Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào Lớp 1

 I.ĐỀ TÀI: SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT VÀI BIỆN 
PHÁP CHUẨN BỊ TÂM THẾ CHO TRẺ VÀO LỚP 1
 Người viết: Nguyễn Thị Lợi Đơn vị: 
 Trường Mẫu giáo Đại Hưng
II. ĐẶT VẤN ĐỀ:
 Bác Hồ của chúng ta đã từng nói: “Trẻ em như búp trên cành Biết ăn ngủ, biết 
 học hành là ngoan ”
 Quả đúng vậy trẻ em trông như một búp non nếu được chăm sóc chu đáo thì 
chắc chắn chồi non sẽ phát triển tốt. Cũng như con người nếu được chăm sóc có sự 
đầu tư ngay từ nhỏ thì trẻ sẽ dần dần lớn lên và phát triển toàn diện cả về “đức, trí, 
lao, thể, mỹ”.
 Với lứa tuổi Mầm non, đối với trẻ mẫu giáo lớn sắp bước vào lớp 1, chuẩn bị 
bước sang một bước ngoặc vô cùng quan trọng đối với trẻ, vì trẻ đang sống trong một 
môi trường được sự chăm lo chu đáo của các cô giáo Mầm non giống như người mẹ 
thứ hai. Chuyển sang giai đoạn hoàn toàn mới một cách đột ngột trẻ sẽ khó thích 
nghi. Vì thế cô giáo Mầm non phải tạo cho trẻ một tâm thế vững vàng để trẻ sẵn sàng 
bước vào lớp 1 một cách thoải mái và tự tin, nhằm giúp trẻ tiếp thu kiến thức tốt ở 
bậc tiểu học.
Chính vì lý do ấy tôi đã chọn đề tài: “Một vài biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào 
lớp 1”. Trong những năm được phân công dạy lớp mẫu giáo lớn tôi đã nghiên cứu, 
tìm hiểu từ đó tôi rút ra một số biện pháp cụ thể để áp dụng vào thực tế lớp mình 
nhằm giúp trẻ có một tâm thế vững vàng bước vào lớp 1. Trẻ cần được chuẩn bị tâm 
lý sẵn sàng đi học hay còn gọi là “độ chín mùi” một cách hoàn thiện nhất.
III. CƠ SỞ LÝ LUẬN
 Trong mỗi giai đoạn phát triển trẻ đều mang những đặc điểm đặc trưng Việc 
chuyển từ giai đoạn này sang giai đoạn khác là một sự chuyển biến mang tính nhảy 
vọt có sự biến đổi cả về chất và lượng. Sự phát triển ở một giai đoạn nhất định vừa 
là kết quả của giai đoạn trước đó vừa là tiền đề cho bước phát triển của giai đoạn tiếp 
theo. Nếu trẻ được phát triển tốt ở giai đoạn này cũng chính là sự chuẩn bị tốt cho 
giai đoạn tiếp theo. Tuy nhiên không phải trẻ em nào cũng dễ dàng thích nghi được 
vào bước ngoặc này là một sự kiện quan trọng khiến các bậc cha mẹ và các nhà giáo 
dục cần phải quan tâm. Một mặc là để giúp trẻ hoàn thiện những thành tựu trong suốt 
thời kỳ mẫu giáo, mặc khác tích cực chuẩn bị cho trẻ có đủ điều kiện để thích nghi 
với cuộc sống ở trường phổ thông với hoạt động chủ đạo là hoạt động học tập.
IV. CƠ SỞ THỰC TIỄN
 Rất nhiều phụ huynh lo lắng là thế nào để cháu vào lớp 1 học được vì cháu 
còn khờ và chưa biết gì cả. Nhìn kết quả hiện tại của trẻ nhiều phụ huynh và bản thân 
tôi cũng luôn trăn trở: Làm thế nào để trang bị cho tất cả các cháu một tâm thế vững 
vàng khi bước vào lớp 1.
 Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề trên ngay từ đầu năm học tôi đã 
tìm ra một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1. Sẽ gặp những thuận lợi 
và khó khăn: cháu sẽ ngủ ngay, làm vài ngày như vậy trẻ sẽ có thói quen ngủ trưa rất tốt, phụ 
huynh rất hài lòng.
Khuyến khích, động viên trẻ tự xúc ăn, ăn hết xuất, ăn không quá lâu. Những trẻ ăn 
quá chậm tôi có biện pháp động viên trẻ như: tuyên dương vào cuối ngày nếu ngày 
đó trẻ ăn có nhanh hơn một chút, hoặc con ăn nhanh chiều cô cho cắm cờ, hoa bé 
ngoan. Mọi lúc mọi nơi tôi đều khuyến khích trẻ: con ăn nhiều sẽ có một cơ thể khỏe 
mạnh, thông minh học giỏi. Đặc biệt chú ý tư thế ngồi học của trẻ. Cần chú ý quan 
tâm đến những cháu ít vận động, chưa tham gia tích cực vào hoạt động.
Ví dụ: Lớp tôi đầu năm có một số cháu: Quốc, Vân, Linh giờ học, giờ chơi đều rất 
thụ động, ngồi yên một chỗ, bạn rủ cũng không chơi. Tôi thấy vậy liền rủ 3 cháu cùng 
chơi với cô, hướng dẫn trẻ chơi, khuyến khích động viên từng trẻ, rồi rủ vài cháu 
khác cùng vào chơi. Sau vài lần như vậy cảm thấy cháu rất thích chơi, vui vẻ, tích 
cực, tính thụ động của trẻ đã biến mất từ lúc nào không biết.
Tôi thấy rằng: Làm được tất cả các điều trên là ta đã chuẩn bị cho trẻ tốt về mặt thể 
lực. Trẻ được vận động hợp lý, ăn ngủ tốt sẽ có một thể lực tốt, trẻ khỏe mạnh, tăng 
cân đều, vận động tốt, ít ốm đau sẽ hạn chế được các bệnh truyền nhiễm và đặc biệt 
quan trọng là trẻ sẽ có một tinh thần tốt, rất tích cực tham gia vào các hoạt động mà 
cô giáo tổ chức. Có như vậy thì mới trang bị cho các cháu có một thể lực tốt để bước 
vào lớp 1.
 2. Chuẩn bị về mặt phát triển trí tuệ:
 Như chúng ta đều biết, để làm tiền đề cho trẻ mẫu giáo lớn bước vào lớp một 
một cách tốt nhất không thể không chuẩn bị tốt cho trẻ về tri thức. Bởi tri thức là vô 
cùng quan trọng và cần thiết cho trẻ. Trẻ có một trí tuệ tốt, trẻ thông minh nhanh trí, 
nắm bắt được những kiến thức do cô giáo truyền đạt ở lứa tuổi mẫu giáo sẽ rất thuận 
lợi cho trẻ bước vào lớp 1. Để chuẩn bị cho trẻ vào lớp một ta phải đáp ứng được nhu 
cầu nhận thức của trẻ ở lứa tuổi này. Điều này được thực hiện thông qua các hoạt 
động học và hoạt động chơi ở trẻ.
Thông qua hoạt động khám phá khoa học dạy trẻ biết các bộ phận của cơ thể người, 
tìm hiểu về động vật thực vật, một số hiện tượng tự nhiên. Khám phá về xã hội: tìm 
hiểu về bản thân, gia đình, họ hàng cộng đồng, tìm hiểu về trường lớp mầm non, tiểu 
học, một số nghề phổ biến trong xã hội, các danh lam thắng cảnh và các ngày hội, 
ngày lễ.. .Các kiến thức đó được trải dài trong 10 chủ đề trong năm.
 Rèn luyện các thao tác trí tuệ, kích thích những hứng thú đối với hoạt động trí 
óc như ham hiểu biết, kích thích khám phá những điều mới lạ.gợi mở, khuyến khích 
trẻ quan sát sự vật, hiện tượng xung quanh. Biết phát hiện, so sánh các đặc điểm riêng 
biệt của các sự vật hiện tượng (các con vật, cỏ cây, hoa lá, hiện tượng thời tiết.) biết 
phán đoán, suy luận qua nhiều câu đố, trò chơi, chuyện kể.giúp trẻ hiểu biết thêm thế 
giới xung quanh. Rèn luyện sự tập trung chú ý, ghi nhớ có chủ định, linh hoạt trong 
việc sử dụng các thao tác trí tuệ, kích thích trẻ năng động, sáng tạo, ham tìm tòi khám 
phá.
 Khả năng định hướng trong không gian và thời gian cũng là một biểu hiện của 
sự phát triển trí tuệ. Việc xác định được vị trí không gian, thời gian của các sự vật 
hiện tượng: mình đang ở đâu, vật ở trên dưới, trước sau, phải trái ... mình đang ở thời 
điểm nào của thời gian: sáng, trưa, chiều, tối bây giờ là mùa đông hay mùa thu, mùa 
xuân hay mùa hè.. .Biết ước tính quá khứ, hiện tại và tương lai tức là biết được “bây bè, qua đó làm nảy nở trẻ những động cơ xã hội tốt đẹp, hào hứng được đi học, được 
trở thành một người học sinh. Được trải nghiệm những câu chuyện kể, các trò chơi, 
sử dụng những đồ dùng học tập của lớp một, tham quan trường tiểu học..(chủ điểm 
trường tiểu học) giúp trẻ có những biểu tượng chính xác về trường phổ thông về các 
mối quan hệ giữa bạn bè, thầy cô giáo .Từ đó kích thích được sự háo hức đến trường 
học tập của trẻ Hình thành những thói quen vệ sinh cá nhân, tính tự lập và khả năng 
tự phục vụ trong các công việc sinh hoạt hàng ngày vừa sức cũng là một khía cạnh 
quan trọng cho trẻ trước khi bước vào trường phổ thông.
Ví dụ: Tập trẻ có thói quen lao động tự phục vụ như: Tự rửa mặt, chải răng hàng 
ngày, tự xếp bàn ghế giờ ăn, giờ học, nhặt rác trên sân trường, từ bê giường 
ngủ.Khuyến khích trẻ làm những việc nhỏ giúp đỡ cô giáo như: Sắp xếp kệ đồ chơi, 
quét lớp.
Ở lớp tôi có trang trí góc lễ giáo, ở đó có những hình ảnh đẹp mang tính giáo dục cao 
như: Bé mời nước cho ông, bà, bé giúp đỡ ba mẹ, cụ già, biết vòng tay chào khách 
đến nhà, biết nhận quà bằng hai tay.thông qua góc đó giáo dục trẻ biết kính trọng, lễ 
phép với người lớn, giúp đỡ cụ già, em nhỏ, mọi người xung quanh.
Ví dụ: Vào buổi chiều tôi cùng trẻ về góc lễ giáo. Tôi hỏi trẻ qua hình ảnh:
 + Hình ảnh gì ? Con có nhận xét gì về hình ảnh này ?
 + Con đã làm được điều đó chưa?.
 + Con kể những việc tốt mà con đã làm ?.
Những hình ảnh tôi luôn thay đổi thường xuyên, hình ảnh đẹp mắt có sức hấp dẫn, 
phù hợp độ tuổi đặc biệt phải có tính giáo dục cao.
Giáo dục tình cảm xã hội được tích hợp vào trong tất cả các hoạt động trong ngày 
của trẻ, trong cả hoạt động học và chơi phù hợp chủ đề, đề tài đang thực hiện một 
cách phong phú, hiệu quả.
 Để chuẩn bị tốt cho trẻ về mặt tình cảm xã hội nghe thì như dễ mà mà lại rất 
khó vì độ tuổi của trẻ chưa có thể nhận thức được vấn đề. Chính vì vậy giáo dục cho 
trẻ thông qua hoạt động góc, mọi lúc, mọi nơi, qua các giờ nêu gương .nhưng phải 
thường xuyên để hình thành kỹ năng, thói quen cho trẻ.
 4. Chuẩn bị về ngôn ngữ:
 Ngôn ngữ mẹ đẻ phát triển tốt là phương tiện quan trọng để phát triển trí tuệ 
và giúp cho việc tiếp thu kiến thức học tập tốt ở trường phổ thông. Hình thành và 
phát triển những kỹ năng nghe, nói, tiền đọc, tiền viết là rất quan trọng. Đó là nền 
tảng để trẻ hiểu về thế giới chữ viết và tiếp nhận nhiều tri thức mới. thông qua các 
hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, qua các buổi tham quan, dạo chơi.cần khuyến 
khích trẻ sử dụng tiếng mẹ đẻ một cách thành thạo, mở rộng vốn từ về thế giới xung 
quanh. Tập cho trẻ biết diễn đạt những gì mình muốn nói một cách rõ ràng, mạch lạc, 
không nói ngọng, nói lắp. Trẻ có ngôn ngữ mạch lạc phát triển tốt thì đồng thời các 
quá trình tâm lý như tư duy, tưởng tượng, trí nhớ, tri giác. của trẻ cũng phát triển tốt.
 Bên cạnh đó chuẩn bị cho việc đọc, viết: như cho trẻ tiếp xúc với chữ viết 
trong môi trường xung quanh, nhận dạng và phát âm các chữ cái, tô chữ cái, từ, xem 
và nghe đọc các loại sách. Cho trẻ làm quen với cách đọc, hướng đọc, từ phải sang 
trái, từ dòng trên xuống dòng dưới, đọc truyện qua các tranh vẽ, đọc phải diễn cảm, 
các tranh vẽ phải đẹp và to, chữ viết rõ ràng.
 Dạy trẻ làm quen chữ cái thông qua giờ học: Làm quen chữ cái, tôi tổ chức giờ cách: con ngồi đúng lớn lên sẽ có một thân hình đẹp, vẽ cũng sẽ rất đẹp, ngồi sai tư 
thế sẽ bị gù lưng, cong vẹo cột sống, sẽ thành người xấu lắm.
 Được chuẩn bị tốt về mặt tinh thần đối với trẻ cũng rất quan trọng. Trẻ có một 
tinh thần tốt, luôn luôn vui vẻ, thích thú trong mọi công việc, và đặc biệt là luôn vươn 
tới, luôn mong mỏi mình sẽ được đi học lớp 1 đó là một điều rất tốt. Vì vậy, tôi luôn 
động viên, khích lệ trẻ ngoan, biết vâng lời người lớn, hoàn thành các nhiệm vụ được 
người lớn giao cho.
 Chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo trước khi vào lớp 1 được tiến hành thường xuyên, 
từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp thông qua các trò chơi hay các hoạt động 
hấp dẫn mà trẻ yêu thích. Cần tránh nôn nóng, áp đặt ép buộc trẻ học trước những gì 
trẻ em được tiếp thu một cách bài bản ở trường phổ thông sau này. Bởi dễ gây ra cho 
trẻ những chán nản, chủ quan, chểnh mảng dần đến tiêu diệt hứng thú học tập ngay 
từ những buổi học ban đầu và gây ra không ít những khó khăn cho giáo viên tiểu học 
trong việc khắc phục, uốn nắn những hậu quả sai lầm mà trẻ đã mắc phải.
 Trong giờ ăn, giờ chơi giáo viên tập cho trẻ biết sử dụng những đồ dùng một 
cách gọn gàng, khéo léo. Các nhà khoa học đã từng khẳng định: “Những vận động 
bằng tay của trẻ càng khéo léo, càng phong phú bao nhiêu càng dễ hình thành các 
thao tác trí tuệ bấy nhiêu.”
 6. Thực hiện tốt các chỉ số trong bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi:
 Như chúng ta đã biết: Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi nhằm hỗ trợ thực hiện 
chương trình giáo dục mầm non, nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục, 
chuẩn bị tâm thế cho trẻ em 5 tuổi vào lớp 1.
 Vào đầu năm học tôi căn cử 120 chỉ số trong bộ chuẩn để xác định mục tiêu 
giáo dục năm học. Từ mục tiêu năm, tôi phân bổ vào mục tiêu chủ đề, tuần cho phù 
hợp. Có những chỉ số tôi lấy làm đề tài của bài dạy, có những chỉ số nhắc nhở, hướng 
dẫn trẻ ở mọi lúc, mọi nơi để giáo dục trẻ. Các chỉ số được nhắc đến trong 10 chủ đề 
và thực hiện có hiệu quả từng chỉ số, nếu chỉ số nào trẻ thực hiện còn thấp so với yêu 
cầu tôi đưa vào chủ đề tiếp theo để giúp trẻ thực hiện tốt. Tôi quyết tâm tổ chức thực 
hiện hết 120 chỉ số và có sự nhắc nhở thường xuyên, động viên khuyến khích kịp 
thời của giáo viên.
 Vào đầu năm họp phụ huynh tôi đã thông qua cho phụ huynh rõ mục đích của 
bộ chuẩn đối với trẻ 5 tuổi và photo bộ chuẩn gồm 5 lĩnh vực và 120 chỉ số cho mỗi 
phụ huynh nghiên cứu để cùng với giáo viên thực hiện bộ chuẩn đạt hiệu quả hơn.
 Tôi nghĩ nếu chúng ta thực hiện đầy đủ các chỉ số trong bộ chuẩn và thực hiện 
có hiệu quả thì ta đã chuẩn bị đầy đủ cho trẻ cả 5 lĩnh vực: thể chất, nhận thức, ngôn 
ngữ, thẩm mỹ, tình cảm xã hội đó là một tâm thế rất vững chắc cho trẻ bước vào lớp 
một cách vững vàng và đầy tự tin.
 7. Phối hợp với phụ huynh để chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1:
 Đa số phụ huynh đầu năm lớp mẫu giáo lớn đã nôn nóng cho con học chữ, xin 
cô ra bài về nhà viết.. ..Việc ép trẻ học quá sớm vô tình chúng ta làm mất đi sự tập 
trung chú ý và hứng thú học tập của trẻ sau này, đồng thời làm giảm đi sự phát triển 
của bộ chuẩn trẻ em 5 tuổi mà ở lớp lớn trẻ phải hoàn thiện mới vững vàng bước vào 
lớp 1. Mặc khác không ít phụ huynh lại phó mặc con mình cho trường mầm non, 
không tạo ra được sự thống nhất trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Dẫn đến hiệu 
quả chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 không cao và khi vào lớp 1 trẻ rất bỡ ngỡ. Vì vậy