Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm giúp trẻ hứng thú trong giờ Tập đọc qua các trò chơi Lớp 1

 A. PHẦN MỞ ĐẦU
I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
 Ớ bậc tiểu học môn Tiếng Việt có vị trí vô cùng quan trọng. Học tốt ở môn 
học này sẽ giúp học sinh có cơ sở để giao tiếp tốt. Nắm vững kiến thức tiếng Việt 
và luyện tập thành thạo các kĩ năng nghe - nói - đọc - viết, các em sẽ suy nghĩ mạch 
lạc, diễn đạt trong sáng, có khả năng làm chủ được tiếng nói và chữ viết dân tộc.
 Nhưng muốn học tốt tiếng Việt nói chung và phân môn học vần nói riêng, học 
sinh lớp 1 cần phải có một sự hứng thú. Ớ lứa tuổi này các em có những đặc điểm 
tâm sinh lí về tư duy, trí nhớ, chú ý còn chưa bền vững và hoàn thiện . Do vậy việc 
học tập liên tục trong một tiết học 35 phút đối với các em có phần căng thẳng. Chính 
bởi tâm sinh lý lứa tuổi như thế nên đặc trưng các tiết học của lớp 1 là: sau việc 
truyền đạt kiến thức mới các em sẽ được nghỉ giải lao khoảng 4 - 5 phút. Bởi thế 
việc tổ chức các hoạt động học tập tích cực như trò chơi trong giờ dạy học vần là 
một hình thức dạy học hiệu quả và thiết thực. Việc nắm vững chương trình và ứng 
dụng trò chơi vào giờ dạy là một điều hết sức cần thiết đối với mỗi giáo viên, điều 
này quyết định trực tiếp tới thành công của giờ dạy.
 Tuy rằng, sách giáo viên và một số sách tham khảo khác do Bộ Giáo Dục và 
Đào tạo ban hành đã xây dựng và gợi ý cho giáo viên một số trò chơi trong giờ dạy 
học vần nhưng việc hướng dẫn còn mang tính chất đại cương, chỉ mới bước đầu 
xây dựng trò chơi theo các cụm bài, nhóm bài. Do đó việc xây dựng được một hệ 
thống trò chơi cụ thể, phù hợp với học sinh lớp 1 là một vấn đề hết sức cần thiết. 
Là một giáo viên đã nhiều năm giảng dạy tại khối lớp 1, tôi mong muốn được tìm 
hiểu một cách có hệ thống mục tiêu, nội dung chương trình, qui trình dạy phân môn 
học vần, cũng như cách thức xây dựng và tổ chức trò chơi trong giờ dạy học vần để 
phục vụ tốt hơn cho công tác giảng dạy của bản thân và đồng nghiệp cùng khối.
 Với tất cả những lý do trên, tôi quyết định chọn đề tài:
 “ Một số kinh nghiệm giúp trẻ hứng thú trong giờ Tập đọc qua các trò chơi” 
 II/ MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
 Tiến hành nghiên cứu đề tài này, mục đích tôi mong muốn đạt được là: Tìm 
hiểu chương trình sách giáo khoa Tiếng Việt 1, nắm vững qui trình, phương pháp 
dạy Tập đọc. Từ đó tự trang bị cho mình những kiến thức căn bản, vững chắc về 
phân môn học vần nói chung và việc tổ chức trò chơi trong giờ dạy học vần nói 
riêng. Có cách nghiên cứu một đề tài khoa học, tự trang bị cho mình những kiến 
thức cần thiết, từ đó kết hợp với thực tế để xây dựng được những giờ dạy học vần 
thực sự hiệu quả.
 Có một tư liệu tốt để các bạn đồng nghiệp cùng tham khảo, mở rộng kiến thức 
để thực hiện những giờ dạy học vần đạt kết quả cao trong quá trình công tác. - Phương pháp dạy học Tiếng Việt
 - Tiêng Việt 1 tập 2 - Sách giáo khoa.
 - Một số tài liệu khác.
 VII/ THỜI GIAN THỰC HIỆN:
TT Các giai đoạn Thời gian thực hiện Công việc
 - Thu thập xử lý tài liệu
 1 Giai đoạn 1 9/2018 - 11/2019
 - Thực nghiệm
 - Viết bản thảo lần 1
 2 Giai đoạn 2 12/2018 - 2/2019 - Viết bản thảo lần 2
 - Viết bản thảo lần 3
 3 Giai đoạn 3 3/2019 - Hoàn thiện SKKN mới của bài học, môn học.
 Để biết được thực tế sử dụng trò chơi học tập trong môn Tập đọc cho học sinh Tiểu 
học hiện nay, tôi đã tiến hành điều tra và qua quan sát ở lớp mình dạy thực tế và các lớp 
khác.
 Kết quả điều tra năm học 2018-2019
 TT Lớp Sĩ số Hứng thú Không hứng thú
 1 1A 50 28 = 57% 22 = 43%
 2 1B 51 26 = 51,2% 25 = 48,8%
 3 1C 54 29 = 55,5% 25 = 44,5%
2. Những nguyên nhân
 a. Nguyên nhân từ phía GV:
 Giáo viên ngại vận dụng và tổ chức trò chơi vì thời gian của mỗi tiết học là có 
hạn, cơ sở vật chất không đáp ứng tốt cho việc tổ chức trò chơi .Để chuẩn bị cho một 
trò chơi trong tiết học người giáo viên phải chuẩn bị rất nhiều( đồ dùng học tập, các 
thiết bị dạy học, hình thức tổ chức, cách tổchức....) Vì vậy mỗi giáo viên khi tiến hành 
dạy học đều ngại vận dụng hơn. Khi tổ chức trò chơi giáo viên chưa hiểu hết mục đích 
của trò chơi ấy mang lại ý nghĩa gì? Vận dụng kiến thức gì cho môn học?
 b. Nguyên nhân từ phía HS:
 Khi tổ chức các trò chơi thì giáo viên giao việc cho học sinh chưa rõ ràng, cụ thể . 
Thời gian quy định cho mỗi hoạt động chơi chưa rõ ràng. HS chưa nắm được cách 
chơi, luật chơi, học sinh chưa mạnh dạn, tự tin để tham gia trò chơi...
CHƯƠNG III: MỘT SỐ TRÒ CHƠI TRONG GIỜ DẠY TẬP ĐỌC
1. NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG TRÒ CHƠI HỌC TẬP
 Tổ chức trò chơi học tập trong các giờ học chính khóa được xem như là một phương 
pháp dạy học tích cực. Để đạt được hiệu quả cao nhất, khi tổ chức trò chơi cần tuân theo 
những nguyên tắc cơ bản sau:
a. Nguyên tắc đảm bảo tính vừa sức, dễ thực hiện.
 Mỗi trò chơi học tập phải được xây dựng đảm bảo tính vừa sức chung và riêng của 
đối tượng học sinh, để luôn luôn kích thích sự sang tạo, trí thông minh, khả năng vận 
dụng trí nhớ, kiến thức, kinh nghiệm đã có của học sinh.
 Trò chơi trong giờ học phải đảm bảo việc tổ chức thực hiện không quá cầu kì, phức 
tạp và tốn kém, phương tiện dễ làm cho giáo viên đứng lớp có thể tự chuẩn bị và tự to 
chức ngay trong lớp học, giờ học.
b. Nguyên tắc bảo đảm tính mục đích:
 Giáo viên phải xác định rõ mục đích của bài học, của trò chơi và thông báo mục 
đích đó cho người học, người chơi, để không ai xa rời mục đích đã đề ra. Nguyên tắc 
này quyết định trực tiếp tới tính hiệu quả của trò chơi. của quá trình tổ chức giờ học.
3. SOẠN MỘT SỐ TRÒ CHƠI TRONG GIỜ DẠY TẬP ĐỌC:
 Có thể tạm chia ra làm 3 loại trò choi như sau:
a. Trò chơi đầu giờ:
TRÒ 1: GỬI THƯ CHO BẠN
* Mục đích:- Rèn kĩ năng đọc đúng và nhanh các từ ngữ có tiếng mang vần được ôn 
trong tiết học, theo SGK Tiếng Việt l.Kết hợp rèn kĩ năng viết đúng; củng cố và mở rộng 
vốn từ,viết câu.
* Chuẩn bị: Một số mảnh giấy trắng (bằng tờ giấy vở ô li gấp tư) kèm cách bì thư dùng 
để đựng giấy đã viết ("thư"), tuỳ theo số người chơi trong nhóm, ví dụ: Mỗi nhóm 4 - 5 
người 4 - 5 mảnh giấy trắng, 4 - 5 bì thư/1 nhóm. Mỗi lần chơi có 2 nhóm, có thể chơi 
nhiều lần, tuỳ thời gian cho phép. Cử trọng tài theo dõi, đánh giá và ghi điểm cho từng 
nh
*Cách tổ chức:
 - 2 nhóm chơi ngồi bàn đối diện, cách nhau khoảng 3 - 4m; chuẩn bị mỗi người 1 
mảnh giấy trắng và bút viết. Thời gian chơi : 5- 7 phút.
 - Trọng tài nêu yêu cầu: Mỗi người trong nhóm viết ra giấy 1 (hoặc 2) từ ngữ, mỗi 
từ ngữ gồm 2 tiếng, trong đó có ít nhất 1 tiếng mang vần được ôn hoặc câu chứa tiếng 
có vần được ôn; sau đó phát lệnh ("Bắt đầu") cho 2 nhóm cùng viết từ ngữ vào giấy 
trong thời gian khoảng 2 phút.
 Chú ý: Người ở 2 nhóm có thể tìm từ ngữ giống nhau nhưng trong cùng 1 nhóm 
thì cần tìm những từ khác nhau (chứa vần cần ôn ). Hết thời gian, 2 nhóm dừng viết; mỗi 
người trong nhóm gấp đôi tờ giấy ("thư") và bỏ vào phong bì của mình. Đại diện 2 nhóm 
"bắt thăm" (hoặc "oẳn tù tì" để giành quyền "đưa thư" trước.
 - Trọng tài điều khiển việc "đưa thư" và "đọc thư" của 2 nhóm như sau:Lần lượt 
từng người của nhóm "đưa thư" (A) cầm phong bì giao cho người của nhóm "nhận thư" 
(B) theo thứ tự 1, 2, 3, 4...Lần lượt từng người của nhóm B cầm phong bì, mở "thư" ra 
và đọc to từng từ ngữ trên giấy. Nhóm A "đưa thư" xong thì đến lượt nhóm B "đưa thư" 
(nhóm A làm nhiệm vụ "đọc thư"). Trọng tài cùng các bạn xác nhận kết quả và ghi điểm 
cho từng người ở cả 2 nhóm như sau:
 * Mỗi từ ngữ, câu của nhóm A viết đúng yêu cầu, được 1 điểm (đúng cả 2 từ ngữ, 
được 2 điểm).
 * Người của nhóm B đọc đúng và rõ ràng mỗi từ ngữ,câu được 1 điểm (đọc đúng 
và rõ ràng cả 2 từ ngữ, được 2 điểm).
 * Trường hợp người của nhóm A viết sai yêu cầu (không có tiếng mang vần ôn 
hoặc viết chữ ghi tiếng không có nghĩa, viết sai chính tả...) thì không được điểm. Người 
của nhóm B phát hiện ra chỗ sai trong "thư" của nhóm A để sửa lại và đọc cho đúng thì Ví dụ: Hòm thư Bức thư
 ưu ươu
 Mỗi lần bỏ thư chỉ được bỏ 1 lá thư.
 Bạn này trở về hàng thì bạn tiếp theo mới được chơi.
 Mỗi lá thư gửi đúng địa chỉ được tính 1 điểm. Đội thắng là đội có số điểm cao 
hơn các đội khác.
*Cách tổ chức:
 + Mỗi đội cử ra 3 - 5 bạn chơi ( phụ thuộc vào số vần cần cung cấp, cần củng cố).
 Đặt tên cho 2 đội: đội xanh, đội đỏ.
 + Giáo viên hô hiệu lệnh: “ bắt đầu”. Học sinh thứ nhất của 2 đội bắt đầu vượt 
 qua chướng ngại vật ( thanh ngang tượng trưng cho những khó khăn mà bác đưa thư 
 phải vượt qua) chạy lên bỏ 1 lá thư của mình được giao vào hòm thư tương ứng rồi về 
 đứng cuối hàng.
 + Người chơi tiếp theo của 2 đội chơi nối tiếp cho đến khi hết giờ.
 + Hết 4 phút, giáo viên hô hiệu lệnh “ hết giờ” ( trò chơi kết thúc). Học sinh 2 đội 
về vị trí của mình. Giáo viên cùng học sinh cả lớp kiểm tra kết quả của từng đội.
 . Giáo viên lấy từng lá thư trong mỗi hòm thư dán lên phía trên hòm thư.
 . Đếm số lá thư đúng địa chỉ của mỗi đội.
 . Mỗi đội đọc to từ ghi trên lá thư đúng đội của mình.
 . Giáo viên công bố kết quả cuối cùng của hai đội, phân thắng thua, khen ngợi 
đội thắng, động viên các đội còn lại.
 Trò chơi này có thể sử dụng trong các bài Tập đọc: Bàn tay mẹ, Hoa ngọc lan, Vì 
bây giờ mẹ mới về...
TRÒ 2: ĐOÁN XEM NÀO
* Mục đích: - Rèn trí thông minh khi giải các câu đố về chữ viết (dựa vào nghĩa từ, 
cấu tạo của tiếng và chữ ghi tiếng - từ đó ).Góp phần làm giàu vốn từ ngữ và cũng cố 
cách viết đúng chính tả Tiếng Việt.
* Chuẩn bị:
- Sưu tầm trong sách báo các câu đố về chữ có tác dụng phân biệt cách biết một số cặp 
âm đầu hoặc vần, thanh dễ lẫn.Một số mảnh giấy trắng (bằng tờ giấy vở ô li gấp tư) 
dùng để làm các bộ phiếu ghi câu đố chữ. Mỗi bộ gồm 4 (hoặc 6 phiếu) nhằm đố về các 
chữ cần phân biệt mỗi cặp âm đầu hoặc vần, thanh; câu đố của bộ nào thì ghi kí hiệu 
(A, B, C, D...) kèm theo thứ tự của câu đố trong bộ đó (1, 2, 3, 4)
 Ví dụ: Bộ A (c - k)
 A1.
 Vốn loài chuyên đi bắt gà
 Mất đuôi, xuống nước hoá ra khác loài. - Khi các nhóm đã nộp đủ kết quả, trọng tài lần lượt yêu cầu từng nhóm (theo thứ tự 1, 
2, 3...) cửa đại diện đọc từng câu đố và lời giải đáp để chấm điểm (giải đáp đúng mỗi 
câu đố, được 10 điểm). Dựa vào số điểm đạt được của từng nhóm, trọng tài công bố các 
giải Nhất, Nhì, ba... (hoặc đồng giải Nhất...)
- Tuỳ thời gian cho phép, có thể giải câu đố ở bộ tiếp theo (Bộ 2, Bộ 3...). Cuối cùng, 
trọng tài tính tổng số điểm của từng nhóm để lấy giải chung cuộc.
Trò chơi này có thể sử dụng trong các bài Tập đọc:Sau cơn mưa, Người trồng na, Anh 
hùng biển cả,...để tăng vốn từ,câu của học sinh.
c. Trò chơi cuối giờ:
TRÒ 1:THI ĐỌC ĐỒNG THANH
* Mục đích: Rèn kĩ năng đọc đúng và rõ ràng các bài thơ đã học thuộc lòng trong SGK. 
Luyện trí nhớ và trau dồi khả năng đọc đòng thanh có sự phối hợp nhịp nhành giữa các 
thành viên trong nhóm.
* Chuẩn bị:
- Ôn lại các bài thơ (hoặc khổ thơ) đã học thuộc lòng trong SGK
- Ghi tên các bài thơ sẽ thi đọc lên bảng lớp (theo thứ tự trên).
Chú ý: Lập các nhóm để thi đọc đồng thanh (mỗi nhóm khoảng 4, 5 người), hoặc thi 
theo bàn, to học tập; cử nhóm trọng tài (nghe và xếp loại nhóm đọc) gồm các nhóm 
trưởng các nhóm nghe đọc đồng thanh.Mỗi trọng tài có 1 bộ thẻ (A, B, C) làm bằng bìa 
cứng dùng để xếp loại nhóm đọc.
*Cách tổ chức:
- Mỗi nhóm ngồi quây lại với nhau, chọn tên gọi cho nhóm (ví dụ: Sơn Ca, Hoạ Mi, 
Hoàng yến...) để trọng tài ghi kết quả thi đọc của nhóm lên bảng; cử nhóm trưởng điều 
hành hoạt động chung của nhóm và tham gia vào tổ trọng tài để đánh giá, xếp loại nhóm 
khác đọc.Mỗi nhóm đăng kí thi đọc 1, 2 bài thơ ghi trên bảng (mỗi bài thơ nên có ít nhất 
2 nhóm thi đọc). Lần lượt từng nhóm thi đọc đồng thanh bài thơ (hoặc khổ thơ) theo thứ 
tự ghi trên bảng. Các nhóm khác theo dõi, sau đó cùng nhóm trưởng (trọng tài) chọn thẻ 
(A hoặc B, C) để đánh giá kết quả đọc của nhóm bạn và ghi lên bảng lớp; ví dụ:
 (1) Ai dậy sớm?- Sơn ca: A, A, A, A, A...
 - HoạMi: B, B, A, B, B...
 - Hoàng Yến: A, A, A, A, A...
 Chú ý: Cho điểm nhóm đọc đồng thanh theo các tiêu chuẩn sau:
 + Loại A: Thuộc bài, đọc đúng và rõ ràng, đồng thanh nhịp nhàng, vừa phải.
 + Loại B: Thuộc bài, đọc đúng và rõ ràng nhưng đồng thanh chưa đều (hoặc to quá 
hay nhỏ quá)
 + Loại C: Chưa thật thuộc bài (còn có HS trong nhóm chưa tham gia đọc hoặc đọc 
sai) , đồng thanh chưa đều, cả nhóm phối hợp với nhau chưa tốt.