Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt Lớp 1

 1
 PHÒNG GD-ĐT HÒA BÌNH 
TỔ CHUYÊN MÔN KHỐI MỘT
 CHUYÊN ĐỀ
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG MÔN TIẾNG VIỆT CHO 
 HS LỚP 1
 I. LÝ DO CHỌN CHUYÊN ĐỀ
 - Đối với học sinh lớp một việc rèn bốn kỹ năng đọc, viết, nói và nghe cho các 
em vô cùng quan trọng. Đặc biệt là phần dạy âm, vần bởi các em có đọc được các âm, 
vần và biết ghép các âm, vần tạo thành tiếng, từ và viết được, nói và nghe tốt thì khi 
chuyển sang học phần Tập đọc các em mới học tốt được và đó cũng là nền tảng giúp 
các em phát triển được các kỹ năng đặc thù của môn học và từ đó giúp các em học tốt 
các môn học khác. 
 - Do năm đầu tiên thực hiện sách giáo khoa theo Chương trình phổ thông 2018. 
Nên ít nhiều trong bộ phận các giáo viên còn nhiều gặp nhiều khó khăn, lúng túng khi 
vận dụng phương pháp cũng như quy trình dạy Tiếng Việt. 
 - Từ những lí do trên, tổ 1 chọn chuyên đề “Một số biện pháp nâng cao chất 
lượng môn Tiếng Việt lớp 1”, để tổ chuyên môn thống nhất quy trình, phương pháp 
cũng như một số biện pháp nhằm giúp GV vận dụng vào thực tế giảng dạy đạt hiệu 
quả.
 II. THỰC TRẠNG
 1. Thuận lợi
 a) Giáo viên
 - Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo đối với lớp đầu cấp. Tổ chức bồi 
dưỡng, sinh hoạt chuyên môn cấp trường, liên trường, cấp huyệnđể học tập trao đổi 
kinh nghiệm.
 - Có đủ sách giáo khoa, tài liệu tham khảo.
 - Đội ngũ giáo viên dạy lớp 1 của trường hiện nay hầu hết có tay nghề lâu năm 
công tác, có nhiều kinh nghiệm, ý thức cao, tinh thần trách nhiệm, yêu nghề mến trẻ. 
 b) Học sinh
 - Đa số các em ngoan, lễ phép, biết nghe lời thầy, cô giáo
 - Các em có đủ sách vở, đồ dùng học tập phục vụ cho học tập.
 - Đa số các em đã học qua mẫu giáo. Được phụ huynh quan tâm đến việc học 
của con em mình.
 2. Khó khăn 
 a) Giáo viên
 - Do năm đầu tiên thực hiện dạy sách giáo khoa theo Chương trình phổ thông 
2018 nên việc vận dụng phương pháp và quy trình dạy học còn lúng túng, chưa thống 
nhất. 3
 Hoạt động của HS trong giờ học theo phương pháp giao tiếp (đọc, viết, nghe, 
nói), phân tích, tổng hợp, cảm thụ, thực hành,Trong quá trình HS làm việc, GV cần 
kiểm tra công việc của các em. 
 c) Tổ chức cho HS báo cáo và đánh giá kết quả làm việc
 - HS có thể báo cáo trực tiếp với GV, báo cáo trong nhóm, báo cáo trước lớp. 
Các hình thức báo cáo có thể là: báo cáo miệng, phiếu học tập, bảng con; cá nhân 
trình bày hoặc thi đua giữa các nhóm. Theo phương pháp mới, người đánh giá HS 
không nhất thiết phải là GV. Có thể hướng dẫn để HS tự đánh giá giá nhau trong nhóm 
hoặc trước lớp.
 2. Đối với học sinh
 a) Dạy đọc phải kết hợp nhiều hình thức
 - Dạy trẻ lớp 1 có khá nhiều phương pháp, tuy nhiên việc dạy các em phát âm 
từng chữ cái là vô cùng quan trọng. Trong những ngày đầu vào học, việc giúp em nhớ 
được tên chữ cái là rất quan trọng. Cần dạy cho các em đọc thuộc tên từng chữ cái chứ 
không theo thứ tự bảng chữ cái mà giáo viên chỉ bất kì chữ cái nào trong bảng chữ cái 
để HS đọc. Luyện đọc nhiều với những em trí tuệ chậm phát triển bằng nhiều hình 
thức tổ chức dạy học sinh động như trò chơi, đố vui
 - Để học sinh hứng thú và dễ dàng nhớ được mặt chữ cũng như cách phát âm, 
mỗi khi dạy bài mới, giáo viên hãy chỉ vào mặt chữ, hướng sự chú ý của học sinh vào 
chữ đó và phát âm, kèm theo thật nhiều ví dụ sinh động. Ngoài ra, giáo viên có thể sử 
dụng những tranh ảnh có màu sắc sặc sỡ in hình chữ cái, kèm theo hình ảnh minh họa 
có tên bắt đầu bằng chữ cái đó. Sách giáo khoa mới có kênh hình kèm theo rất sinh 
động gần gũi với các em từ đó giúp các em nhớ lâu hơn.
 - Sưu tầm ở thực tế những đồ vật mang tên chữ cái đó và tìm những khẩu 
hiệu trong lớp có tên chữ cái vừa học
 - Gắn lên bảng bảng chữ cái kiểm nhờ HS đọc tốt kèm những em đọc 
chậm đọc.
 - Ngoài cách đọc chữ cái, GV còn thường xuyên kiểm tra HS đọc các âm 
tạo thành từ 2, 3 con chữ như: nh, th, ch, ph
 b) Rèn cách viết cho HS
 Đối với HS lớp 1 đọc rất quan trọng xong viết cũng là hoạt động không kém. 
Đọc và viết là hai hoạt động không thể thiếu. Bởi học phải đi đôi với hành, trong các 
tiết Tiếng Việt bước dạy học sinh viết rất quan trọng, vừa học xong phần đọc học sinh 
được thực hành viết ngay. Việc hướng dẫn HS đọc, viết tên nét cũng rất quan trọng. Vì 
các em nắm được tên các nét thì khi viết kết hợp các nét để tạo thành chữ sẽ dễ dàng 
hơn. Ngoài ra tập cho các em nắn được vị trí của dấu thanh và nắm quy tắc chính tả thì 
khi viết sẽ ít sai hơn. Trong quá trình luyện viết đòi hỏi GV phải thật kiên nhẫn rèn 
từng con chữ cho các em. Không chỉ một sớm một chiều mà các em viết đẹp được mà 
đòi hỏi cả một thời gian kiên trì tập luyện. Tăng cường luyện viết cho các em ở các tiết 
ôn luyện. Trong quá trình viết thì các em sẽ nhớ chữ và đọc tốt hơn.
 c) Rèn khả năng nói và nghe
 Theo yêu cầu cần đạt của chương trình và sách giáo khoa mới hoạt động 
nói và nghe là hoạt động đóng vai trò chủ đạo cùng với đọc viết để học sinh học 5
 * Được tham gia các hoạt động học tập học sinh sẽ phát triển toàn diện, năng 
động, sáng tạo và nâng cao hiệu quả dạy - học và kết quả học tập cũng được nâng dần 
lên. 
 IV. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CẦN LƯU Ý KHI DẠY-HỌC TIẾNG VIỆT LỚP 1
 * Đối với giáo viên
 - Cần có kế hoạch bài dạy cụ thể, rõ ràng.
 - Xác định đúng mục tiêu bài học.
 - Chuẩn bị học liệu và trang thiết bị, đồ dùng dạy học đầy đủ.
 - Vận dụng tốt các phương pháp, hình thức dạy học theo hướng tổ chức hoạt 
động để phát huy tính tích cực của học sinh.
 - Giáo viên phải làm mẫu chuẩn xác: Khi đọc, viết, khi dạy nói và nghe.
 - Chú trọng rèn kĩ năng phát âm cho HS, kịp thời sửa sai khi HS phát âm 
chưa chuẩn.
 - Đầu năm học tổ chức họp phụ huynh HS để trao đổi và thống nhất về cách đọc 
một số âm, vần ...
 - Đối với việc dạy và học môn Tiếng Việt bên cạnh những yêu cầu bắt buộc 
giáo viên không nên chỉ chú trọng khâu rèn đọc mà phải luôn lưu ý việc 
rèn chữ viết đẹp và viết đúng chính tả, rèn kỹ năng nói và nghe cho học sinh.
 - GV cần phải gần gũi, nhẹ nhàng, tôn trọng học sinh: Trong bất cứ hoàn cảnh 
nào thì GV cũng luôn là người quan tâm, chia sẻ những vui buồn với các em. Sẵn sàng 
lắng nghe HS, chấp nhận mọi ý kiến của các em, không nên bác bỏ bất cứ ý kiến nào 
dù chưa đúng. 
 - Luôn tạo không khí vui vẻ, thoải mái, tạo cho học sinh cảm giác an toàn khi ở 
trường, ở lớp.
 * Đối với học sinh
 - Đi học chuyên cần
 - Có đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập.
 - Giờ học phải tập trung chú ý khi giáo viên hướng dẫn phát âm.
 - Nên phát âm đúng theo GV. Tránh phát âm tiếng địa phương.
 - Nhớ kĩ quy tắc viết chính tả để viết đúng, mạnh dạn trong phát biểu xây dựng 
bài, trong giao tiếp với thầy cô và bạn bè.
 V. QUY TRÌNH DẠY PHÂN MÔN TIẾNG VIỆT
 Dạng bài Học vần (Tiết 1)
 1. Ôn và khởi động
 HS ôn lại bài hôm trước (Có thể đọc hoặc viết bảng con vài từ đã học của bài 
trước. Tùy vào tình thực tế học sinh mà GV tổ chức ôn bài cho phù hợp)
 2. Nhận biết 7
4. Viết bảng con
+ GV vừa viết mẫu vừa hướng dẫn cách viết
+ HS viết bảng con.
* Củng cố: HS đọc lại bài
* Nhận xét tiết học
 Tiết 2
5. Viết vở tập viết
- HS viết vào vở tập viết vần và từ, câu
- GV nhận xét và sửa bài
6. Đọc đoạn
- GV đọc mẫu cả đoạn
- HS đọc thầm và tìm tiếng mới chứa âm, vần
- HS đọc trơn tiếng chứa âm, vần
- HS xác định câu
- HS đọc nối tiếp câu
- HS đọc cả đoạn
- Lớp đọc đồng thanh cả đoạn
- GV nêu câu hỏi gợi ý tìm nội dung đoạn đọc
7. Nói theo tranh
- GV cho HS quan sát tranh và gợi ý câu hỏi để học sinh trả lời câu hỏi, trình 
bày sự nhận biết và hiểu của mình qua bức tranh
8. Củng cố, dặn dò
- HS đọc lại bài.
- Nhận xét tiết học.
- Dặn HS ôn lại bài. 9
thủ số 7/ thu hút khán gìả bằng một cú sút dứt 
điểm.
- GV giới thiệu các vần mới ut, ưt. Viết tên bài - HS đọc trơn vần, so sánh 2 vần ut và ưt
lên bảng, đọc mẫu. Gọi HS so sánh 2 vần
3. Đọc
a. Đọc vần 
* Đọc vần ut, ưt
- GV giới thiệu vần ut, đánh vần mẫu
 - HS nối tiếp đánh vần ut,
- GV yêu cầu HS nối tiếp nhau đánh vần.
 - Lớp đánh vần một lần
- GV yêu cầu lớp đánh vần đồng thanh vần ut, 
một lần.
- GV yêu cầu HS nối tiếp nhau đọc trơn vần. - HS nối tiếp đọc trơn vần ut, 
- GV yêu cầu lớp đọc trơn vần ut, 
 - Lớp đọc trơn 2 vần một lần
- GV giới thiệu vần ưt (như giới thiệu ut) 
* Ghép chữ cái tạo vần ut, ưt, kết hợp ghép 
tiếng sút. - HS thực hiện ghép vần ut, ưt
- GV yêu cầu HS tìm chữ cái trong bộ thẻ chữ - Đọc lại vần vừa ghép ut, ưt
để ghép thành vần ut, ưt - Lớp đọc đồng thanh ut, ưt (vài lần)
- GV yêu cầu lớp đọc đồng thanh ut, ưt một số - HS ghép tiếng sút
lần.
- GV yêu cầu HS chọn âm ghép thành vần ut 
sau đó chọn âm và dấu thanh để ghép thành 
tiếng sút
b. Đọc tiếng - HS quan sát và nhận biết mô hình tiếng 
 mới
* Đọc tiếng mẫu 
- GV giới thiệu mô hình tiếng sút. GV khuyến s ut
khích HS vận dụng mô hình các tiếng đã học để 
nhận biết mô hình và đọc thành tiếng sút. sút
 - HS đánh vần tiếng mẫu(5 HS)
- GV yêu cầu một số HS đánh vần tiếng sút. - HS đọc trơn tiếng mẫu (5 HS)
Lớp đánh vần đồng thanh tiếng góc.
 - Cả lớp đọc trơn đồng thanh tiếng sút.
- GV yêu câu một số HS đọc trơn tiếng sút. 
 - HS quan sát và đọc thầm
- GV cho lớp đọc trơn đồng thanh tiếng sút.
* Đọc tiếng SHS
 - HS đánh vần tiếng (8 HS) 
- GV đưa các tiếng có trong SHS: bụt, hụt, lụt, 
sụt, dưt, mứt, nứt, sứt
- GV yêu cầu HS đánh vần mỗi HS một tiếng. - HS đọc trơn tiếng (8HS) 11
 Để dạy môn Tiếng Việt đạt hiệu quả, giáo viên cần đưa ra các biện pháp phù 
hợp với lớp, cần kết hợp hợp giữa phương pháp truyền thống với những kinh nghiệm, 
kĩ thuật dạy học đã tích lũy được với phương pháp mới. Phải biết sử dụng linh hoạt 
đúng lúc, đúng chỗ các phương pháp, các hình thức tổ chức dạy học khác nhau. Việc 
sử dụng các phương pháp, các hình thức tổ chức dạy học cần theo phương hướng tích 
cực hóa hoạt động của học sinh, tăng cường luyện tập, thực hành để phát triển kỹ năng 
đọc, viết, nói và nghe, nhằm nhanh chóng đạt được yêu cầu: đọc trơn tiếng, từ ngữ, 
viết đúng mẫu chữ, tiến tới viết đẹp và nhanh dần, mạnh dạn khi nói và biết nghe tích 
cực.
 2. Kiến nghị:
 Cung cấp tranh ảnh kịp thời phục vụ cho dạy học.
 Trên đây là bào cáo chuyên đề Tiếng Việt lớp 1 của Trường Tiểu học Vĩnh 
Bình A. Vì năm đầu tiên thực hiện sách giáo khoa bộ ''Kết nối tri thức với cuộc sống'' 
theo Chương trình phổ thông 2018 không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong được 
sự đóng góp chân thành của quý lãnh đạo, tổ chuyên môn và của đồng nghiệp để cùng 
thống nhất, áp dụng vào thực tế giảng dạy đạt kết quả cao.
TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN NGƯỜI BÁO CÁO
 (đã duyệt)
 Nguyễn Thị Hương Trần Ngọc Hân