Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn luyện phát âm chuẩn cho học sinh Lớp 1

 Sáng kiến kinh nghiệm
Một số biện pháp rèn luyện phát
 âm chuẩn cho học sinh lớp 1 luyện các thao tác tư duy và cung cấp cho HS những kiến thức sơ giản về tiếng Việt, về tự 
nhiên xã hội và con người, về văn hoá, văn học của Việt Nam và nước ngoài. Đồng thời bồi 
dưỡng cho các em tình yêu tiếng Việt và hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội 
chủ nghĩa.
 Đe có thể bày tỏ ý nghĩa, tình cảm của mình, người ta phải nói hoặc viết tiếng Việt 
cả 2 dạng ngôn ngữ (lời nói, chữ viết). Có nghĩa là dạy cả 4 kỹ năng (nghe, nói, đọc, viết) 
là dạy HS cả lĩnh hội và sản sinh các ngôn bằng tiếng Việt.
 Dạy đọc có ý nghĩa rất to lớn ở tiểu học. Đọc trở thành một đòi hỏi cơ bản đầu tiên đối 
với mỗi người đi học. Đầu tiên trẻ phải học đọc, sau đó các em phải đọc để học. Đọc là 
công cụ để học tập các môn học. Đọc tạo ra hứng thú và động cơ học tập. Nó là khả năng 
không thể thiếu được của con người thời đại văn minh. Chính vì vậy, trường tiểu học có 
nhiệm vụ dạy đọc cho học sinh một cách có kế hoạch và có hệ thống. Tập đọc với tư cách 
là một phân môn của môn tiếng việt ở tiểu học có nhiệm vụ đáp ứng yêu cầu này. Đó là 
hình thành và phát triển năng lực đọc cho học sinh.
 Thông qua việc dạy đọc phải làm cho học sinh thích đọc và thấy rằng khả năng đọc là 
có ích lợi cho các em trong cả cuộc đời. Phải làm cho học sinh thấy đó là một trong những 
con đường đặc biệt để tạo cho mình một cuộc sống trí tuệ đầy đủ và phát triển. Việc dạy 
đọc sẽ giúp các em hiểu biết hơn, bồi dưỡng ở các em lòng yêu cái thiện và cái đẹp, dạy 
cho các em biết suy nghĩ một cách lô gich cũng như biết tư duy có hình ảnh... Dạy đọc 
không chỉ giáo dục tư tưởng đạo đức mà còn giáo dục tính cách, thị hiếu thẩm mĩ cho học 
sinh .
 Đọc là phân môn có vị trí đặc biệt quan trọng trong chương trình tiếng việt bậc tiểu học. 
Vì nó đảm nhiệm việc hình thành và phát triển cho học sinh kỹ năng đọc, một kỹ năng quan - Tận dụng năng lực Tiếng việt của các em:Dạy chữ trong từ,dạy từ trong câu,dạy câu 
trong môi trường giao tiếp tự nhiên.
Trong khi đó ở trường tiểu học việc dạy đọc, bên cạnh những thành công 
còn nhiều hạn chế. Học sinh của chúng ta chưa đọc được như mong muốn. 
Kết quả học đọc của các em chưa đáp ứng được yêu cầu của việc hình thành 
kĩ năng đọc. Các em chưa nắm chắc được công cụ để lĩnh hội tri thức, tư 
tưởng, tình cảm của người khác chứa đựng trong văn bản được đọc. Giáo 
viên tiểu học vẫn còn lúng túng khi dạy tập đọc: Cần đọc bài tập đọc với 
giọng như thế nào, làm thế nào để chữa lỗi cho học sinh khi phát âm, làm 
thế nào để các em phát âm chuẩn, để từ đógiúp các em đọc hay hơn diễn cảm 
hơn, làm tiền đề để các em hiểu văn bản được đọc, để cho những gì đọc được 
tác động chính vào cuộc sống của các em. Đặc biệt đối với học sinh lớp 1 nó 
càng có ý nghĩa . Năm nay, tôi vẫn tiếp tục được nhà trường phân công chủ 
nhiệm và giảng dạy lớp 1/3. Ớ lớp tôi phụ trách, hầu hết các em quen nói 
tiếng địa phương, việc phát âm không chuẩn, thậm chí còn một số em chưa 
qua Mẫu giáo nên vẫn chưa nắm được các âm trước khi vào lớp 1. Vì vậy 
tôi đã chọn đề tài "Một số biện pháp rèn phát âm chuẩn cho học sinh lớp 1". b. về phụ huynh
 Đa số phụ huynh là người địa phương nên nói giọng địa phương,phát âm chưa chuẩn 
nên đã ảnh hưởng đến việc phát âm của học sinh khi học ở nhà,không rèn được thói quen 
phát âm chuẩn.
c. về giáo viên
 Việc rèn phát âm đúng cho học sinh trong những năm qua cũng chưa được chú trọng. 
Có giáo viên còn phát âm chưa chuẩn và chưa chú trọng đến việc sửa lỗi phát âm cho học 
sinh .
 Với thực trạng như vậy, tôi đã tìm hiểu, nghiên cứu để tìm ra biện pháp chữa lỗi phát 
âm cho học sinh nhằm khắc phục tình trạng phát âm sai trong trừơng nâng cao chât lượng 
phát âm chuẩn .Từ đó ,nâng cao chất lượng giảng dạy. Hơn nữa, tôi nhận thấy người giáo 
viên tiểu học là người thầy đầu tiên đặt nền móng trang bị cho cac em ý thức về chuẩn ngôn 
ngữ và chuẩn văn hoá của lời đồng thời ở trường Tiểu học có điều kiện rèn cho học sinh 
phát âm chuẩn, bởi trong chương trình học có phân môn Học vần, Tập đọc .
 2. NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN .
 *Biện pháp 1:Giáo viên lựa chọn chuẩn chính âm phù hợp với phương ngữ
 Muốn học sinh phát âm đúng thì mỗi giáo viên khi luyện phát âm phải có sự vận dụng 
mềm dẻo, trong phần luyện tập có chia ra nội dung bắt buộc và nội dung lựa chọn. Chấp - Cường độ luyện tập phải cao, nghĩa là về nguyên tắc, luyện càng nhiều càng tốt .
- Phải lựa chọn ngữ điệu ( từ ngữ, câu, đoạn ) Để luyện đọc sao cho tiết kiệm thời gian 
luyện tập .
- Trong khi luyện tập cần phối hợp đồng bộ tối đa các biện pháp luyện đọc .
 Để nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và việc rèn phát âm chuẩn cho học sinh nói 
riêng thì cần phải phối hợp tốt giữa gia đình ,nhà trường và xã hội.
*Biện pháp 2: Giáo viên cần rèn luyện kĩ năng phát âm chuẩn
 - Giáo viên phải biết làm mẫu bởi ta đã thống nhất với nhau rằng giáo viên không được 
quyền yêu cầu học sinh làm cái gì mà chính mình cũng không làm được. Muốn học sinh 
đọc tốt trước hết giáo viên phải đọc tốt.
 - Phải biết cách quan sát cách đọc của học sinh ,biết nghe học sinh đọc nghĩa là có khả 
năng nhanh chóng nhận ra được những gì học sinh đọc đúng mẫu đồng thời nhanh chóng 
nhận ra hiệu số sai lệch giữa bài đọc của các em và bài đọc mẫu của thầy .
 - Biết tái hiện lời đọc của học sinh trong thể đối chiếu với lời đọc mẫu .Giáo viên phải 
tạo điều kiện cho các em tự quan sát lời đọc của mình một cách khách quan. Muốn thế, thầy 
cô giáo phải có khả năng thay thế một cái máy ghi âm; ghi và phát lại lời đọc của học sinh 
với một thái độ chân thành; một mong mỏi tha thiết " cô muốn giúp các em đọc được đúng, 
đọc hay hơn''.
 - Biết phối hợp nhịp nhàng lời mô tả giọng đọc và làm mẫu.Nghĩa là có sự hài hoà giữa 
những lời yêu cầu, chỉ dẫn về cách phát âm, cách đọc và khả năng biểu diễn những yêu cầu, Âm l: Lưỡi cong lên chạm lợi,hơi đỉa phía hai bên rìa lưỡi
 Vần an - ang: bàn - bàng, hàn - hàng,làn gió- buôn làng .........
 Vần uôi- ui: nuôi- nui, quả chuối - chúi về phía trước,tuOi thơ - tủi thân
 Vần ao -au: ngôi sao- phía sau, con báo - kho báu, ..
 Vần ăn- ăng: ăn năn- siêng năng, thợ lặn- yên lặng, .......
 *Biện pháp 4: Chữa loi phát âm bằng biện pháp cấu âm
 Giáo viên mô tả cấu âm của một âm nào đó rồi hướng dẫn h ọc sinh phát âm theo. Với 
phụ âm cần mô tả vị trí của lưỡi ,phương thức cấu âm. Tôi đã tiến hành sửa từng âm
 Ví dụ:
 - Sai phát âm /p/ pờ thành /b/ bờ .( p và b) đều là hai phụ âm đồng vị về mặt cấu âm, 
môi - môi nhưng khác nhau về mặt thanh tính ,/p/ là phụ âm vô thanh ,/b/ là phụ âm hữu 
thanh. Đe luyện đọc đúng /p/ , tôi đã hướng dẫn học sinh đặt lòng bàn tay trước miệng 
,một tay đặt lên thanh quản. Khi phát âm /b/ là âm vốn có sẽ cảm nhận được độ rung nhẹ 
của thanh quản và không thấy luồng hơi phát ra.
 Cho trẻ bậm hai môi lại và bật hơi qua môi mạnh hơn, tạo âm /p/ câm. Cho trẻ làm lại 
như trên nhưng phát thành tiếng /p/ hay ''đèn pin ", pí pa - pí pô'' pọ pạ ....
 Cho trẻ đặt một tay lên thanh hầu và lòng bàn tay trước miệng ,trẻ sẽ rễ ràng nhận biết 
được sự khác biệt giữa hai âm .Khi phát âm /p/ dây thanh rung mạnh và có luồng hơi từ 
miệng phát ra đập vào lòng bàn tay . ví dụ : Hỏi : thảo, phải, kẻo. (âm tiết nửa mở )
 Ngã : ngõ, khẽ, cũ. ( âm tiết mở ).
 + Cuối cùng chắp bất kỳ âm đầu các vần với các thanh .
 * Biện pháp 6:Tập hát để giúp học sinh phát âm đúng một vài thanh: Chẳng hạn ,âm 
vực của thanh huyền thấp hơn thanh sắc (hoặc thanh không ) nên tập hát thanh sắc ( hoặc 
thanh không ) thành thanh huyền rất thuận lợi.
Ví dụ : Cho học sinh đọc đúng thanh huyền bằng cách tập cho các em câu hát '' Bé bé bằng 
bông ,hai má hồng hồng '' .
 -Để luyện phát âm thanh điệu nên cho học sinh hát câu: 'Mặt trời soi rực rỡ ' ( Em đưa 
cơm cho mẹ đi cày -Hàn Ngọc Bícn )
 Khi giáo viên đã nắm chắc các biện pháp chữa lỗi phát âm và đã phát âm đúng, chuẩn, rõ 
ràng, đọc diễn cảm rồi. Để việc phát âm chuẩn đem lại kết quả cao thì đối với người học 
cũng phải tuân theo những yêu cầu nhất định .
 *Biện pháp 7: Học sinh tập luyện thường xuyên
 -Thường xuyên nhắc nhở học sinh phải chú ý theo dõi sự hướng dẫn của giáo viên ,chăm 
chỉ tự tin trong học tập ,phải hoà đồng cùng bạn bè, điều gì không hiểu mạnh dạn hỏi thầy 
cô hoặc bạn bè. Hằng ngày dành thời gian hợp lý cho việc luyện đọc. Luôn luôn có ý thức 
luyên phát âm đúng ,đọc chuẩn rõ ràng lưu loát rồi diễn cảm. Chịu khó tìm đọc các loại + Đi Hà Nội mua cái nồi nấu cơm nếp .
 Và chọn những từ có l/n đứng cạnh nhau. Ví dụ: lại nói, lúa non ,nắng lửa, nóng lòng, 
nương lúa ....
 Đe luyện đọc đúng, chống nói ngọng, đọc nhịu có thể cho học sinh đọc nhanh các từ, 
câu.
 Ví dụ:
 + Khuếch khoác, nguệch ngoạc .
 + Nồi đồng nấu ốc, nồi đất nấu ếch .
 + Chăn rách giặt sạch vắt cành chanh .
 + Đũa cả quấy cám, que cời quấy kê
 Sau đó, các em luyện nói theo nhóm, tổ dưới sự phân công của giáo
viên những nội dung trên. IV. BÀI HỌC KINH NGHIỆM.
 Để đạt được kết quả trên, thì giáo viên chủ nhiệm lớp phải luôn qua tâm, 
tận tình với học sinh. Không những thế cần kết hợp với nhà trường, gia đình 
động viên các em, làm cho các em chăm chỉ tự tin và có hứng thú học tập .
 Qua dạy thực nghiệm ở lớp tôi, tôi nhận thấy rằng giáo viên phải có kiến 
thức sâu rộng, phải linh động sáng tạo sử dụng các phương pháp ,thủ pháp 
dạy học thích hợp đúng lúc đúng chỗ Đồng thời phải sử dụng thường xuyên 
liên tục trong quá trình dạy học .
 Trong thời gian thực hiện tôi được sự ủng hộ nhiệt tình của Ban giám 
hiệu nhà trường và của các đồng nghiệp. Qua đó có sự tác động rất lớn tới 
các giáo viên còn chưa coi trọng việc rèn phát âm chuẩn cho học sinh .
 Rèn học sinh phát âm đúng qua đó đẩy mạnh được hứng thú học môn 
Tập đọc nói riêng và các môn học khác nói chung. Từ đó,nâng cao chất 
lượng giáo dục, học sinh luôn phát huy được sự độc lập, tự chủ sáng tạo 
trong học tập