Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc cho học sinh Lớp 1 dân tộc thiểu số

 Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 1
 MỤC LỤC
 Trang
I. PHẦN MỞ ĐẦU 2
1. Lí do chọn đề tài 2
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 3
3. Đối tượng nghiên cứu 3
4. Giới hạn của đề tài 3
5. Phương pháp nghiên cứu 3
II. PHẦN NỘI DUNG 4
1. Cơ sở lí luận để thực hiện đề tài 4
2. Thực trạng 4
3. Nội dung và hình thức của giải pháp 5
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp 6
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 6
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp 11
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu 12
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 12
1. Kết luận 13
2. Kiến nghị 14
Người thực hiện: Nguyễn Thị Xuân Lan – Trường TH Y Ngông 1 Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 1
thông những kiến thức tiếng Việt của cá em được học qua lớp mẫu giáo hầu như 
đã quên hết. Do đó khi bước vào lớp Một kiến thức của các em như một trang 
giấy trắng. Với mong muốn giúp học sinh lớp 1 khắc phục được ảnh hưởng của 
Tiếng mẹ đẻ khi học tiếng Việt có kĩ năng đọc tốt và đạt chuẩn kiến thức, kĩ 
năng các môn học theo chương trình tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số kinh 
nghiệm rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số”.
 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
 Nghiên cứu một số biện pháp phù hợp với đối tượng học sinh, nhằm rèn 
kĩ năng đọc cho học sinh dân tộc thiểu số góp phần nâng cao chất lượng giáo 
dục học sinh.
 Trang bị công cụ cơ bản để học sinh có đủ điều kiện tối thiểu và từng 
bước nâng cao khả năng chiếm lĩnh tri thức và văn hoá trong chương trình học 
tập, trong đời sống. 
 3. Đối tượng nghiên cứu
 Nghiên cứu thực trạng rèn kĩ năng đọc cho học sinh dân tộc thiểu số qua 
các năm học và đề xuất một số giải pháp rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 1 dân 
tộc thiểu số.
 4. Phạm vi nghiên cứu
 Giáo viên, học sinh lớp 1 trường Tiểu học Y Ngông, xã Dur Kmăn huyện 
Krông Ana năm học 2015 -2016 và một số văn bản tài liệu hướng dẫn có liên 
quan.
 5. Phương pháp nghiên cứu
 - Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu
 - Phương pháp điều tra, Khảo sát chất lượng.
 - Phương pháp trải nghiệm thực tế . 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Xuân Lan – Trường TH Y Ngông 3 Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 1
trường đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp giáo viên được bồi dưỡng và nâng 
cao tay nghề chỉ đạo tốt của các cấp lãnh đạo về chuyên môn. Tổ chức bồi 
dưỡng giáo viên, tổ chức những buổi học chuẩn kiến thức kỹ năng cho học sinh 
tiểu học v v cung cấp đủ tài liệu, phương tiện để nghiên cứu, học hỏi, giảng 
dạy.
 - Được sự giúp đỡ của lãnh đạo nhà trường và chuyên môn: tổ chức thao 
giảng, dự giờ hàng tháng, tổ chức những buổi học chuyên đề thảo luận về 
chuyên môn để rút ra những ý kiến hay, những đề xuất kinh nghiệm tốt áp dụng 
trong việc giảng dạy. Chính nhờ sự quan tâm đó góp phần không nhỏ vào việc 
nâng cao chất lượng dạy học. 
 Trường tiểu học Y Ngông được thành lập vào năm 2008 với ba điểm 
trường đóng trên ba buôn đặc biệt khó khăn của xã Dur Kmăn tỉ lệ học sinh dân 
tộc thiểu số hằng năm trên 98% tổng số học sinh toàn trường hầu hết các em 
thuộc diện gia đình có hoàn cảnh khó khăn, bố mẹ thì không quan tâm phó mặc 
cho thầy cô. Hầu như các dụng cụ học tập như bút, bảng con đều do giáo viên, 
nhà trường hổ trợ. Việc phối hợp với cha mẹ học sinh gặp không ít khó khăn. 
 Tiếng Việt của các em còn yếu, các em sử dụng bằng tiếng mẹ đẻ, phương 
tiện thông tin hạn chế, đa số con gia đình khó khăn, ảnh hưởng ngôn ngữ địa 
phương (nói ngọng, nói đớt, nói không dấu, kéo rê như đọc kinh) nhiều không 
được sửa từ gia đình. Một số em đã qua mẫu giáo, nhưng kĩ năng nghe và nói 
tiếng Việt còn rất yếu. Mặt khác khả năng tập trung chú ý của các em chưa cao, 
tư duy chưa phát triển. Trước thầy cô, trước các bạn, các em còn nhút nhát, ngại 
đọc, ngại phát âm, đa số học sinh khi phát âm không chuẩn thường không dám 
đọc . 
 Để rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 1 có hiệu quả hơn, học sinh hứng thú 
tích cực hơn. Tôi đã áp dụng đề tài “Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc cho học 
sinh dân tộc thiểu số lớp 1” 
 3. Nội dung và hình thức của giải pháp, biện pháp 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Xuân Lan – Trường TH Y Ngông 5 Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 1
 - Để thực hiện tốt được công tác chuẩn bị tiếng Việt cho trẻ giáo viên cần 
phải có lòng nhiệt tình yêu nghề mến trẻ vì công đoạn đầu đa số các em không 
chịu đến trường, bố mẹ lo đi làm rẫy, giáo viên phải trực tiếp đến nhà để vận 
động học sinh trước 1 tuần khi bắt đầu vào học, và đến lớp sớm để chở các em 
nhà xa không có phương tiện hoặc vận động phụ huynh. Làm tốt được công tác 
này ngay từ đầu năm học coi như ta thành công bước đầu.
 Bước 2: Vận động HS đi chọc chuyên cần
 Làm tốt dược công tác này thì coi như thành công một nửa vì các em đi 
học chuyên cần thì mới chiếm lĩnh được kiến thức và sự hướng dẫn và rèn luyện 
của giáo viên.
 Để thực hiện tốt giải pháp này giáo viên cần làm tốt công tác chủ nhiệm: 
lập sổ thi đua theo dõi chuyên cần, khen thưởng các em vào những buổi sinh 
hoạt, thấu hiểu từng hoàn cảnh gia đình học sinh đến nhà thăm hỏi động viện, 
giúp đỡ khi cần thiết, trình bày những khó khăn của học sinh để các bạn trong 
lớp cùng nhau giúp đỡ bạn, tạo niềm vui phấn khởi khi các em được đến trường. 
 Ví dụ 1: Giáo viên đến lớp sớm không thấy Sô ri đến trường thì phải hỏi 
các em học sinh sao bạn Sô ri không đến lớp vì do gì khi biết nguyên nhân 
không đi học thì do bố mẹ hay là bản thân em. Do bố mẹ thì phải gặp phụ 
huynh trao đổi phốí hợp chính quyền đoàn thể, nếu bản thân học sinh thì tôi 
động viên, nhắc nhở, thường xuyên tậm sự với em xem học sinh có những 
vướng mắc gì mà không muốn đi học.
 Bước 3: Dạy phân hóa đối tượng học sinh
 Giáo viên nắm vững được đối tượng học sinh của mình. Bám sát: Chuẩn 
kiến thức kĩ năng và hướng dẫn 5842. Phân hoá đối tượng học sinh để rèn . 
Chia học sinh ra ba đối tượng đọc: học sinh đọc còn chậm, học sinh đọc đúng, 
học sinh năng khiếu theo khảo sát đầu năm học 2015 – 2016. Nắm vững đặc thù 
môn học, kiến thức ngữ âm tiếng Việt, cách miêu tả và làm mẫu của giáo viên 
khi đọc: u là nguyên âm hàng sau, tròn môi độ há hẹp, há rộng. Như thế nào là 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Xuân Lan – Trường TH Y Ngông 7 Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 1
 Học sinh còn chậm ngoài giờ học chính cần phải cho các các em rèn đọc 
lại. VD: âm “e” có thể học đến ba hôm mới thuộc. Đối với học sinh cá biệt, 
thiểu năng trí tuệ, tôi thường dạy ôn lại bài, cho các em học theo dạng như kiến 
thức như ở mẫu giáo.
 Sửa lỗi cho từng em:
 Động tác này cũng như trên, tức là dạy theo từng đối tượng. Như ở trên là 
chia ba đối tượng. Còn khi sửa lỗi thì sửa cho từng em, nghĩa là chia nhỏ cả lớp 
ra thành đối tượng cụ thể, không có em nào sai giống em nào. Vì thế cần sửa 
cho từng em, em thì sai âm đầu, em thì sai âm cuối và sai dấu  giáo viên nghe 
thật kĩ, liệt vào sai phần nào để sửa. Có như thế, học sinh mới tiến bộ thực sự, 
các sẽ em cảm thấy vui khi đến trường vì các em đọc được tìm được cái mới 
qua mỗi ngày.
 Sửa từng loại lỗi:
 Có thể thấy, đọc sai thường có các lỗi sau đây:
 Học sinh dân tộc thiểu số thường sai dấu thường sai phụ âm đầu “trờ” 
đọc thành “chờ” ; “nờ” đọc thành “lờ”. Đa số học sinh sai âm “sờ” đọc thành 
“xờ, tr đọc thành t con trăn đọc thành con tăn( ngắn lưỡi). Cách sửa là: Tạo thói 
quen phát âm, tập phát âm nhiều lần, giáo viên phát âm cho học sinh nghe để 
học sinh phát âm theo, học sinh đọc đúng phát âm cho học sinh phát âm chưa 
đúng phát âm theo, phát âm đồng thanh. Việc này không có gì khó. Vấn đề là 
phải có ý thức sửa, sửa nhiều lần sửa mãi mãi. 
 Cho học sinh biết rằng: nghĩa như thế nào thì đọc“sờ”, nghĩa như thế nào 
thì đọc “xờ”. Nghĩa là phát âm theo nghĩa của từ. Ví dụ: quả su, đồng xu
 Sửa lỗi đọc sai vần:
 Học sinh đọc sai vần. Sai vần ươu, iêm (ông thành ung, inh thành in sai 
phương nghĩa tiếng địa phương).
Người thực hiện: Nguyễn Thị Xuân Lan – Trường TH Y Ngông 9 Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 1
Đọc câu, đọc bài là tổng hợp các kiểu đọc trên. Chú ý ở những câu văn dài khi 
không có dấu phẩy ngắt hơi ở cụm từ để người nghe dễ hiểu. Nhờ làm tốt các 
kiểu đọc trên, nên thu được kết quả tốt trong việc dạy đọc câu, đọc đoạn văn .
 Biện pháp:
 Biện pháp 1 là: cô đọc mẫu thật chuẩn cho học sinh đọc theo .
 Biện pháp 2 là: cho học sinh khác đọc để bạn bắt chước . 
 Biện pháp 3 là: cho học sinh đọc chưa tốt đọc để cả lớp thấy chỗ chưa đạt 
để hiểu hơn, để tránh, và để rút kinh nghiệm cho cả lớp. Cách này, chính em 
đọc chưa tốt cũng có tiến bộ trong một mức độ nào đó .
 Biện pháp 4 là: Tuy chưa phải đọc diễn cảm, nhưng khi còn thời gian, tôi 
cũng có nói qua cho học sinh biết câu này nói gì, nên đọc như thế nào. (To hay 
nhỏ, nhanh hay chậm ).
 Biện pháp 5 là: Dùng lý thuyết để sửa đúng phương pháp đọc. Nói với 
các em rằng: đọc câu khi gặp dấu câu ngắt, nghỉ. Hướng dẫn câu dài thì đọc 
từng cụm từ: 3 - 4 chữ.
 Ví dụ : lá thu / kêu xào xạc
 Bình yêu lắm/ đôi bàn tay rám nắng,/...
 Nhờ thế, có một số em đọc khá tốt, tiến bộ nhanh, khen thưởng kịp thời 
cho những học sinh còn chậm khi các em có tiến bộ .
 Bước 4. Tăng cường Tiếng Việt cho HSDTTS.
 - Tăng cường Tiếng Việt trong các môn học: thông qua môn học giáo 
viên có thể giảm thời lượng ở các môn học lồng tiếng Việt tăng thời lượng môn 
Tiếng Việt Thông qua các hoạt động ngoài giờ các em được giao lưu tiếng Việt, 
dạy tốt tiết đọc thư viện, bài tập bổ trợ Tiếng Việt. làm tốt công tác thư viện 
thân thiện, kết hợp với giáo viên bộ môn tăng cường đọc, nói, giải thích từ qua 
tranh ảnh vật thật liên hệ giáo dục mọi lúc mọi nơi, cho học sinh được tham 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Xuân Lan – Trường TH Y Ngông 11 Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 1
 So sánh kết quả cuối năm với kết quả khảo sát đầu năm dù còn khiêm 
tốn nhưng phải khẳng định rằng: kỹ năng đọc của học sinh có tiến bộ rõ rệt, các 
em phát âm chuẩn hơn, đã giảm dần đọc tiếng địa phương mà phát âm theo 
chính âm phổ thông trong nhà trường. 
 III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
 1. Kết luận
 - Chương trình Tiếng Việt mới, phương pháp dạy học mới là dạy cho học 
sinh phát triển toàn diện, trong đó đọc, viết, nghe và nói là bốn kỹ năng quan 
trọng cho học sinh lớp 1 thân yêu, mà mục tiêu chúng ta cần đạt. Khi dạy đọc 
tốt ta sẽ có thuận lợi rất nhiều trong việc dạy tất cả các môn học khác. Với 
mong muốn “Không để học sinh ngồi nhầm lớp.” lên lớp 2 mà học sinh đọc 
chưa được.
 - Muốn dạy đọc tốt giáo viên cần phải có sự đầu tư: lòng nhiệt tình, gần 
gũi trò chuyện, nhắc nhở chỉ ra những lỗi sai cho các em một cách nhẹ nhàng, 
khéo léo, giúp các em tiến bộ từng bước. Luôn biết lắng nghe ý kiến của các 
em. 
 - Giáo viên cần động viên, nhẹ nhàng với học sinh, nhiệt tình coi học sinh 
như chính những người con yêu của mình, gần gũi trò chuyện, lắng nghe cách 
đọc, cách nghĩ, cách hiểu của các em để biết được các em sai ở đâu, thiếu kiến 
thức chỗ nào ta bổ sung ngay ở đó. Sửa lỗi đọc cho các em mọi lúc mọi nơi, kết 
hợp giữa viết và đọc một cách nhuần nhuyễn. Luyện tập từ dễ đến khó. Tăng 
cường tiếng Việt cho các em vào các môn học hằng ngày, khen, đề nghị cả lớp 
tuyên dương khi các em hoàn thành tốt bài đọc của mình tạo không khí sôi nỗi, 
hứng thú, đem đến niềm vui cho các em: “ Mỗi ngày đến trường là một ngày 
vui.” Như vậy các em sẽ tích cực hơn trong việc học. Khen thưởng với nhiều 
hình thức cho học sinh đọc tốt, các học sinh khác cũng muốn được như bạn và 
cũng sẽ phấn đấu tốt hơn. Đối với giáo viên: Lớp 1 là “nền móng”. Vì vậy 
người giáo viên khi dạy lớp một cần nắm vững đặc điểm tâm lí lứa tuổi học 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Xuân Lan – Trường TH Y Ngông 13