kỉ luật Đồ dùng
 Tốt Chưa tốt
 + Thời gian đầu năm học khi học sinh chưa đọc và viết tốt, tôi để các em
dùng mặt cười (với những bạn hoàn thành tốt), dùng mặt buồn (với những bạn chưa 
hoàn thành) để tiện theo dõi việc học tập và thực hiện nền nếp của các bạn.
 - Sau đó tôi phân công việc làm phù hợp với khả năng của từng em.
 - Sau khi các em đã quen việc, để phát huy tính chủ động, tự quản và tinh thần 
tập thể của các em, tôi tổ chức giờ sinh hoạt tổng kết và đề ra các biện pháp thiết 
thực nhất để hoàn thành tốt các nội dung thi đua của Đội, của nhà trường (Lúc đầu 
tôi hướng dẫn cán bộ lớp tập điều hành giờ sinh hoạt lớp với nội dung ngắn gọn, đơn 
giản mà tôi đã vạch sẵn cho các em.)
 - Mặt khác khi học sinh lớp tôi đã có nề nếp tương đối ổn định, để rèn nếp tự 
quản, tinh thần tập thể cho các em, tôi đã giao nhiệm vụ cho đội ngũ cán bộ lớp tự 
quản lý, tự điều hành, tự giải quyết mọi công việc của lớp nhất là khi không có mặt 
giáo viên chủ nhiệm. Sau đó tôi kiểm tra và đánh giá công việc của các em (Tôi tiến 
hành công việc này sau khi lớp tôi đã có nề nếp tương đối ổn định).
 VD: Vào đầu giờ truy bài buổi sáng, em Hoàng Thùy Dương lớp trưởng lên điều 
khiển các bạn ôn và chuẩn bị bài mới cho ngày học. Lớp trưởng cho các bạn đọc 
đồng thanh các bài tập đọc, ghi nhớ môn Toán.theo nhóm, theo tổ, theo dãy, cá 
nhân... (Phụ lục 2)
 * Kết quả: Học sinh đọc bài sôi nổi và tự tin trước khi vào tiết học vì đã được 
cùng các bạn ôn bài. Các bạn đọc yếu, kém, ghi nhớ chậm được các bạn giúp đỡ 
luyện đọc cá nhân. Từ đó tạo cho học sinh có được ý tự giác, đoàn kết trong lớp.
4. Biện pháp 4: Rèn nề nếp
 * Mục đích:
 Mục đích là chỉ ra các việc nên làm để xây dựng nề nếp học sinh, góp phần 
nâng cao chất lượng học tập và rèn luyện của học sinh.
 * Cách tiến hành:
 - Đây là công tác đóng vai trò quan trọng, có thể quyết định đến học tập và 
mọi phong trào của lớp vì lớp học có trật tự, có nề nếp tốt thì học sinh mới chú ý 
nghe giảng và hiểu bài được. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên trong