Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn toán Lớp 1

 PHẦN 1: MỞ ĐẦU
 1. Lí do chọn đề tài
 Năm học 2020 - 2021 đánh dấu nhiều sự kiện nổi bật trong giáo dục bởi 
sau nhiều năm thai nghén, chương trình và sách giáo khoa mới được áp dụng 
vào dạy và học ở lớp 1. Mục tiêu giáo dục chủ yếu xuyên suốt chương trình 
GDPT 2018 là tập trung phát triển năng lực và phẩm chất người học ở tất cả các 
môn học, tạo điều kiện, cơ hội để người học phát huy khả năng, năng lực của 
bản thân, trải nghiệm nội dung kiến thức vào thực tiễn cuộc sống. 
 Cùng với các môn học khác, môn Toán cấp Tiểu học trong chương trình 
GDPT 2018 có vị trí hết sức quan trọng vì thông qua học tập môn Toán góp 
phần hình thành và phát triển năng lực toán học. Trong đó học sinh cần đạt 
những yêu cầu cụ thể như thực hiện các thao tác tư duy ở mức độ đơn giản; nêu 
và trả lời được các câu hỏi khi lập luận, giải quyết vấn đề đơn giản; lựa chọn các 
phép toán, công thức số học để trình bày, diễn đạt (nói hoặc viết) được các nội 
dung, ý tưởng, cách thức giải quyết vấn đề; sử dụng được ngôn ngữ toán học kết 
hợp với ngôn ngữ thông thường, động tác hình thể để biểu đạt các nội dung toán 
học ở những tình huống đơn giản; sử dụng được các công cụ, phương tiện toán 
học đơn giản để thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời cung cấp cho học sinh những 
kiến thức và kĩ năng toán học cơ bản ban đầu, thiết yếu, giúp học sinh có những 
hiểu biết ban đầu về một số nghề nghiệp trong xã hội.
 Để thực hiện có hiệu quả chương trình môn Toán theo chương trình 
GDPT 2018, đội ngũ giáo viên dạy lớp 1 nói chung và bản thân tôi nói riêng 
luôn học hỏi tìm ra các biện pháp giảng dạy tốt nhất giúp học sinh tham gia một 
cách tích cực, chủ động vào học tập, phát huy tính năng động, sáng tạo của học 
sinh. Từ đó, học sinh hứng thú học tập nói chung và môn Toán nói riêng, đồng 
thời có hứng thú khám phá tri thức nhân loại. Vậy làm thế nào để các em không 
bỡ ngỡ khi bước chân vào học lớp 1? Làm thế nào để giúp các em phát triển 
toàn diện theo yêu cầu của chương trình mới? Làm thế nào để các em yêu thích 
môn Toán? Làm thế nào để các em không sợ học môn Toán ở các lớp tiếp theo? 
Làm thế nào để các em thấy được Toán học có nhiều ứng dụng trong thực tiễn 3
2018, áp dụng cho dạy học môn toán lớp 2 và môn toán lớp 3 sẽ triển khai vào 
năm học 2022 – 2023.
 6. Phương pháp nghiên cứu
 Để thực hiện đề tài này, tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
 - Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
 - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
 - Phương pháp phân tích.
 - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
 7. Đóng góp mới của đề tài
 - Đề tài: “Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn toán lớp 1 theo 
chương trình giáo dục phổ thông 2018” thống kê các chủ điểm môn Toán lớp 1 
bộ sách Cánh Diều.
 - Thực trạng 1 năm triển khai Chương trình GDPT 2018 và dạy học môn 
Toán tại trường cũng như lớp đang chủ nhiệm.
 - Nêu rõ các biện pháp giúp học sinh học tốt môn Toán lớp 1 theo chương 
trình GDPT 2018.
 PHẦN 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Cơ sở khoa học
 1.1. Cơ sở lí luận
 Chương trình môn Toán GDPT 2018 là chương trình mở tạo điều kiện 
cho giáo viên chủ động trong phân phối chương trình, kế hoạch dạy học, lựa 
chọn phương pháp, hình thức, nội dung dạy học nhằm đảm bảo yêu cầu cần 
đạt của môn học.
 Bộ sách giáo khoa “Cánh Diều” có nhiều tính ưu việt so với các bộ sách 
khác. Màu sắc phong phú, đa dạng; các nội dung học tập gắn với nhiều sự vật 
khác nhau trong cuộc sống như con vật (chim, gấu, voi, thỏ, bò, chó, ong, gà, 
bướm, bọ rùa, nhện, vịt), đồ vật (bánh mì, bánh quy, trứng, ô tô, máy tính, rô 
bốt, nhà, tàu, thuyền, ...) , cây cối (hoa, lá, cỏ, củ, quả)... Kênh hình, kênh chữ 
tương đối hợp lí, trình tự dạy học rõ ràng thể hiện qua bốn phần: Trải 
nghiệm ‒ Hình thành kiến thức mới ‒ Thực hành, luyện tập ‒ Vận dụng. 5
yêu cầu của Chương trình môn Toán lớp 1 nói riêng cũng như các môn học khác 
nói chung.
 Chính điều đó đã giúp tôi cần nhanh chóng tìm ra các giải pháp nhằm 
nâng cao chất lượng dạy học môn Toán thông qua việc kích thích hứng thú học 
tập của các em.
 3. Các biện pháp thực hiện
 Một tiết Toán có thực sự thành công hay không phụ thuộc rất nhiều yếu 
tố. Đối với học sinh lớp 1, nề nếp lớp, phương pháp tổ chức phối hợp nhuần 
nhuyễn đồ dùng dạy học, phương tiện dạy học cũng như học liệu điện tử chi 
phối rất nhiều đến hiệu quả dạy học.
 3.1. Xây dựng môi trường học tập, nề nếp lớp
 Năm học 2020 - 2021, tôi được phân công chủ nhiệm và giảng dạy tại lớp 
1B, cũng là năm học dầu tiên chúng tôi thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 
mới đối với lớp 1.
 Năm học 2021 - 2022 là năm học thứ 2 tiếp tục thực hiện chương trình 
GDPT 2018. Bản thân tôi tiếp tục tự học, tự bồi dưỡng nghiên cứu để học sinh mà 
tôi chỉ nhiệm, giảng dạy đạt yêu cầu môn Toán mà các em thực sự yêu thích môn 
Toán, giờ học Toán là một sân chơi, kích thích năng lực tư duy của các em.
 Ý thức được nhiệm vụ của mình, ngay từ đầu năm học, bắt đầu nhận lớp, tôi 
đã dùng nhiều kênh thông tin tiếp cận, làm quen, nắm bắt tình hình và rèn từng nền 
nếp cho học sinh. Đầu tiên, tôi tiến hành lựa chọn đội ngũ cán bộ lớp và hướng dẫn 
học sinh cách đi, đứng, chào, hỏi, phát biểu ý kiến đã được tiến hành sau ba 
ngày nhận lớp. Các em bắt đầu dần dần hiểu được nhiệm vụ của bản thân là chuyển 
từ hoạt động vui chơi từ cấp mầm non sang hoạt động học tập ở lứa tuổi tiểu học.
 Giáo viên tạo tâm thế thoải mái, vui vẻ, phấn khởi, thân thiện với các em. 
Tác phong chuẩn mực, lời ăn, tiếng nói rõ ràng, lưu loát nhằm thu hút sự chú ý của 
học sinh. Âu yếm, vỗ về mỗi khi học sinh khóc đòi mẹ, nhẹ nhàng khi học sinh 
mắc lỗi Nhanh chóng ghi nhớ tên nhằm tạo sự gần gũi, thân thiện với các em. 
Sau mỗi tiết học, tôi trò chuyện, hỏi thăm để hiểu thêm về hoàn cảnh, tâm sinh lý 7
cho học sinh chơi các trò chơi để hình thành kiến thức, kĩ năng mới là rất cần 
thiết để tạo hứng thú học tập cho học sinh ngay từ khi bắt đầu bài học mới. 
 Bên cạnh các trò chơi ở lớp 1 có sẵn trong sách: Nhặt trứng, Cầu thang- 
cầu trượt, Cặp tấm thẻ anh em, Câu cá, Chọn tấm thẻ nào? Bắt gà được thực 
hiện ở sách giáo khoa tập 1 và các trò chơi ở sách giáo khoa tập 2 như: Đường 
đến đảo giấu vàng, Cánh cụt câu cá, Hái nấm, Đưa ong về tổ được giáo viên 
giảng dạy thì ở tiết Tăng cường, giáo viên cũng có thể tổ chức thêm một số trò 
chơi khác gắn liền với nội dung bài học.
 Ví dụ 1: Chủ đề 1: Các số đến 10. Bài 3: Các số 1, 2, 3
 Sau khi ôn tập, củng cố về cách viết các chữ số, giáo viên có thể cho học 
sinh vẽ hình con vật, đồ vật từ các chữ số và các nét vẽ kết hợp lại với nhau. Sau 
đó nhấn mạnh để học sinh thấy rằng “Các con số rất đáng yêu và thân thiện với 
chúng ta, đúng không nào?". Điều này giúp các em thấy được Toán học gắn 
liền với thực tiễn cuộc sống chứ không chỉ là các chữ số khô khan, khó hiểu và 
mang đến thông điệp của bộ sách Cánh Diều “Mang cuộc sống vào bài học, 
đưa bài học vào cuộc sống”.
H1: Con cá từ số 1 H3: Con gà từ số 0 H4: Chiếc thuyền từ số 3
 Ví dụ 2: Chủ đề 1: Các số đến 10. Bài 7: Số 10
 Để tạo tâm thế thoải mái nhất cho các em bước vào bài học mới cũng như 
ôn lại các số đã học, giáo viên tổ chức cho các tổ thi đua tìm các bài hát liên 
quan đến các chữ số mà các em biết. Qua trò chơi, các em đã thể hiện nhiều bài 
hát như: Một con vịt, Hai con thằn lằn con, Đếm sao, Tập đếm, Mồng tám 
tháng ba; Năm ngón tay ngoan, Thật thú vị khi các em tìm được nhiều bài 
hát đúng và nhanh trong thời gian ngắn. Điều đó thể hiện rất rõ bởi sự tập trung, 
hưng phấn trên khuôn mặt của các em. Mỗi lần học sinh hát đúng một bài hát có 
chứa các chữ số vừa học không chỉ kích thích các em mà còn giúp giáo viên có 
thêm nhiều động lực để tìm tòi, nghiên cứu và áp dụng vào dạy học. 9
 Bằng nhiều hình thức, có thể là cặp đôi, có thể là nhóm tiết học của cô trò 
tại lớp 1B đã rất thú vị với các câu chuyện theo tranh của các bạn nhỏ.
 Thật thú vị và ngạc nhiên với rất nhiều hình thức kể chuyện của học sinh.
 Tương tự cho bài: Phép trừ trong phạm vi 6 – Tiếp theo (SGK Toán – 
Trang 60, 61).
 Qua cách kể chuyện nhẹ nhàng, thể hiện được giọng điệu của từng nhân 
vật cùng với việc sử dụng hiệu ứng trình chiếu, giáo viên đã thu hút sự tập trung 
cao của tất cả học sinh. Đồng thời, lắng nghe câu chuyện và thực hiện nhiệm vụ, 
học sinh thấy mình có ích hơn khi đã giúp được các chú thỏ. Đây là phương 
pháp không mới nhưng có tác động tích cực đối với học sinh.
 d. Vẽ tranh
 “Học mà chơi, chơi mà học” hướng đến mục đích này, bản thân tôi đã 
thực sự đầu tư cho những tiết học Học vui, vui học từ phương pháp cho đến hình 
thức dạy học. Đặc biệt chú trọng đến tâm lí thích vẽ tranh của học sinh. 
 Bài Học vui Vui học: Em vui học toán(SGK Toán – trang 80, 81)
 3.3. Sử dụng đồ dùng dạy học
 Bên cạnh những lời giảng giải của giáo viên thì đồ dùng trực quan cũng là 
một phương tiện hỗ trợ hiệu quả trong quá trình dạy học, giúp học sinh dễ tiếp 
thu kiến thức. 
 Ví dụ: Chủ đề 1: Các số đến 10. Bài 2: Hình vuông, hình tròn, hình 
tam giác. 11
một cách chủ động, tích cực Các hình ảnh nhiều màu sắc, các con số biết nhảy 
múa theo âm nhạc, các trò chơi thiết kế bằng nhiều hình thức khác nhau kèm 
theo hiệu ứng chuyển động có tác dụng rõ rệt trong việc thu hút học sinh tham 
gia vào quá trình học tập.
 Hiện nay các phần mềm Toán học, trang Hành trang số của NXB GD, các 
trang wed nước ngoài, các kênh youtube, các phần mềm Plicker, Kahoot, Power 
Point, Violet là những kho tư liệu phong phú, đa dạng, giúp giáo viên dễ dàng 
khai thác và sử dụng nhằm kích thích hứng thú học tập cho học sinh.
 Đặc biệt, với bộ sách Cánh Diều, trang Wed: https://hoc10.vn hỗ trợ rất 
đắc lực cho giáo viên và cả học sinh trong quá trình dạy và học. 
 3.5. Đánh giá học sinh
 Để đánh giá học sinh một cách hiệu quả và chính xác, giáo viên cần sử 
dụng các công cụ đánh giá như câu hỏi, bài tập, đề kiểm tra, bảng kiểm, hồ sơ 
học tập, sản phẩm học tập, thang đánh giá, phiếu đánh giá theo tiêu chí (rubrics).
 Hiệu quả của công tác giảng dạy không thể tách rời việc đánh giá học 
sinh. Bên cạnh đánh giá học sinh lớp 1 theo thông tư 27 đã ban hành của 
BGD&ĐT đó là sử dụng các từ ngữ tích cực nhằm động viên, khích lệ học sinh 
và là yếu tố tác động mạnh mẽ, dễ dàng nhất đến quá trình học tập của các em. 
Học sinh chỉ hứng thú khi giáo viên khen đúng lúc, đúng thời điểm Bên cạnh 
những lời khen ngợi, giáo viên có thể tặng bông hoa, ngôi sao khi các em làm 
việc tích cực, hiệu quả, cũng có khi là cục tẩy, cây bút sẽ kích thích học sinh 
tham gia vào quá trình học tập một cách vui vẻ, hưng phấn.
 Ngoài ra, khi đặt câu hỏi có thể sử dụng cách nói: Bạn nào thông minh 
cho cô biết? Bạn nào tinh mắt đếm được? Bạn nào nhanh trí nêu được? 
nhằm tác động trực tiếp tâm lí của các em. Vì bạn nào cũng mong muốn mình là 
người thông minh, nhanh trí.
 4. Kết quả đạt được
 Qua một năm thực hiện sáng kiến: “Một số biện pháp giúp học sinh học 
tốt môn toán lớp 1 theo chương trình giáo dục phổ thông 2018” sách Cánh 13
 Đề tài “Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn toán lớp 1 theo 
chương trình giáo dục phổ thông 2018” là mới, dễ thực hiện, có thể sử dụng 
rộng rãi mà không mất quá nhiều thời gian chuẩn bị.
 Các đồ dùng dạy học, thiết bị dạy học có sẵn giúp giáo viên khai thác có 
hiệu quả và chất lượng nhằm kích thích hứng thú cho học sinh.
 Thực hiện các biện pháp trên một cách thường xuyên, liên tục sẽ giúp các 
em học tập môn Toán nhẹ nhàng, thoải mái và hưng phấn hơn. 
 Việc thay đổi các phương pháp dạy học, hình thức dạy học, ứng dụng 
công nghệ thông tin và đánh giá học sinh đúng lúc, đúng thời điểm đem đến cho 
người học sự hứng thú, sôi nổi và niềm vui trong học tập. Và khi người học đã 
hứng thú, tự giác thì chắc chắn việc học sẽ thực chất và hữu ích, mục tiêu giáo 
dục toàn diện sẽ đạt được hiệu quả như chương trình GDPT 2018 đã đề ra.
 2. Kiến nghị, đề xuất
 2.1. Đối với giáo viên
 Tích cực dự giờ, thăm lớp, học hỏi đồng nghiệp để nâng cao tay nghề của 
bản thân. Đồng thời chia sẻ các kinh nghiệm giảng dạy để có thể giúp đỡ đồng 
nghiệp dạy học hiệu quả hơn.
 Mỗi giáo viên, dù làm công tác chủ nhiệm hay giáo viên bộ môn cũng cần 
xác định rõ vai trò, trách nhiệm của bản thân trước học sinh, không ngừng học 
tập, nghiên cứu, trau dồi kiến thức, kĩ năng, phương pháp nhằm giúp các em giữ 
được ngọn lửa hưng phấn trong quá trình học tập nói chung và môn Toán nói 
riêng.
 Trên đây là sáng kiến mang tính chất kinh nghiệm của bản thân mà tôi rút 
ra được trong quá trình nghiên cứu và dạy học. Mục đích của biện pháp này là 
nhằm trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm cùng các bạn đồng nghiệp để chất lượng dạy 
học môn Toán đạt hiệu quả nhất. 
 Tuy nhiên trong quá trình thực hiện chắc chắn còn nhiều thiếu sót. Tôi rất 
mong có sự giúp đỡ, xây dựng của các đồng nghiệp và các cấp lãnh đạo để công 
tác dạy học đáp ứng được yêu cầu phát triển năng lực, phẩm chất theo chương 
trình giáo dục phổ thông 2018 hiện nay.