Sáng kiến kinh nghiệm Một số trò chơi giúp học sinh hứng thú, học tốt môn Toán Lớp 1

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN THANH TRÌ
 TRƯỜNG TIỂU HỌC NGŨ HIỆP
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ TRÒ CHƠI HỌC TẬP GIÚP HỌC SINH 
 HỨNG THÚ, HỌC TỐT MÔN TOÁN LỚP 1
 Lĩnh vực/Môn: Toán
 Cấp học: Tiểu học
 Tác giả: Lục Thùy Linh
 Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Ngũ Hiệp
 Chức vụ: Giáo viên
 Năm học: 2020-2021
 1
 MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Phát triển trí tuệ cho học sinh tiểu học là một trong những vấn đề được 
quan tâm hàng đầu của hầu hết các quốc gia, của những bậc phụ huynh và thầy 
cô giáo. Cùng với tất cả các môn học khác trong chiến lược phát triển toàn diện, 
có thể nói Toán học đóng vai trò hết sức quan trong. Nó rèn luyện cho các em 
không phải đơn thuần là tính toán, mà điều chủ yếu là năng lực tư duy. Chính 
bởi tư duy sâu sắc mà các em mới có thể nhanh nhẹn nhạy bén hơn trong nhiều 
môn học khác. Rèn luyện Toán học không có nghĩa đơn giản là kì vọng các em 
trở thành nhà toán học, mà chính là rèn luyện tư duy cho các em trở nên linh 
hoạt hơn khi tiếp cận những vấn đề trong nhà trường hoặc ở cương vị nào trên 
bước đường mai sau.
 Vì vậy muốn các em học tốt môn toán trước hết phải tạo cho các em 
những say mê và hứng thú với môn học. Trên quan điểm đó người giáo viên cần 
lựa chọn những phương pháp dạy học nào cho phù hợp để phát huy tính hiệu 
quả cao nhất trong từng bài học đảm bảo theo những yêu cầu kiến thức và kĩ 
năng toán học, nhằm đáp ứng những yêu cầu đổi mới các chương trình Tiểu học 
(môn Toán).
 Song phát triển trí tuệ cho trẻ em thông qua hoạt động học tập, hoạt động 
vui chơi là một quá trình bền bỉ không thể tính bằng tuần, bằng tháng. Hơn nữa, 
còn phải xuất phát từ trình độ nhận thức và hoàn cảnh sống của trẻ em để cho 
các em luyện tập dần dần từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp nhằm phát 
huy ở trẻ một giác quan sự linh hoạt, trí tưởng tượng phong phú, tư duy suy luận 
logictrên tinh thần “học mà chơi – chơi mà học”, “chơi vui học cũng vui” 
nhằm thoả mãn nhiều loại nhu cầu trong khi chơi. với ưu thế như vậy, trị chơi 
thực sự là một phương tiện hữu hiệu để tạo ra sự hài hòa, thoải mái, không giập 
khuôn , đảm bảo tính tự nhiên cho cuộc sống cũng như học tập của học sinh tiểu 
học một cách hứng thú và bổ ích, cùng với những kinh nghiệm trong những năm 
dạy lớp 1. Tôi mạnh dạn chọn viết đề tài này “Một số trò chơi giúp học sinh 
hứng thú, học tốt môn Toán lớp 1”.
II. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI
 Mỗi trò chơi nói chung đều nhằm mục đích củng cố những kiến thức, kĩ 
năng cụ thể hoặc có những tri thức tổng hợp như giải toán, phối hợp nhiều nội 
dung tri thức hình học, số, phép toán
 Căn cứ để thiết kế trò chơi học tập cho môn toán chính là sự kết hợp giữa 
các yếu tố cấu thành một trò chơi phổ biến trong sinh hoạt đời sống của học sinh 3
 2. Cách tổ chức trò chơi
 - Các trò chơi được tổ chức theo nhóm ở trong lớp học với thời gian từ 5 
đến 20 phút.
 - Việc chuẩn bị các trò chơi đơn giản, dễ làm, dễ tìm (quy trình, bìa giấy 
cũ được dán, mẫu giây thép, sợi dây, bông hoa giấy hình)
 - Giáo viên phải hướng dẫn cụ thể cách chơi rồi sau đó các nhóm tự 
đánh giá, giám sát lẫn nhau. Ngoài ra, giáo viên phải có nhận xét, khích lệ, cũng 
không nên để thời gian chơi quá dài ảnh hưởng đến giờ học.
 - Một chương trình học tập thường được tiến hành.
 + Giới thiệu chương trình:
 Nêu tên chương trình.
 Hướng dẫn cách chơi. Vừa mô tả vừa thực hành.
 Phân nhóm chơi.
 + Chơi thử (nhiều trường hợp có thể bỏ qua)
 + Nhấn mạnh luật chơi, nhất là những lỗi thường gặp ở phần chơi thử.
 + Chơi thật, xử “phạt” những người vi phạm luật chơi.
 - Người chủ trò: người tổ chức trò chơi được gọi là “chủ trò” hoặc “đầu 
trò”. Trò chơi học tập thường do giáo viên làm chủ trò, khi học sinh đã chơi qua 
thì giáo viên có thể giao cho một học sinh khác.
 - Người tổ chức chương trình cần:
 + Hăng hái, gây hứng thú cho mọi người.
 + Có khả năng lôi kéo thu hút.
 + Kiên nhẫn, nói rõ ràng, vui vẻ.
 - Thưởng – phạt:
 + Thưởng phạt phải công minh, đúng luật sao cho người chơichấp nhạn 
thoải mái và tự giác, làm cho trò chơi thêm hấp dẫn, kích thích hứng thú học tập 
của học sinh.
 + Thưởng những học sinh, nhóm học sinh tham gia nhiết tình đúng luật và 
thắng trong cuộc chơi.
 + Phạt những học sinh vi phạm luật chơi bằng hình thức đơn giản: chào 
các bạn thắng cuộc, kể chuyện vui, hát 1 bài hoặc múa, nhảy lò cò
 3. Để trò chơi học tập đạt hiệu quả cao
 - Trò chơi phải có mục đích học tập : Trò chơi phải nhằm đạt được mục 
đích học tập gì cho học sinh ? Củng cố, bổ sung kiến thức gì? (số, tính toán, giải 
toán, vẽ đọc, đếm, cắt ghép, ) 5
 NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
 1 . Cơ sở lí luận
 Chương trình môn Toán lớp Một là một bộ phận của chương trình môn 
Toán ở Tiểu học. Chương trình này có ý nghĩa, vai trò quan trọng là đã kế thừa 
và phát triển những thành tựu về dạy học toán lớp Một, đã mở đầu cho việc thực 
hiện những đổi mới về giáo dục toán ở Tiểu học, đáp ứng những yêu cầu đổi 
mới giáo dục.
 Trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học ở Tiểu học đã xuất hiện 
nhiều hình thức tổ chức dạy học mới. Tuy nhiên, một trong các yêu cầu dạy học 
Toán ở lớp Một là phải “hấp dẫn được trẻ, tạo hứng thú được trẻ, bên cạnh phải 
phù hợp với lứa tuổi của trẻ mới qua mẫu giáo và chưa từng mẫu giáo đối với 
lớp ghép ở điềm thôn không có điều kiện mở lớp mẫu giáo).
 2 . Cơ sở thực tiễn
 Đối với học sinh lớp Một, chơi cũng là một nhu cầu không thể thiếu được. 
Vì vậy việc sử dụng trò chơi học tập trong giờ học Toán là hết sức cần thiết và 
có ích. Càng đặc biệt hơn là đối với học sinh Cơtu, các em chưa ý thức cao với 
việc học là quan trọng và cần thiết.
 Trò chơi học Toán là hoạt động được tổ chức có tính chất vui chơi, giải trí 
nhưng phải có nội dung gắn với hoạt động học tập của học sinh. Trò chơi học 
Toán có tác dụng giúp học sinh:
 - Thay đổi đội hình, chống mệt mỏi.
 - Tăng cường khả năng thực hành vận dụng các kiến thức đã học .
 - Phát triển hứng thú, tính độc lập, ham hiểu biết và khả năng suy luận.
 Đề trò chơi học Toán không mang tính hình thức và nhàm chán, khi thiết 
kế và tổ chức các trò chơi học Toán cần phải đảm bảo các yêu cầu sau:
 - Mỗi trò chơi học Toán phải góp phần vào việc thực hiện mục tiêu dạy học.
 - Phải được chuẩn bị chu đáo và phù hợp với đối tượng học sinh, học sinh 
phải hiểu rõ yêu cầu, nội dung và cách thức tổ chức trò chơi.
 - Phải tổ chức sao cho tất cả mọi học sinh trong nhóm đều được tham gia 
một cách tích cực, độc lập.
 - Không đề thời gian chơi kéo dài ảnh hưởng đến giờ học hoặc làm trẻ 
mất đi hứng thú lựa chọn luôn phiên hợp lý các trò chơi, tránh làm cho học sinh 
nhàm chán.
 - Luôn quan tâm, khích lệ, động viên, khuyến khích tinh thần “thi đua” 
của mọi học sinh tham gia, nhưng tránh làm lúng túng cho những học sinh 
không hoàn thành nhiệm vụ. 7
 - Một số em tiếp thu kiến thức, hình thành kĩ năng tính toán chậm, khả 
năng tư duy còn hạn chế. Không có khả năng vận dụng kiến thức vào bài tập.
 - Một số em thờ ơ, không hứng thú với môn học.
IV. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
 1. Những trò chơi về biểu tượng ban đầu
 a. Trò chơi 1: “ CON VOI”
 -Mục đích : Trò chơi nhằm củng cố các biểu tượng về trước, sau, phải, trái
 - Chuẩn bị: chỗ chơi đủ rộng để nhiều tổ cùng chơi
 - Cách chơi: Toàn tổ xếp thành vòng tròn. Một em tách ra khỏi vòng, 
vào khoảng trống trong vòng, vừa hát vừa giả làm con voi. Các bạn vừa vỗ tay 
vừa hát:
 “Con vỏi con voi
 Cái vòi đi trước
 Hai chân trước di trước
 Hai chân sau đi sau
 Còn cái đuôi đi sau rốt
 Tôi xin kể nốt
 Cái chuyện con voi.”
 Em vừa hát vừa cúi lom khom giả làm con voi. Khi hát câu: “cái vòi đi 
trước”, em đưa tay phải lên mũi và xoè bàn tay, giả làm cái vòi. Khi hát câu: 
“hai chân trước đi trước”, em thõng hai tay giả vờ làm dôi chân trước. Khi hát 
câu: “hai chân sau đi sau”, em dậm hai chân xuống đất làm hai chân sau. Khi hát 
câu: “còn cái đưới đi sau rốt”, em chụm tay trái lại đưa về đằng sau vẫy vẫy giả 
làm đuôi. Sau khi hát xong, em trở về chỗ. Một em khác thay và cứ tiếp tục như 
vậy, hết em này đến em khác.
 Trò chơi sẽ thú vị hơn nếu hai, ba hoặc tổ cùng hát và giả làm con voi thi 
xem nhóm nào làm voi đều hơn.
 b. Trò chơi 2: “XẾP HÀNG”
 - Mục đích: luyện tập để củng cố các biểu tượng: cao, thấp, trước, sau, 
bên trái, bên phải, ở giữa.
 - Chuẩn bị: một số bông hoa (có thể là hoa giấy hoặc lá cờ); nơi chơi đủ 
rộng cho 3 tổ cùng chơi.
 - Cách chơi: mỗi tổ cử ra hai người có chiều cao khác nhau, đứng thành 1 nhóm
 Các nhóm đứng không xa nhau trước mặt giáo viên.
 Giáo viên ra lệnh : xếp hàng dọc, thấp đứng trước, cao đứng sau.
 Các nhóm nhanh chóng xếp hàng theo mệnh lệnh. Nhóm nào xếp đúng 
lệnh và xong trước thì được thưởng hai bông hoa (hoặc 2 lá cờ); nhóm xếp sai 9
 + Phần dưới: vẽ 1 cụm các ô vuông ghi các kết quả của các phép tính trên.
 - Cách chơi: học sinh nối bóng với kết quả thích hợp bên dưới. Mỗi em 
trong đội chỉ được nối 1 lần và chuyển cho bạn khác nối tiếp. Tổ nào xong trước 
nối đứng là tổ đó thắng cuộc.
 1+4 3+2 5-1 5-2 5-0
 3 5 4 3 5
 d. Trò chơi tiếp sức
 + Mục đích: Củng cố về tính cộng trừ trong phạm vi 10. 
 + Chuẩn bị:
 - Giáo viên chuẩn bị 2 bảng phụ có viết dãy phép tính. Có thể thay đổi các 
dãy phép tính khác nhau. Chẳng hạn:
 + 5 -2 + 0 -4
 3
 + Cách chơi:
 - Hai đội chơi, mỗi đội 5 em. Hai đội vào vị trí, giáo viên đính hai bảng 
phụ có dãy số đó lên bảng. Khi có hiệu lệnh “bắt đầu”, em thứ nhất của mỗi đội 
lên điền số vào hình tam giác, xong về trao bút cho em thứ hai...cứ như vậy cho 
đến em cuối cùng.
 - Cả lớp cổ vũ cho hai đội : “Cố lên bạn ơi ! Đội nào làm đúng, nhanh sẽ 
là đội thắng cuộc.
 - Trò chơi làm tình tiếp sức này tôi có thể áp dụng được rất nhiều trong 
các giờ học toán. Ví dụ ở các bài: Cộng trừ các số tròn chục, phép cộng dạng 14-
3, phép trừ dạng 17 – 3, phép trừ dạng 17-7,...
 e. Trò chơi ai nhanh, ai khéo
 + Mục đích: Củng cố kĩ năng làm tính cộng trong phạm vi 20. Đồng thời 
rèn khả năng quan sát và tô màu của học sinh.
 + Chuẩn bị
 Giáo viên vẽ sẵn hai bông hoa trên giấy trắng. Trên cánh và nhị hoa có 
đính các số như sau: 11
 * Ngoài ra, trò chơi này tôi còn được áp dụng vào các bài học, bài luyện 
tập cộng, trừ các số trong phạm vi 20.
 3. Những trò chơi củng cố hình học 
 a. Trò chơi 9: “HÌNH GÌ BIẾN MẤT”
 - Mục đích: Củng cố về việc nhận biết hình vuông, hình tam giác
 - Chuẩn bị: Các hình tròn, hình vuông, hình tam giác ( màu sắc khác nhau) 
có thể thêm các hình quen thuộc như bông hoa, ngôi sao, cắt bằng giấy màu.
 - Cách tiến hành: GV cầm các hình vừa gắn lên bảng vừa hỏi HS: “ Đố 
các con cô có những hình gì? Bây giờ các con nhắm mắt lại xem hình gì biến 
mất nhé?”
 Cách 1: GV gọi 1 HS lên nhắm mắt, GV dấu đi 1 hình. Các em HS thgeo 
dõi. GV nói: “ xong” thì em đó mở mắt xem hình gì biến mất.
 Cách 2: 2 HS lên nhắm mắt. GV dấu đi 1 hình, thi xem ai nói đúng và 
nhanh hơn
 b. Trò chơi 10: “ CÁI TÚI KÌ LẠ”
 - Mục đích HS nhận biết được các hình
 - Chuẩn bị: Túi vải: 17-25 cm, màu đẹp(hoa)
 - Hình tam giác: 6 x 6x6 cm
 - Hình vuông cạnh 6 cm
 - Hình chữ nhật 6 x 3 cm
 - Khối hình lập phương
 - Khối hình hộp chữ nhật
 - Cách chơi: HS có thể ngồi tại chỗ hoặc xung quanh GV cầm túi: “ cô 
có 1 cái túi rất đẹp nhưng không biết trong này có cái gì? Đố ai không nhìn 
vào túi mà đoán được mới tài”. GV gọi 1 HS lên sờ hình trong túi và gọi tên 
hình trước khi giơ ra cho cả lớp kiểm tra
 - GV hỏi cả lớp “Đây là hình gì? Màu gì?”, cô khen ngợi khi HS nhận 
dạng đúng, nói đúng.
 - Có thể cho 2 HS lên thi xem ai nhanh hơn
 4. Những trò chơi rèn luyện kĩ năng giải toán ứng dụng trong cuộc sống
 - Mục tiêu chung: Nhằm củng cố cách đọc và cách viết, nhận dạng và 
phân biệt các số tự nhiên ngoài ra còn củng cố một số tính chất của số tự nhiên 
và 1 chút hài hước đối với trẻ.
 ĐỐ EM 
 1. Số nào tròn trĩnh như quả trứng gà?
 2. Số nào giống gậy ông già hay mang?